Hitachi M 12SE Instrukcja obsługi

Strona się ładuje...

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

English

Handle

Lock pin

Wrench

Loosen

Tighten

Stopper pole

Scale

Depth indicator

Wing bolt

Stopper block

Loosen the lock lever

Nut

Threaded column

Cut depth setting screw

Template guide

Screw

Bit

Template

Parallel guide

Guide plane

Guide bar

Wing bolt (A)

Dial

Separate

Router feed

Workpiece

Rotation of bit

Dust collector set

Fine adjustment knob

Straight guide

Deutsch

Griff

Arretierstift

Schraubenschlüssel

Lockern

Anziehen

Anschlagstift

Skala

Tiefe-Indikator

Flügelschraube

Anschlagblock

Lösen des

Sicherungshebels

Mutter

Gewindestab

Einstellschraube der

Frästiefe

Schablonenführung

Schraube

Fräse

Schablone

Parallelführung

Führungsebene

Führungsstangen

Flügelschraube (A)

Einstellscheibe

Abstand

Vorschub der Oberfräse

Werkstück

Drehrichtung der Fräse

Staubfängersatz

Feineinstellknopf

Gerade Führung/Parallelanschlag

Ελληνικά

Λαή

Πείρς ασάλισης

Κλειδί

αλαρώστε

Σίτε

Πείρς αναστλής

Κλίµακα

∆είκτης άθυς

Πεταλύδα

Τάκς αναστλής

αλαρώστε τν µλ τυ

πείρυ

Παιµάδι

Σπειρειδής στήλη

Παιµάδι ρύθµισης

άθυς κπής

δηγς µντέλυ

Παιµάδι

Φρέα

Μντέλ

Παράλληλς δηγς

δηγς επιάνειας

∆ιευθύντρια ράδς

Πεταλύδα (Α)

Επιλγέας

∆ιαωρίστε

Τρδτηση ρύτερ

Κµµάτι για κατεργασία

Περιστρή ρέας

∆ιάταη απαγωγής σκνης

Κυµπί ρύθµισης ακριείας

Ευθύς δηγς

Polski

Uchwyt

Kołek blokujący

Klucz

Poluzować

Dokręcić

Prowadnica dystansowa

Podziałka

Wskaźnik głębokości

Śruba skrzydełkowa

Element dystansowy

Zwolnienie dźwigni blokady

Śruba

Gwintowana kolumna

Śruba nastawcza

głębokości cięcia

Prowadnica wzornika

Śruba

Frez

Wzornik

Prowadnica równoległa

Płaszczyzna prowadzenia

Prowadnica

Śruba skrzydełkowa (A)

Tarcza regulacyjna

Odstęp

Posuw frezarki pionowej

Obrabiany element

Kierunek obrotu frezu

System odprowadzania pyłu

Pokrętło precyzyjnej regulacji

Prowadnica wzdłużna

00Table_M12VE_EE 7/28/09, 22:053

Strona się ładuje...

6

Symbols

WARNING

The following show

symbols used for the

machine. Be sure that

you understand their

meaning before use.

Symbole

WARNUNG

Die folgenden Symbole

werden für diese

Maschine verwendet.

Achten Sie darauf, diese

vor der Verwendung zu

verstehen.

™‡Ì‚ÔÏ·

¶ƒ√™√Ã∏

Τα παρακάτω δείνυν τα

σύµλα πυ

ρησιµπιύνται στ

µηάνηµα. Βεαιωθείτε τι

κατανείτε τη σηµασίας

τυς πριν τη ρήση.

Symbole

OSTRZEŻENIE

Następujące oznaczenia

to symbole używane w

instrukcji obsługi

maszyny. Upewnij się, że

rozumiesz ich znaczenie

zanim użyjesz narzędzia.

Read all safety

warnings and all

instructions.

Failure to follow the

warnings and

instructions may result

in electric shock, fire

and/or serious injury.

Lesen Sie sämtliche

Sicherheitshinweise und

Anweisungen durch.

Wenn die Warnungen

und Anweisungen nicht

befolgt werden, kann es

zu Stromschlag, Brand

und/oder ernsthaften

Verletzungen kommen.

¢È·‚¿˙ÂÙÂ ﬁÏÂ˜ ÙÈ˜

ÚÔÂÈ‰ÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ ·ÛÊ·ÏÂ›·˜

Î·È ﬁÏÂ˜ ÙÈ˜ Ô‰ËÁ›Â˜.

Η µη τήρηση των

πρειδπιήσεων και

δηγιών µπρεί να

πρκαλέσει

ηλεκτρπληία, πυρκαγιά

και/ή σαρ τραυµατισµ.

Należy dokładnie zapoznać

się ze wszystkimi

ostrzeżeniami i wskazówkami

bezpieczeństwa.

Nieprzestrzeganie ostrzeżeń

oraz wskazówek

bezpieczeństwa może

spowodować porażenie

prądem elektrycznym, pożar i/

lub odniesienie poważnych

obrażeń.

Always wear eye

protection.

Tragen Sie immer

einen Augenschutz.

Φράτε πάντα τν

κατάλληλ επλισµ

για την πρστασία

των µατιών.

Zawsze nosić okulary

ochronne.

Přečtěte si všechna

varování týkající se

bezpečnosti a všechny

pokyny.

Nedodržení těchto varování

a pokynů může mít za

následek elektrický šok,

požár a/nebo vážné zranění.

Vždy noste ochranu

očí.

Tüm güvenlik uyarılarını

ve tüm talimatları

okuyun.

Uyarılara ve talimatlara

uyulmaması elektrik

çarpmasına, yangına ve/

veya ciddi yaralanmaya

neden olabilir.

Daima koruyucu

gözlük takın.

èpoäÚËÚe Çce ÔpaÇËÎa

ÄeÁoÔacÌocÚË Ë

ËÌcÚpyÍáËË.

He ÇêÔoÎÌeÌËe ÔpaÇËÎ Ë

ËÌcÚpyÍáËÈ ÏoÊeÚ ÔpËÇecÚË

Í ÔopaÊeÌËï íÎeÍÚpËäecÍËÏ

ÚoÍoÏ, ÔoÊapy Ë/ËÎË

cepëeÁÌoÈ ÚpaÇÏe.

BceÖÀa ÌaÀeÇaÈÚe

cpeÀcÚÇa ÁaçËÚê

ÖÎaÁ.

Symboly

UPOZORNĚNÍ

Následující text obsahuje

symboly, které jsou použity

na zařízení. Ujistěte se, že

rozumíte jejich obsahu

před tím, než začnete

zařízení používat.

Simgeler

DÓKKAT

Aßaåıda, bu alet için kullanılan

simgeler gösterilmißtir. Aleti

kullanmadan önce bu

simgelerin ne anlama geldiåini

anladıåınızdan emin olun.

CËÏÇoÎê

èPEÑìèPEÜÑEHàE

HËÊe ÔpËÇeÀeÌê cËÏÇoÎê,

ËcÔoÎëÁyeÏêe ÀÎÓ

ÏaåËÌê. èepeÀ ÌaäaÎoÏ

paÄoÚê oÄÓÁaÚeÎëÌo

yÄeÀËÚecë Ç ÚoÏ, äÚo Bê

ÔoÌËÏaeÚe Ëx ÁÌaäeÌËe.

Only for EU countries

Do not dispose of electric

tools together with

household waste material!

In observance of European

Directive 2002/96/EC on

waste electrical and

electronic equipment and

its implementation in

accordance with national

law, electric tools that have

reached the end of their life

must be collected

separately and returned to

an environmentally

compatible recycling

facility.

Nur für EU-Länder

Werfen Sie

Elektrowerkzeuge nicht

in den Hausmüll!

Gemäss Europäischer

Richtlinie 2002/96/EG

über Elektro- und

Elektronik- Altgeräte

und Umsetzung in

nationales Recht

müssen verbrauchte

Elektrowerkzeuge

getrennt gesammelt

und einer

umweltgerechten

Wiederververtung

zugeführt werden.

Mvo για τις ώρες της

EE

Mηv πετάτε τα ηλεκτρικά

εργαλεία στov κάδo

oικιακώv απoρριµµάτωv!

Σύµωvα µε τηv

εuρωπαϊκή oδηγία 2002/

96/EK περί ηλεκτρικώv και

ηλεκτρovικώv σuσκεuώv

και τηv εvσωµάτωσή της

στo εθvικ δίκαιo, τα

ηλεκτρικά εργαλεία

πρέπει vα σuλλέγovται

εωριστά και vα

επιστρέovται για

αvακύκλωση µε τρπo

ιλικ πρoς τo

περιάλλov.

Dotyczy tylko państw UE

Nie wyrzucaj

elektronarzędzi wraz z

odpadami z

gospodarstwa

domowego!

Zgodnie z Europejską

Dyrektywą 2002/96/WE w

sprawie zużytego sprzętu

elektrotechnicznego i

elektronicznego oraz

dostosowaniem jej do

prawa krajowego, zużyte

elektronarzędzia należy

posegregować i

zutylizować w sposób

przyjazny dla środowiska.

Jen pro státy EU

Elektrické nářadí

nevyhazujte do

komunálního odpadu!

Podle evropské

směrnice 2002/96/EG o

nakládání s použitými

elektrickými a

elektronickými

zařízeními a

odpovídajících

ustanovení právních

předpisů jednotlivých

zemí se použitá

elektrická nářadí musí

sbírat odděleně od

ostatního odpadu a

podrobit ekologicky

šetrnému recyklování.

Sadece AB ülkeleri için

Elektrikli el aletlerini

evdeki çöp kutusuna

atmayınız!

Kullanılmıß elektrikli

aletleri, elektrik ve

elektronikli eski

cihazlar hakkındaki

2002/96/EC Avrupa

yönergelerine göre ve

bu yönergeler ulusal

hukuk kurallarına göre

uyarlanarak, ayrı

olarak toplanmalı ve

çevre ßartlarına uygun

bir ßekilde tekrar

deåerlendirmeye

gönderilmelidir.

ToÎëÍo ÀÎÓ cÚpaÌ EC

He ÇêÍËÀêÇaÈÚe

íÎeÍÚpoÔpËÄopê ÇÏecÚe

c oÄoêäÌêÏ ÏycopoÏ!

B cooÚÇeÚcÚÇËË c

eÇpoÔeÈcÍoÈ

ÀËpeÍÚËÇoÈ 2002/96/EG

oÄ yÚËÎËÁaáËË cÚapêx

íÎeÍÚpËäecÍËx Ë

íÎeÍÚpoÌÌêx ÔpËÄopoÇ

Ë Ç cooÚÇeÚcÚÇËË c

ÏecÚÌêÏË ÁaÍoÌaÏË

íÎeÍÚpoÔpËÄopê,

ÄêÇçËe Ç

íÍcÔÎyaÚaáËË, ÀoÎÊÌê

yÚËÎËÁoÇêÇaÚëcÓ

oÚÀeÎëÌo ÄeÁoÔacÌêÏ

ÀÎÓ oÍpyÊaïçeÈ cpeÀê

cÔocoÄoÏ.

Jelölések

FIGYELEM

Az alábbiakban a géphez

alkalmazott jelölések

vannak felsorolva. A gép

használata előtt feltétlenül

ismerje meg ezeket a

jelöléseket.

Mindig viseljen

védőszemüveget.

Csak EU-országok

számára

Az elektromos

kéziszerszámokat ne

dobja a háztartási

szemétbe!

A használt villamos és

elektronikai

készülékekről szóló

2002/96/EK irányelv és

annak a nemzeti jogba

való átültetése szerint

az elhasznált

elektromos

kéziszerszámokat

külön kell gyűjteni, és

környezetbarát módon

újra kell hasznosítani.

Olvasson el minden

biztonsági

figyelmeztetést és

minden utasítást.

A figyelmeztetések és

utasítások be nem

tartása áramütést,

tüzet és/vagy súlyos

sérülést

eredményezhet.

Preberite vas varnostna

opozorila in navodila.

Z neupoštevanjem opozoril

in navodil tvegate električni

udar, požar in/ali resne

telesne poškodbe.

Uporaba zaščite za

oči je obvezna.

Simboli

OPOZORILO

V nadaljevanju so

prikazani simboli,

uporabljeni pri stroju.

Pred uporabo se

prepričajte, da jih

razumete.

Samo za države EU

Električnih orodij ne

zavržite skupaj z

gospodinjskimi

odpadki!

V skladu z evropsko

direktivo 2002/96/EC

o odpadni električni in

elektronski opremi in

izvedbi v skladu z

državnimi zakoni, je

treba električna

orodja, ki so dosegla

življenjsko dobo

ločeno zbirati in vrniti

v z okoljem združljivo

ustanovo za

recikliranje.

Citiţi toate avertismentele

privind siguranţa și toate

instrucţiunile.

Nerespectarea avertismentelor

și a instrucţiunilor poate avea

ca efect producerea de șocuri

electrice, incendii și/sau

vătămări grave.

Purtaţi întotdeauna

protecţie pentru ochi.

Simboluri

AVERTISMENT

În cele ce urmează sunt

prezentate simbolurile

folosite pentru mașină.

Înainte de utilizare,

asiguraţi-vă că înţelegeţi

semnificaţia acestora.

Numai pentru ţările membre

UE

Nu aruncaţi această sculă

electrică împreună cu

deșeurile menajere!

În conformitate cu Directiva

Europeană 2002/96/CE

referitoare la deșeurile

reprezentând echipamente

electrice și electronice și la

implementarea acesteia în

conformitate cu legislaţiile

naţionale, sculele electrice

care au ajuns la finalul

duratei de folosire trebuie

colectate separat și duse la o

unitate de reciclare

compatibilă cu mediul

înconjurător.

00Table_M12VE_EE 7/28/09, 22:056

Strona się ładuje...

21

Polski

OGÓLNE WSKAZÓWKI BEZPIECZEŃSTWA DOTYCZĄCE

URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH

OSTRZEŻENIE

Należy dokładnie zapoznać się ze wszystkimi ostrzeżeniami i

wskazówkami bezpieczeństwa.

Nieprzestrzeganie ostrzeżeń oraz wskazówek bezpieczeństwa może

spowodować porażenie prądem elektrycznym, pożar i/lub odniesienie

poważnych obrażeń.

Ostrzeżenia i wskazówki bezpieczeństwa powinny być przechowywane

do użycia w przyszłości.

Wykorzystywane w treści wskazówek wyrażenie "narzędzie elektryczne"

dotyczy narzędzi zasilanych z sieci (przewodowych) lub z baterii

(bezprzewodowych).

1) Bezpieczeństwo stanowiska pracy

a) Miejsce pracy powinno być czyste i dobrze oświetlone.

Brak porządku lub nieodpowiednie oświetlenie miejsca pracy

może być przyczyną wypadku.

b) Nie należy używać narzędzi elektrycznych w miejscach

zagrożonych wybuchem, na przykład w pobliżu łatwopalnych

cieczy, gazów lub pyłów.

Pracujące narzędzie elektryczne wytwarza iskry grożące

wybuchem.

c) Dzieci oraz osoby postronne powinny pozostawać w

bezpiecznej odległości od pracującego urządzenia.

Dekoncentracja może spowodować utratę kontroli nad

urządzeniem.

2) Bezpieczeństwo elektryczne

a) Wtyczka narzędzia musi pasować do gniazda zasilania.

Nie wolno przerabiać wtyczki.

Narzędzia posiadające uziemienie nie powinny być używane

z wtyczkami przejściowymi.

Przestrzeganie powyższych zaleceń dotyczących wtyczek i

gniazdek pozwoli zmniejszyć ryzyko porażenia prądem

elektrycznym.

b) Należy unikać dotykania jakichkolwiek powierzchni i

elementów uziemionych, takich jak rury, grzejniki, kuchenki

lub urządzenia chłodnicze.

Ryzyko porażenia prądem elektrycznym jest wyższe, gdy ciało

jest uziemione.

c) Nie należy narażać narzędzi elektrycznych na działanie

deszczu lub wilgoci.

Obecność wody zwiększa niebezpieczeństwo porażenia prądem

elektrycznym.

d) Nie należy używać przewodu zasilającego w sposób niezgodny

z przeznaczeniem. Nie wolno używać przewodu do

przenoszenia lub ciągnięcia urządzenia bądź wyłączania go z

prądu.

Przewód powinien znajdować się w bezpiecznej odległości

od źródeł ciepła, oleju, ostrych krawędzi lub poruszających

się części.

Uszkodzenie lub zapętlenie przewodu zwiększa ryzyko porażenia

prądem elektrycznym.

e) W przypadku używania narzędzia elektrycznego na wolnym

powietrzu należy korzystać z przedłużaczy przeznaczonych

do takiego zastosowania.

Używanie odpowiednich przedłużaczy zmniejsza ryzyko porażenia

prądem elektrycznym.

f) W przypadku korzystania z narzędzia w miejscu o dużej

wilgotności należy zawsze używać wyłącznika

różnicowoprądowego.

Korzystanie z takiego wyłącznika zmniejsza ryzyko porażenia

prądem elektrycznym.

3) Bezpieczeństwo osobiste

a) Podczas korzystania z narzędzia elektrycznego należy zawsze

koncentrować się na wykonywanej pracy i postępować

zgodnie z zasadami zdrowego rozsądku.

Narzędzia elektryczne nie powinny być obsługiwane przez

osoby zmęczone lub znajdujące się pod wpływem substancji

odurzających, alkoholu bądź lekarstw.

Chwila nieuwagi podczas obsługi narzędzia elektrycznego może

spowodować odniesienie poważnych obrażeń.

b) Zawsze używać odpowiedniego osobistego wyposażenia

ochronnego. Zawsze nosić odpowiednie okulary ochronne.

Stosowane w odpowiednich warunkach wyposażenie

zabezpieczające, takie jak maska przeciwpyłowa, obuwie

antypoślizgowe, kask lub nauszniki zmniejsza ryzyko odniesienia

obrażeń ciała.

c) Uniemożliwić nieoczekiwane uruchomienie narzędzia. Przed

podłączeniem narzędzia do gniazda zasilania i/lub zestawu

baterii, a także przed podniesieniem lub przeniesieniem go,

należy upewnić się, że wyłącznik znajduje się w położeniu

wyłączenia.

Ze względów bezpieczeństwa nie należy przenosić narzędzi

elektrycznych, trzymając palec na wyłączniku, ani podłączać do

zasilania urządzeń, których wyłącznik znajduje się w położeniu

włączenia.

d) Przed włączeniem usunąć wszystkie klucze regulacyjne.

Pozostawienie klucza regulacyjnego połączonego z częścią

obrotową narzędzia może spowodować odniesienie obrażeń.

e) Nie sięgać zbyt daleko. Należy zawsze stać stabilnie,

zachowując równowagę.

Zapewnia to lepsze panowanie nad narzędziem w

nieoczekiwanych sytuacjach.

f) Należy nosić odpowiednią odzież roboczą. Nie nosić luźnych

ubrań lub biżuterii. Trzymać włosy, odzież i rękawice w

bezpiecznej odległości od ruchomych części urządzenia.

Luźne ubrania, biżuteria lub długie włosy mogą zostać wciągnięte

przez ruchome części narzędzia.

g) Jeżeli wraz z narzędziem dostarczone zostało wyposażenie

służące do odprowadzania pyłów, należy pamiętać o jego

właściwym podłączeniu i używaniu.

Właściwe zbieranie i odprowadzanie pyłu zmniejsza zagrożenia

związane z jego obecnością.

4) Obsługa i konserwacja narzędzi elektrycznych

a) Nie używać narzędzia elektrycznego ze zbyt dużą siłą. Należy

stosować narzędzie odpowiednie dla wykonywanej pracy.

Narzędzie przeznaczone do określonej pracy wykona ją lepiej

i w sposób bardziej bezpieczny, pracując z zalecaną prędkością.

b) Nie należy używać narzędzia, którego wyłącznik jest

uszkodzony.

Każde urządzenie, które nie może być właściwie włączane i

wyłączane, stanowi zagrożenie i musi zostać naprawione.

c) Należy zawsze odłączać urządzenie z sieci zasilania i/lub

baterii przed przystąpieniem do jakichkolwiek modyfikacji,

wymiany akcesoriów itp. oraz kiedy urządzenie nie będzie

używane przez dłuższy czas.

Powyższe środki mają na celu wyeliminowanie ryzyka

nieoczekiwanego uruchomienia urządzenia.

d) Nieużywane narzędzia elektryczne powinny być

przechowywane w miejscu niedostępnym dla dzieci oraz osób,

które nie znają zasad ich obsługi lub niniejszych zaleceń.

Korzystanie z narzędzi elektrycznych przez osoby, które nie

zostały przeszkolone, może stanowić zagrożenie.

e) Należy dbać o odpowiednią konserwację narzędzi

elektrycznych. Przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić,

czy ruchome części urządzenia nie są wygięte, uszkodzone

lub pęknięte i czy nie występują jakiekolwiek inne okoliczności,

które mogłyby uniemożliwić bezpieczną pracę urządzenia.

04Pol_M12VE_EE 7/28/09, 22:0621

22

Polski

WYPOSAŻENIE STANDARDOWE

(1) Prowadnica równoległa.............................................. 1

(2) Prowadnica wzornika ................................................. 1

(3) Klucz ........................................................................... 1

(4) Śruba skrzydełkowa (A)............................................. 2

(5) Sprężyna blokady ...................................................... 2

Należy zapoznać się z zestawem standardowych

akcesoriów urządzenia, ponieważ podlegają one zmianom

w zależności od kraju.

Wyposażenie standardowe może ulec zmianie bez

uprzedzenia.

MOŻLlWE WYPOSAŻENIE DODATKOWE

– sprzedawane oddzielnie

(1) Prowadnica wzornika

W razie uszkodzenia przed kolejnym użyciem narzędzie musi

zostać naprawione.

Wiele wypadków następuje z powodu nieprawidłowej konserwacji

narzędzi elektrycznych.

f) Narzędzia tnące powinny być zawsze ostre i czyste.

Narzędzia tnące powinny być utrzymywane w odpowiednim

stanie, a ich krawędzie muszą być odpowiednio ostre - zmniejsza

to ryzyko wygięcia i ułatwia obsługę narzędzia.

g) Należy zawsze obsługiwać narzędzie, jego akcesoria takie jak

wiertła itp. w sposób zgodny z zaleceniami niniejszej instrukcji,

biorąc pod uwagę warunki robocze oraz rodzaj wykonywanej

pracy.

Używanie narzędzia do celów niezgodnych z jego przeznaczeniem

może spowodować niebezpieczeństwo.

5) Serwis

a) Narzędzia elektryczne mogą być naprawiane wyłącznie przez

uprawnionych techników serwisowych, przy zastosowaniu

oryginalnych części zamiennych.

Zapewnia to utrzymanie bezpieczeństwa obsługi urządzenia.

UWAGA

Dzieci i osoby niepełnosprawne muszą pozostawać w bezpiecznej

odległości od narzędzia.

Nieużywane narzędzia elektryczne powinny być przechowywane w

miejscu niedostępnym dla dzieci i osób niepełnosprawnych.

WSKAZÓWKI BEZPIECZEŃSTWA DOTYCZĄCE

UŻYTKOWANIA FREZARKI

1. Obsługa urządzenia jedną ręką powoduje utratę

stabilności i stwarza niebezpieczeństwo. Podczas

eksploatacji urządzenie powinno być trzymane mocno

za oba uchwyty.

2. Zaraz po zakończeniu pracy frez jest bardzo gorący.

Nie dotykać frezu gołymi dłońmi.

DANE TECHNICZNE

Model M12VE M12SE

Napięcie (w zależności od miejsca)* (110V, 120V, 220V, 230V, 240V)

Moc pobierana* 2000 W 1700 W

Głębokość uchwytu zaciskowego 12 mm lub 1/2”

Prędkość obrotowa bez obciążenia 8000 – 22000 min

–1

22000 min

–1

Skok korpusu 65 mm

Waga (bez przewodu zasilającego i

standardowych akcesoriów)

5,3 kg

*Sprawdź nazwę produktu, jako że ulega ona zmianie w zależności od miejsca zakupu.

Spód podstawy

ABC

16,5 mm 18 mm

18,5 mm 20 mm

4,5 mm

25,5 mm 27 mm

28,5 mm 30 mm

04Pol_M12VE_EE 7/28/09, 22:0622

23

Polski

(2) Uchwyt zaciskowy (8 × 6)

(3) Uchwyt zaciskowy (8 mm)

(4) Uchwyt zaciskowy (1/4”)

(5) System odprowadzania pyłu (Rys. 15)

(6) Pokrętło precyzyjnej regulacji (Rys. 15)

(7) Prowadnica wzdłużna (Rys. 16)

Wyposażenie standardowe może ulec zmianie bez

uprzedzenia.

ZASTOSOWANIE

䡬 Prace stolarskie związane ze żłobkowaniem i

ukosowaniem.

PRZED UŻYCIEM

1. Żródło mocy

Upewnij się, że żródło mocy jest zgodne z wymogami

mocy zaznaczonymi przy nazwie produktu.

2. Przełącznik

Upewnij się, że przełącznik jest wyłączony (pozycja

OFF). Jeśli wtyczka jest włączona do prądu podczas

gdy przełącznik jest włączony (pozycja ON), narzędzie

zacznie działać natychmiast, co może spowodować

poważny wypadek.

3. Przedłużacz

Kiedy miejsce pracy znajduje się daleko od żródła

prądu, użyj przedłużacza o wystarczającym przekroju.

Przedłużacz powinien być tak krótki jak tylko jest to

możliwe.

4. Regulacja kąta mocowania uchwytu

Tak jak pokazano to na Rys. 1, kąt mocowania uchwytu

może być wyregulowany w trzech krokach. Korzystając

ze śrubokręta krzyżakowego poluzować wkręt przy

uchwycie, ustawić uchwyt w wybranym położeniu i

ponownie dokręcić wkręt.

MONTAŻ I DEMONTAŻ FREZU

OSTRZEŻENIE

Aby uniknąć zagrożenia, należy upewnić się, że

wyłącznik jest w pozycji OFF, oraz wyjąć wtyczkę z

gniazdka zasilania.

1. Montaż frezów

(1) Wyczyścić i wsunąć do oporu chwyt frezu w uchwyt

zaciskowy, a następnie wysunąć około 2 mm.

(2) Po wsunięciu frezu, przyciskając jednocześnie kołek

blokujący wału, należy za pomocą klucza 23 mm

dokręcić mocno uchwyt zaciskowy w kierunku zgodnym

z ruchem wskazówek zegara. (patrząc od dołu

urządzenia). (Rys. 2)

UWAGA

䡬 Należy upewnić się, że po zamontowaniu frezu uchwyt

zaciskowy jest mocno dokręcony. W przeciwnym razie

może dojść do uszkodzenia uchwytu zaciskowego.

䡬 Należy upewnić się, że po dokręceniu uchwytu

zaciskowego kołek blokujący nie znajduje się w wale.

W przeciwnym razie może dojść do uszkodzenia

uchwytu zaciskowego, kołka blokującego lub wału.

(3) Korzystając z chwytu frezu o średnicy 8 mm lub

1/4", wymienić uchwyt zaciskowy na taki, który jest

kompatybilny z chwytem frezu o średnicy 8 mm lub

1/4", i który jest dostarczany jako akcesorium

opcjonalne.

2. Demontaż frezów

Aby zdemontować frez, należy wykonać w odwrotnej

kolejności wszystkie czynności wymagane przy jego

montażu.

UWAGA

Należy upewnić się, że po dokręceniu uchwytu

zaciskowego kołek blokujący nie znajduje się w wale.

W przeciwnym razie może dojść do uszkodzenia

uchwytu zaciskowego, kołka blokującego lub wału.

OBSŁUGA FREZARKI PIONOWEJ

1. Regulacja głębokości cięcia (Rys. 3)

(1) Aby wyregulować głębokość frezowania, należy użyć

prowadnicy dystansowej.

1 Ustawić urządzenie na płaskiej drewnianej powierzchni.

2 Przekręcić element dystansowy, tak aby jego część

bez zamocowanej śruby regulacji głębokości cięcia

zbiegła się z dolną częścią prowadnicy dystansowej.

Poluzować śrubę skrzydełkową, tak aby prowadnica

dystansowa zetknęła się z elementem dystansowym.

3 Poluzować dźwignię blokady i docisnąć urządzenie,

tak aby frez tylko dotykał powierzchni. Następnie

zacisnąć dźwignię blokady. (Rys. 4)

4 Dokręcić śrubę skrzydełkową. Ustawić wskaźnik

głębokości w punkcie „0” podziałki.

5 Poluzować śrubę skrzydełkową i ustawić wskaźnik

głębokości cięcia odpowiednio względem podziałki.

Dokręcić śrubę skrzydełkową.

6 Aby osiągnąć wybraną głębokość cięcia, należy

poluzować dźwignię blokady i docisnąć urządzenie do

elementu dystansowego.

(2) Tak jak pokazano to na Rys. 5 (a), poluzowanie dwóch

śrub gwintowanej kolumny po poluzowaniu dźwigni

blokady umożliwia przesunięcie narzędzia w dół i

ustawienie frezu w pozycji końcowej. Jest to pomocne

przy przesuwaniu frezarki w celu odpowiedniego

ustawienia frezu.

Aby zabezpieczyć głębokość frezowania, należy

dokręcić górną i dolną śrubę, jak pokazano na Rys.

5 (b).

(3) Jeśli do ustawienia głębokości frezowania nie jest

wykorzystywana podziałka, aby umożliwić pracę, należy

odciągnąć prowadnicę dystansową.

2. Element dystansowy (Rys. 6)

Dwie przytwierdzone do elementu dystansowego śruby

regulacji głębokości cięcia mogą być jednocześnie

wyregulowane do trzech różnych głębokości cięcia. Za

pomocą klucza należy dokręcić nakrętki, tak aby śruby

regulacji głębokości cięcia nie poluzowały się.

3. Prowadzenie frezarki

OSTRZEŻENIE

Aby uniknąć zagrożenia, należy upewnić się, że

wyłącznik jest w pozycji OFF, oraz wyjąć wtyczkę z

gniazdka zasilania.

20 mm

6

mm

8 mm

04Pol_M12VE_EE 7/28/09, 22:0623

24

Polski

(1) Prowadnica wzornika

Wykonując na podstawie wzornika dużą ilość

identycznych elementów, należy używać prowadnicy

wzornika.

Prowadnicę wzornika należy przymocować do podstawy

frezarki za pomocą dwóch dodatkowych śrub, jak

pokazano na Rys. 7. Jednocześnie należy się upewnić,

że krawędź prowadząca prowadnicy wzornika jest

zwrócona w kierunku dolnej płaszczyzny podstawy

frezarki.

Wzornik to matryca wykonana ze sklejki lub drewna.

Wykonując wzornik, należy zwrócić szczególną uwagę

na kwestie wyszczególnione poniżej i zilustrowane na

Rys. 8.

Prowadząc frezarkę wzdłuż wewnętrznej krawędzi

wzornika, wymiary obrobionego elementu będą mniejsze

niż samego wzornika, a odchylenie to będzie równe

wartości "A", czyli różnicy pomiędzy promieniem

prowadnicy wzornika a promieniem frezu. Sytuacja

będzie odwrotna, jeśli frezarka prowadzona będzie

wzdłuż zewnętrznej krawędzi wzornika.

Przytwierdzić wzornik do obrabianego materiału.

Prowadzić frezarkę tak, aby prowadnica wzornika

przesuwała się wzdłuż wzornika, jak pokazano na Rys.

9.

(2) Prowadnica równoległa (Rys. 10)

Do ukosowania i żłobkowania wzdłuż boku obrabianego

elementu należy używać prowadnicy równoległej.

1 Wsunąć prowadnicę w otwór w podstawie,

wyregulować odległość miedzy frezem a powierzchnią

prowadnicy, a następnie mocno dokręcić śrubę

skrzydełkową (A).

2 Przytwierdzić spód podstawy do obrabianej

powierzchni, jak pokazano na Rys. 11. Przesuwać

frezarkę, dbając jednocześnie o to, by płaszczyzna

prowadzenia przylegała do obrabianej powierzchni.

4. Regulacja obrotów (tylko w modelu M12VE)

Model M12VE wyposażony jest w elektroniczny układ

sterowania, który pozwala na bezstopniową zmianę

wartości obr./min.

Wartość „1” na tarczy regulacyjnej odpowiada prędkości

minimalnej, natomiast „6” maksymalnej; patrz Rys. 12.

5. Frezowanie

UWAGA

䡬 Podczas użytkowania urządzenia należy nosić okulary

ochronne.

䡬 W czasie obsługi urządzenia należy chronić twarz, ręce

i inne części ciała przed kontaktem z frezem i

ruchomymi częściami.

(1) Odsunąć frez od obrabianego przedmiotu i przesunąć

włącznik do pozycji ON; patrz Rys. 13. Przed

przystąpieniem do frezowania frez musi osiągnąć

maksymalną prędkość obrotową.

(2) Frez obraca się w kierunku zgodnym z ruchem

wskazówek zegara (strzałka zamieszczona na

obudowie). W celu uzyskania maksymalnej wydajności

frezarka musi być prowadzona zgodnie z kierunkiem

pokazanym na Rys. 14.

WSKAZÓWKA

Przy wykonywaniu głębokiego żłobkowania za pomocą

zużytego frezu może pojawić się dźwięk o wysokiej

częstotliwości.

Wymiana zużytego frezu na nowy pozwala na

wyeliminowanie dźwięku.

KORZYSTANIE Z AKCESORIÓW

OPCJONALNYCH

(1) System odprowadzania pyłu (Rys. 15)

System odprowadzania pyłu należy zamontować w

celu usuwania drobin pyłu.

Więcej informacji na temat sposobu montażu znajduje

się w instrukcji obsługi dostarczonej z systemem

odprowadzania pyłu.

(2) Pokrętło precyzyjnej regulacji (Rys. 15)

Podłączyć pokrętło precyzyjnej regulacji, aby umożliwić

precyzyjną regulację głębokości frezowania.

Instrukcja montażu znajduje się w instrukcji obsługi

dołączonej do zestawu.

KONSERWACJA I INSPEKCJA

1. Oliwienie

Aby praca frezarki przebiegała bez zakłóceń, co jakiś

czas należy wprowadzić niewielką ilość oleju do

elementów ślizgowych kolumn i wspornika końcowego.

2. Sprawdzanie śrub mocujących

Regularnie sprawdzaj wszystkie mocujące śruby i

upewnij się, że są mocno przykręcone. Jeśli któraś z

nich się obluzuje, natychmiast ją przykręć. Zaniedbanie

tego może spowodować poważne zagrożenie.

3. Konserwacja silnika

Wirnik silnika jest sercem narzędzia.

Zadbaj, by wirnik nie został uszkodzony i nie zawilgotniał

lub pokrył się olejem.

4. Kontrola stanu szczotek węglowych

W celu zapewnienia pełnego bezpieczeństwa

użytkownika i ochrony przed porażeniem prądem

elektrycznym, kontrola i wymiana szczotek węglowych

w tym urządzeniu mogą być przeprowadzane

WYŁĄCZNIE przez Autoryzowany Punkt Serwisowy

Hitachi.

5. Wymiana przewodu zasilającego

Jeżeli przewód zasilający urządzenia został uszkodzony,

musi ono zostać przekazane do Autoryzowanego

Punktu Serwisowego Hitachi w celu wymiany przewodu.

6. Lista części zamiennych

UWAGA:

Naprawy, modyfikacji i kontroli Narzędzi Elektrycznych

Hitachi może dokonywać tylko Autoryzowane Centrum

Obsługi Hitachi.

Ta lista części będzie przydatna, jeśli zostanie wręczona

Autoryzowanemu Centrum Obsługi Hitachi, gdy

zaniesiemy narzędzie do naprawy lub przeglądu.

Podczas używania i konserwacji narzędzi elektrycznych

należy przestrzegać przepisów i norm bezpieczeństwa

danego kraju.

MODYFIKACJE:

Narzędzia elektryczne Hitachi są ciągle ulepszane i

modyfikowane w celu wprowadzania najnowszych

osiągnięć nauki i techniki.

W związku z tym pewne części mogą ulec zmianom

bez uprzedzenia.

04Pol_M12VE_EE 7/28/09, 22:0624

25

Polski

GWARANCJA

Gwarancja na elektronarzędzia Hitachi jest udzielana z

uwzględnieniem praw statutowych i przepisów krajowych.

Gwarancja nie obejmuje wad i uszkodzeń powstałych w

wyniku niewłaściwego użytkowania lub wynikających z

normalnego zużycia. W wypadku reklamacji należy

dostarczyć kompletne elektronarzędzie do autoryzowanego

centrum serwisowego Hitachi wraz z KARTĄ

GWARANCYJNĄ znajdującą się na końcu instrukcji obsługi.

WSKAZÓWKA

W zwiazku z prowadzonym przez Hitachi programem badań

i rozwoju, specyfikacje te mogą się zmienić w każdej chwili

bez uprzedzenia.

Informacja dotycząca poziomu hałasu i wibracji

Mierzone wartości było określone według EN60745 i

zadeklarowane zgodnie z ISO 4871.

M12VE

Zmierzony poziom dźwięku A: 94 dB(A)

Zmierzone ciśnienie akustyczne A: 83 dB(A)

Niepewność KpA: 3 dB(A)

Typowa wartość skuteczna przyśpieszenia wynosi: 4,4 m/s

2

M12SE

Zmierzony poziom dźwięku A: 95 dB(A)

Zmierzone ciśnienie akustyczne A: 84 dB(A)

Niepewność KpA: 3 dB(A)

Typowa wartość skuteczna przyśpieszenia wynosi: 4,4 m/s

2

Używaj ochraniacza uszu.

04Pol_M12VE_EE 7/28/09, 22:0625

Strona się ładuje...

56

✄

English

Čeština

GUARANTEE CERTIFICATE

1 Model No.

2 Serial No.

3 Date of Purchase

4 Customer Name and Address

5 Dealer Name and Address

(Please stamp dealer name and address)

Polski Slovenščina

Ελληνικά Română

Deutsch

Türkçe

ZÁRUČNÍ LIST

1 Model č.

2 Série č.

3 Datum nákupu

4 Jméno a adresa zákazníka

5 Jméno a adresa prodejce

(Prosíme o razítko se jménem a adresou

prodejce)

GARANTIESCHEIN

1 Modell-Nr.

2 Serien-Nr.

3 Kaufdaturn

4 Name und Anschrift des Kunden

5 Name und Anschrift des Händlers

(Bitte mit Namen und Anschrift des

Handlers abstempeln)

GARANTÓ SERTÓFÓKASI

1 Model No.

2 Seri No.

3 Satın Alma Tarihi

4 Müßteri Adı ve Adresi

5 Bayi Adı ve Adresi

(Lütfen bayi adını ve adresini kaße olarak

basın)

¶π™∆√¶√π∏∆π∫√ ∂°°À∏™∏™

1 Αρ. Μντέλυ

2 Αύων Αρ.

3 Ηµερµηνία αγράς

4 ΄νµα και διεύθυνση πελάτη

5 ΄νµα και διεύθυνση µεταπωλητή

(Παρακαλύµε να ρησιµπιηθεί

σραγίδα)

CERTIFICAT DE GARANŢIE

1 Model nr.

2 Nr. de serie

3 Data cumpărării

4 Numele și adresa clientului

5 Numele și adresa distribuitorului

(Vă rugăm aplicaţi ștampila cu numele și

adresa distribuitorului)

GWARANCJA

1 Model

2 Numer seryjny

3 Data zakupu

4 Nazwa klienta i adres

5 Nazwa dealera i adres

(Pieczęć punktu sprzedaży)

GARANCIJSKO POTRDILO

1 Št. modela

2 Serijska št.

3 Datum nakupa

4 Ime in naslov kupca

5 Ime in naslov prodajalca

(Prosimo vtisnite žig z imenom in naslovom

prodajalca)

Magyar

GARANCIA BIZONYLAT

1 T

ípusszám

2 Sorozatszám

3 A vásárlás dátuma

4 A Vásárló neve és c

íme

5 A Kereskedő neve és címe

(Kérjük ide elhelyezni a Kereskedő nevének

és c

ímének pecsétjét)

PyccÍËÈ

ÉAPAHTàâHõâ CEPTàîàKAT

1 MoÀeÎë £

2 CepËÈÌêÈ £

3 ÑaÚa ÔoÍyÔÍË

4 HaÁÇaÌËe Ë aÀpec ÁaÍaÁäËÍa

5 HaÁÇaÌËe Ë aÀpec ÀËÎepa

(èoÊaÎyÈcÚa, ÇÌecËÚe ÌaÁÇaÌËe Ë aÀpec

ÀËÎepa)

11Back_M12VE_EE 7/28/09, 22:0856

Strona się ładuje...

58

Hitachi Power Tools Österreich GmbH

Str. 7, Objekt 58/A6, Industriezentrum NÖ –Süd 2355

Wiener Neudorf, Austria

Tel: +43 2236 64673/5

Fax: +43 2236 63373

Hitachi Power Tools Hungary Kft.

1106 Bogancsvirag U.5-7, Budapest, Hungary

Tel: +36 1 2643433

Fax: +36 1 2643429

URL: http://www.hitachi-powertools.hu

Hitachi Power Tools Polska Sp.z o.o.

ul. Kleszczowa27

02-485 Warszawa, Poland

Tel: +48 22 863 33 78

Fax: +48 22 863 33 82

URL: http://www.hitachi-elektronarzedzia.pl

Hitachi Power Tools Czech s.r.o.

Videnska 102,619 00 Brno, Czech

Tel: +420 547 426 598

Fax: +420 547 426 599

URL: http://www.hitachi-powertools.cz

Hitachi Power Tools Netherlands B.V. Moscow Branch

Kashirskoye Shosse Dom 65, 4F

115583 Moscow, Russia

Tel: +7 495 727 4460 or 4462

Fax: +7 495 727 4461

URL: http://www.hitachi-pt.ru

Hitachi Power Tools Romania

Str Sf. Gheorghe nr 20-Ferma, Pantelimon, Jud. Llfov

Tel: +031 805 25 77

Fax: +031 805 27 19

11Back_M12VE_EE 7/28/09, 22:0858

908

Code No. C99182991 M

Printed in Malaysia

Hitachi Koki Co., Ltd.

Representative office in Europe

Hitachi Power Tools Europe GmbH

Siemensring 34, 47877 Willich 1, F. R. Germany

Head office in Japan

Hitachi Koki Co., Ltd.

Shinagawa Intercity Tower A, 15-1, Konan 2-chome,

Minato-ku, Tokyo, Japan

31. 8. 2009

K. Kato

Board Director

Čeština

PROHLÁŠENÍ O SHODĚ S CE

Prohlašujeme na svoji zodpovědnost, že tento výrobek odpovídá

normám EN60745, EN55014 a EN61000 v souladu se

směrnicemi 2004/108/EC a 98/37/EC. Tento výrobek rovněž

vyhovuje základním požadavkům 2006/45/EC platných od 29

prosince 2009 náhradou za 98/37/EC.

Toto prohlášení platí pro výrobek označený značkou CE.

Türkçe

AB UYGUNLUK BEYANI

Bu ürünün, 2004/108/EC ve 98/37/EC sayılı Konsey Direktiflerine

uygun olarak, EN60745, EN55014 ve EN61000 sayılı standartlara

ve standartlaßtırılmıß belgelere uygun olduåunu, tamamen kendi

sorumluluåumuz altında beyan ederiz. Bu ürün, 29 Eylül

2009’dan itibaren 98/37/EC Direktifinin yerine uygulanacak 2006/

42/EC Direktifinin temel ßartlarına da uymaktadır.

Bu beyan, üzerinde CE ißareti bulunan ürünler için geçerlidir.

Română

DECLARAŢIE DE CONFORMITATE CE

Declarăm pe propria răspundere că acest produs este conform

cu standardele sau documentele de standardizare EN60745,

EN55014 și EN61000 și cu Directivele Consiliului 2004/108/CE

și 98/37/CE. Acest produs se conformează, de asemenea,

cerinţelor de bază ale 2006/42/CE, care urmează să fie aplicate

începînd cu 29 decembrie 2009 în loc de 98/37/CE.

Prezenta declaraţie se referă la produsul pe care este aplicat

semnul CE.

Slovenščina

EC DEKLARACIJA O SKLADNOSTI

Po lastni odgovornosti objavljamo, da je izdelek v skladu s

standardi ali standardiziranimi dokumenti EN60745, EN55014

in EN61000 v skladu z direktivami Sveta 2004/108/EC in 98/

37/EC. Ta proizvod je izdelan tudi v skladu z bistvenimi

zahtevami direktive 2006/42/EC, ki se začne uporabljati 29.

decembra 2009 namesto direktive 98/37/EC.

Deklaracija je označena na izdelku s pritrjeno CE označbo.

PyccÍËÈ

ÑEKãAPAñàü COOTBETCTBàü EC

Mê c ÔoÎÌoÈ oÚÇeÚcÚÇeÌÌocÚëï ÁaÓÇÎÓeÏ, äÚo ÀaÌÌoe

ËÁÀeÎËe cooÚÇeÚcÚÇyeÚ cÚaÌÀapÚaÏ ËÎË cÚaÌÀapÚËÁoÇaÌÌêÏ

ÀoÍyÏeÌÚaÏ EN60745, EN55014 Ë EN61000 coÖÎacÌo

ÑËpeÍÚËÇaÏ CoÇeÚa 2004/108/EC Ë 98/37/EC. ùÚoÚ ÔpoÀyÍÚ

cooÚÇeÚcÚÇyeÚ ÖÎaÇÌêÏ ÚpeÄoÇaÌËÓÏ 2006/42/EC oÚ 29

ÀeÍaÄpÓ 2009 Ö. ÇÏecÚo 98/37/EC.

ÑaÌÌaÓ ÀeÍÎapaáËÓ oÚÌocËÚcÓ Í ËÁÀeÎËÓÏ, Ìa ÍoÚopêx

ËÏeeÚcÓ ÏapÍËpoÇÍa CE.

English

EC DECLARATION OF CONFORMITY

We declare under our sole responsibility that this product is

in conformity with standards or standardized documents

EN60745, EN55014 and EN61000 in accordance with Council

Directives 2004/108/EC and 98/37/EC. This product also

complies with the essential requirements of 2006/42/EC to be

applied from 29 December 2009 instead of 98/37/EC.

This declaration is applicable to the product affixed CE

marking.

Deutsch

ERKLÄRUNG ZUR KONFORMITÄT MIT CE-REGELN

Wir erklären mit alleiniger Verantwortung, daß dieses Produkt

den Standards oder standardisierten Dokumenten EN60745,

EN55014 und EN61000 in Übereinstimmung mit den

Direktiven des Europarats 2004/108/CE und 98/37/CE

entspricht.

Dieses Produkt entspricht auch den wesentlichen

Anforderungen der Richtlinie 2006/42/CE, die ab 29.

Dezember 2009 statt 98/37/CE in Kraft ist.

Diese Erklärung gilt für Produkte, die die CE-Markierung tragen.

Ελληνικά

EK ∆ΗΛΩΣΗ ΕΝΑΡΜΝΙΣΜΥ

∆ηλώνυµε µε απλυτη υπευθυντητα τι αυτ τ πριν

είναι εναρµνισµέν µε τα πρτυπα ή τα έγραα

πρτύπων EN60745, EN55014 και EN61000 σε συµωνία

µε τις δηγίες τυ Συµυλίυ 2004/108/EK και 98/37/EK.

Αυτ τ πρϊν επίσης ανταπκρίνεται στις θεµελιώδεις

απαιτήσεις της δηγίας 2006/42/EK πρς εαρµγή απ

29 ∆εκεµρίυ 2009 αντί της 98/37/EK.

Αυτή η δήλωση ισύει στ πριν µε τ σηµάδι CE.

Polski

DEKLARACJA ZGODNOŚCI Z EC

Oznajmiamy z całkowitą odpowiedzialnością, że produkt ten

pozostaje w zgodzie ze standardami lub standardową formą

dokumentów EN60745, EN55014 i EN61000 w zgodzie z

Zasadami Rady 2004/108/EC i 98/37/EC. Ten produkt spełnia

także wymogi Dyrektywy 2006/42/EC, zamiast 98/37/EC, które

wchodzą w życie z dniem 29 grudnia 2009 r.

To oświadczenie odnosi się do załączonego produktu z

oznaczeniami CE.

Magyar

EU MEGFELELŐSÉGI NYILATKOZAT

Teljes felelősségünk tudatában kijelentjük, hogy ez a termék

megfelel az EN60745, EN55014, és EN 61000 szabványoknak

illetve szabványosított dokumentumoknak, az Európa Tanács

2004/108/EC, és 98/37/EC Tanácsi Direktíváival összhangban. A

termék ezen kívül a korábbi, 98/37/EC irányelv helyett már az

új, 2006/42/EC irányelv követelményeinek felel meg, melyeket

2009. december 29.-től kell alkalmazni.

Jelen nyilatkozat a terméken feltüntetett CE jelzésre vonatkozik.

11Back_M12VE_EE 7/28/09, 22:0859

Hitachi M 12SE Instrukcja obsługi

Niniejsza instrukcja jest również odpowiednia dla

Hitachi M 12SE Instrukcja obsługi

w innych językach

Powiązane artykuły

Inne dokumenty