Hologic Faxitron Core Instrukcja obsługi

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

Podręcznik

użytkownika

od firmy Hologic

®

Nr dokumentu: 04-4046-00-

3401

Wersja: 045

Sierpień 2021 r.

System Faxitron Core był wcześniej znany jako CoreVision

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

0-2

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadnej z części niniejszej publikacji nie wolno powielać w żadnej formie ani przy użyciu

jakichkolwiek środków: graficznych, elektronicznych bądź mechanicznych, w tym fotokopiowania, nagrywania lub zapisywania

w pamięci cyfrowej oraz systemach odczytu bez pisemnej zgody wydawcy.

Produkty, o których mowa w niniejszym dokumencie, mogą być znakami towarowymi i/lub zastrzeżonymi znakami towarowymi

odpowiednich właścicieli. Wydawca i autor nie zgłaszają żadnych roszczeń do tych znaków towarowych.

Przed rozpoczęciem użytkowania systemu należy przeczytać wszystkie podane informacje. Konieczne jest przestrzeganie

wszystkich ostrzeżeń i środków ostrożności wskazanych w niniejszym podręczniku. Niniejszy podręcznik należy zachować, aby

zapewnić jego dostępność podczas wykonywania procedur. Zawsze należy przestrzegać instrukcji zawartych w niniejszym

podręczniku. Firma Hologic Inc. nie ponosi odpowiedzialności za obrażenia lub uszkodzenia wynikające z niewłaściwej obsługi

systemu. Firma Hologic, Inc. może zorganizować szkolenie w Państwa siedzibie.

Wydrukowano: Sierpień 2021 r.

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

0-3

Spis treści ......................................................................................................... 0-3

Wstęp ................................................................................................................ 0-5

Wskazania do stosowania................................................................................. 0-5

ROZDZIAŁ 1: Podręcznik użytkownika — Faxitron Core .................................................... 1-1

1.0.0 Wprowadzenie .................................................................................................. 1-2

1.1.0 Symbole ostrzeżeń i przestróg w niniejszym podręczniku ................................ 1-2

1.1.1 Symbole ostrzeżeń i przestróg na etykiecie ...................................................... 1-3

ROZDZIAŁ 2: Bezpieczeństwo promieniowania i promieniowanie rentgenowskie .......... 2-1

2.0.0 Wprowadzenie .................................................................................................. 2-2

2.1.0 Promieniowanie rentgenowskie ........................................................................ 2-2

2.2.0 Źródła promieniowania ...................................................................................... 2-2

2.3.0 Biologiczne skutki promieniowania ................................................................... 2-3

2.3.1 Efekty deterministyczne i stochastyczne ....................................................... 2-4

2.3.2 Promienioczułość .......................................................................................... 2-5

2.3.3 Zagrożenia wynikające z narażenia na promieniowanie ............................... 2-5

2.3.4 Wnioski dotyczące zagrożeń dla zdrowia ...................................................... 2-6

2.4.0 Limity dawek ICRP ............................................................................................ 2-6

2.5.0 Zarządzanie ryzykiem ....................................................................................... 2-7

2.6.0 Bibliografia ........................................................................................................ 2-8

ROZDZIAŁ 3: Informacje o systemie Faxitron Core ............................................................ 3-1

3.0.0 Informacje ogólne ............................................................................................. 3-2

3.0.1 Wersja DICOM .............................................................................................. 3-2

3.0.2 Serwis i rozwiązywanie problemów ............................................................... 3-3

3.0.3 Harmonogram konserwacji ............................................................................ 3-3

3.1.0 Dane techniczne ............................................................................................... 3-4

3.2.0 Wymagania dotyczące zgodności i środki bezpieczeństwa .............................. 3-5

3.3.0 System kontroli promieniowania rentgenowskiego ........................................... 3-5

3.4.0 Ekranowanie i tłumienie .................................................................................... 3-6

3.5.0 ALARA .............................................................................................................. 3-6

ROZDZIAŁ 4: Instalacja i konfiguracja systemu Faxitron Core .......................................... 4-1

4.0.0 Ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące systemu ........................................ 4-2

4.1.0 Konfiguracja systemu badania próbek Faxitron Core ....................................... 4-5

4.2.0 Przemieszczanie systemu badania próbek Faxitron Core ................................ 4-6

ROZDZIAŁ 5: Szybkie uruchamianie — podstawowa obsługa systemu Faxitron Core DR ... 5-1

5.0.0 Szybkie uruchamianie: informacje ogólne ......................................................... 5-2

5.1.0 Sekwencja włączania zasilania ......................................................................... 5-3

5.1.1 Uruchamianie systemu .................................................................................. 5-3

5.1.2 Kalibracja ....................................................................................................... 5-4

5.2.0 Akwizycja obrazu .............................................................................................. 5-4

5.2.1 Ręczne wprowadzanie danych pacjenta ....................................................... 5-5

5.2.2 Rozpoczynanie ekspozycji ............................................................................ 5-6

5.2.3 Wyłączanie systemu ...................................................................................... 5-6

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

0-4

ROZDZIAŁ 6: Obsługa oprogramowania Vision .................................................................. 6-1

6.0.0 Informacje ogólne na temat oprogramowania Vision ........................................ 6-2

6.1.0 Uruchamianie oprogramowania ........................................................................ 6-2

6.2.0 Informacje ogólne na temat kalibracji kamery ................................................... 6-3

6.2.1 Kalibracja zaawansowana ............................................................................. 6-5

6.3.0 Dane pacjenta ................................................................................................... 6-5

6.3.1 Select from Work List (Wybierz z listy roboczej) ............................................ 6-6

6.3.2 Continue with Current Patient (Kontynuuj pracę z obecnym pacjentem) ....... 6-7

6.3.3 Manual Entry (Wprowadzanie ręczne) .......................................................... 6-7

6.3.4 Select from Database (Wybierz z bazy danych) ............................................ 6-8

6.3.5 Ikona Dane pacjenta ..................................................................................... 6-9

6.4.0 Pasek narzędzi i menu ...................................................................................... 6-11

6.4.1 Boczny pasek narzędzi.................................................................................. 6-11

6.4.2 Górny pasek narzędzi ................................................................................... 6-16

6.4.3 Menu View (Widok) ....................................................................................... 6-16

6.4.4 Menu Tools (Narzędzia) ................................................................................ 6-19

6.4.5 Narzędzia obróbki obrazu.............................................................................. 6-22

6.5.0 Przeglądarka obrazów bieżącego pacjenta ...................................................... 6-27

6.6.0 Baza danych ..................................................................................................... 6-28

6.6.1 Dodatkowe opcje bazy danych ...................................................................... 6-29

6.7.0 Funkcja DICOM ................................................................................................ 6-33

6.8.0 Adnotacje użytkownika ..................................................................................... 6-40

6.9.0 Informacje o pomocy ......................................................................................... 6-43

6.10.0 Informacje o oprogramowaniu Faxitron Vision .................................................. 6-43

ROZDZIAŁ 7: Tabela historii zmian ...................................................................................... 7-1

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

0-5

Wstęp

Niniejszy podręcznik użytkownika został opracowany przez firmę Hologic®, Inc. Jego celem jest przekazanie zaawansowanym

użytkownikom informacji na temat konfiguracji, instalacji i użytkowania sprzętu Faxitron Core oraz systemu oprogramowania

Vision firmy Hologic, Inc.

Użytkownik musi najpierw skonfigurować sprzęt, a następnie uruchomić oprogramowanie Vision. Przed kontynuowaniem należy

zapoznać się z wymaganymi procedurami konfiguracyjnymi opisanymi w rozdziale 4 niniejszego podręcznika.

Wskazania do stosowania

Cyfrowy system Faxitron Core do radiograficznego badania próbek (DSR) jest szafkowym cyfrowym systemem

rentgenowskim służącym do generowania i kontrolowania promieniowania RTG w celu badania różnych regionów

anatomicznych i do zapewniania szybkiej weryfikacji, czy podczas zabiegu biopsji przezskórnej została wycięta właściwa tkanka.

Przeprowadzenie weryfikacji bezpośrednio w samej pracowni biopsyjnej pozwala na szybsze zakończenie badania, a tym

samym skrócenie czasu przebywania pacjenta w gabinecie. Badanie radiograficzne próbek może potencjalnie ograniczyć liczbę

wizyt pacjenta. Urządzenie to jest przeznaczone do stosowania wszędzie tam, gdzie personel medyczny uzna to za stosowne,

w tym na bloku operacyjnym lub w pomieszczeniu przylegającym do bloku operacyjnego.

www.hologic.com/package-inserts

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

1

ROZDZIAŁ 1

Podręcznik użytkownika

Faxitron® Core

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Wprowadzenie

i symbole

1

1 - 2

Niniejszy podręcznik użytkownika został opracowany przez firmę Hologic Inc. Jego celem jest

przekazanie użytkownikom informacji na temat konfiguracji, instalacji i użytkowania sprzętu

Faxitron Core oraz oprogramowania Vision firmy Hologic, Inc.

Użytkownik musi najpierw skonfigurować sprzęt, a następnie uruchomić oprogramowanie

Vision. Przed przystąpieniem do obsługi systemu należy zapoznać się przynajmniej

z

wymaganymi procedurami konfiguracji i bezpieczeństwa zawartymi w niniejszej instrukcji.

Podziękowania składa personel firmy Hologic, Inc.

1.0.0

Wprowadzenie

Informacje o producencie oraz dane kontaktowe

Hologic, Inc.

36 Apple Ridge Road

Danbury, CT 06810 USA

1.800.447.1856

www.hologic.com

SPONSOR W AU

Hologic (Australia and New Zealand) Pty Ltd

Suite 302, Level 3

2 Lyon Park Road

Macquarie Park NSW 2113

Tel.: 02 9888 8000

Hologic, BV

Da Vincilaan 5

1930 Zaventem

Belgia

Tel.: +32 2 711 46 80

Faks: +32 2 725 20 87

W niniejszym podręczniku oraz w systemie pomocy online używane są

następujące symbole:

Ostrzega czytelnika przed możliwością porażenia prądem w przypadku

zignorowania ostrzeżenia i celowego użycia specjalistycznych narzędzi do

otwarcia zamkniętej szafki elektrycznej i manipulowania jej zawartością. Uwaga:

Firma Hologi

c, Inc. nie dostarcza żadnych narzędzi.

Ostrzega czytelnika o niebezpiecznym stanie. Symbolowi temu towarzyszy

zazwyczaj bardziej szczegółowy symbol oraz odpowiednie instrukcje dotyczące

charakteru zagrożenia, spodziewanych skutków zagrożenia oraz

informacje

dotyczące unikania zagrożenia.

Ostrzega czytelnika o konieczności zachowania ostrożności przy podnoszeniu

ciężkiego sprzętu, co może powodować obrażenia ciała i uszkodzenie sprzętu.

Ostrzega czytelnika, że przy zasilaniu wiązki promieniowania

rentgenowskiego

w

oznaczonym obszarze następuje emisja promieniowania zjonizowanego.

Urządzenie Faxitron Core wyposażone jest w blokady bezpieczeństwa, które

uniemożliwiają dostęp do etykietowanego obszaru, gdy wiązka promieniowania

rentgenowskiego jest p

od napięciem.

Ostrzega czytelnika, aby używał odpowiedniej ochrony (takiej jak rękawiczki

chirurgiczne lub zatwierdzony pojemnik na próbki) w celu uniknięcia ekspozycji na

potencjalnie zakaźne materiały, takie jak próbki tkanek pacjenta.

1.1.0

Symbole ostrzeżeń

i przestróg

w

niniejszym

podręczniku

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Wprowadzenie

i symbole

1

1 - 3

Symbol

Opis

Sprzęt elektryczny i elektroniczny należy usuwać,

separując go od odpadów standardowych. Materiał

wycofany z eksploatacji należy przesłać do firmy

Hologic albo należy skontaktować się

z przedstawicielem ds. serwisu.

Producent

Data produkcji

Przestroga — promieniowanie (generowanie

promieni RTG)

Przestroga — materiały potencjalnie zakaźne

Ostrzeżenie: elementy elektryczne

Przestroga

Postępować zgodnie z instrukcją obsługi lub

zapoznać się z jej treścią

Ten system przesyła energię o częstotliwościach

radiowych (RF) (promieniowanie niejonizujące)

Upoważniony przedstawiciel w Europie

Wyrób medyczny

Numer katalogowy

Numer seryjny

1.1.1

Symbole

ostrzeżeń

i przestróg

na etykiecie

lub

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

2

ROZDZIAŁ 2

Bezpieczeństwo

promieniowania

i promieniowanie

rentgenowskie

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 2

Promieniowanie jest energią w postaci fal lub cząstek. Promieniowanie o wysokiej częstotliwości

i wysokiej energii, które ma wystarczającą energię, aby wypchnąć elektron z jego orbity wokół

jądra, jest określane jako

promieniowanie jonizujące. Promieniowan

ie rentgenowskie,

promieniowanie gamma, cząstki beta, cząstki alfa i neutrony są formami promieniowania

jonizującego; mogą być emitowane przez materiały radioaktywne, gwiazdy i urządzenia

wysokiego napięcia.

Nie można zobaczyć, poczuć, posmakować, powąchać

ani usłyszeć promieniowania

jonizującego, dlatego do jego wykrycia niezbędny jest sprzęt monitorujący.

Promieniowanie rentgenowskie

Promieniowanie rentgenowskie (RTG) to promieniowanie o wysokiej częstotliwości i energii na

tyle wysokiej, że może wypchnąć elektron z orbity wokół jądra; nazywane jest promieniowaniem

„jonizującym”. Promienie RTG są w stanie pokonywać duże odległości w powietrzu i przez

większość innych materiałów. Ilość energii niesionej przez promieniowanie jest wprost

proporcjonalna do częstotliwości, a odwrotnie proporcjonalna do długości fali. Promieniowanie

RTG charakteryzuje się stosunkowo krótką długością fali i wysoką częstotliwością, dzięki

czemu ma dużą energię.

Promieniowanie RTG może wywoływać w tkankach zmiany biologiczne, które mogą być

korzystne w przypadku radioterapii. Jednak promieniowanie RTG może być również szkodliwe

dla organizmów żywych ze względu na jego zdolność do uszkadzania chromosomów.

Źródła promieniowania RTG w placówkach medycznych obejmują:

Aparaty rentgenowskie. Aparaty rentgenowskie służą celom terapeutycznym (radioterapia)

i

diagnostycznym. Diagnostyczne aparaty RTG służą do prześwietlania różnych części ciała,

klatki piersiowej, nóg, piersi itp. w celach diagnostycznych. Obecnie w Stanach Zjednoczonych

radiologia diagnostyczna odpowiada za dwie trzecie dawki pochodzącej ze źródeł związanych

z działalnością człowieka. Aparaty rentgenowskie mogą emitować wysoki poziom

promieniowania jonizującego.

Szafkowe aparaty RTG. Aparaty rentgenowskie w obudowie szafkowej są zamkniętymi,

ekranowanymi i zablokowanymi komorami napromieniania. Aparat może działać tylko wtedy,

gdy drzwi komory są szczelnie zamknięte. Wskaźniki ekspozycji w każdym miejscu na zewnątrz

odpowiadają wartościom określonym dla obszarów niekont

rolowanych.

Źródła promieniowania

Każdego dnia wszyscy jesteśmy narażeni na promieniowanie. Według informacji podanych przez

NCRP (National Council on Radiation Protection) średnia dawka tła w Stanach Zjednoczonych

wynosi 360 mrem/rok (3,6 mSv/rok). Ekspozycje te pochodzą głównie z

naturalnych źródeł

promieniowania, takich jak radon, promieniowanie kosmiczne i naturalne złoża w ziemi. Nawet

organizmy ludzkie są źródłem natu

ralnej radioaktywności!

Istnieją 2 źródła promieniowania:

naturalne i związane z działalnością człowieka.

Naturalne źródła promieniowania to promieniowanie kosmiczne, ziemskie promieniowanie

gamma, radionuklidy w organizmie oraz radon i produkty jego

rozpadu.

Szacuje się, że średnia

roczna dawka skuteczna pochodząca ze źródeł naturalnych na całym świecie wynosi 2,4 mSv

(240 mrem). Istnieją czynniki, które wpływają na dawki skuteczne pochodzące z tych naturalnych

źródeł promieniowania. Dawka promieniowania kosmicznego zależy od wysokości nad

poziomem morza i szerokości geograficznej, dawka ziemnego promieniowania gamma zależy od

lokalnej budowy geologicznej, natomiast dawka pochodząca z produktów rozpadu radonu zależy

od lokalnych uwarunkowań geologicznych oraz konstrukcji i użytkowania budynków

mieszkalnych. Roczne dawki skuteczne pochodzące z tych źródeł naturalnych podano w tabeli 1.

2.0.0

Wprowadzenie

2.1.0

Promieniowanie

rentgenowskie

2.2.0

Źródła

promieniowania

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 3

Tabela 1

Roczna dawka skuteczna dla dorosłych pochodząca ze źródeł naturalnych

Źródło ekspozycji

Roczna dawka skuteczna (mSv)

Typowa

Podwyższona*

Promieniowanie kosmiczne

Ziemskie promieniowanie gamma

Radionuklidy w organizmie (poza radonem)

Radon i produkty jego rozpadu

0,39

0,46

0,23

1,3

2,0

4,3

0,6

10

RAZEM (po zaokrągleniu)

2,4

-

*Podwyższone wartości są reprezentatywne dla dużych regionów. Lokalnie występują nawet

wyższe wartości.

2.2.0 Cd.

Promieniowanie RTG w medycynie jest głównym źródłem promieniowania wytwarzanego przez

człowieka.

Medyczne zdjęcia rentgenowskie wykorzystują promieniowanie jonizujące zarówno

do diagnozowania, jak i leczenia urazów i chorób. UNSCEAR (Komitet Naukowy Organizacji

Narodów Zjednoczonych ds. Skutków Promieniowania Atomowego) szacuje, że indywidualna

ekspozycja na promieniowanie medyczne wynosi od 0,4 do 1 mSv rocznie. Ekspozycja na

promieniowanie medyczne przekracza ekspozycję na promieniowanie ze wszystkich innych

źródeł spowodowanych przez człowieka, ale wynosi mniej niż połowa ekspozycji na naturalne

promieniowanie tła.

Dawki promieniowania jonizującego stosowane w diagnostycznych badaniach

rentgenowskich są zwykle dość niskie i wynoszą ≤ 50 KeV.

Poniższy wykres przedstawia udział różnych źródeł promieniowania.

Rysunek

2.2.1

Źródła dawki promieniowania

w

Stanach Zjednoczonych.

Z NCRP 160, ry

sunek 1.1.

Procentowy udział różnych źródeł

narażenia w całkowitej zbiorowej

dawce skutecznej (1 870 000

osoboSv) oraz w całkowitej

dawce skutecznej na osobę

w

populacji USA.

Przestrzeń

kosmiczna

(tło)

(5%)

Wewnętrzne

(tło) (5%)

Ziemskie (tło)

(3%)

Radon i toron (tło)

(37%)

Tomografia

komputerowa

(medyczne)

(24%)

Przemysłowe (< 0,1%)

Zawodowe (< 0,1%)

Konsumenckie (2%)

Medycyna nuklearna

(medyczne) (12%)

Fluoroskopia

interwencyjna

(medyczne) (7%)

Konwencjonalna

radiografia/fluoroskopia

(medyczne) (5%)

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 4

Ekspozycja na promieniowanie jonizujące może mieć negatywny wpływ na zdrowie, ponieważ

powoduje zmiany w atomach i cząsteczkach. Kiedy promieniowanie jonizujące przechodzi

przez tkankę, duże ilości energii są przenoszone na poszczególne molekuły. Tego typu transfer

energii powoduje, że elektrony są odrywane od atomów, inicjując różnorodne efekty chemiczne

i fizyczne. Najbardziej krytycznym z tych efektów jest uszkodzenie cząsteczek DNA.

W

organizmie istnieją mechanizmy, które normalnie naprawiają te uszkodzenia, ale

uszkodzenia rozległe lub określonego typu mogą nie zostać naprawione. Gdy organizm nie jest

w stanie naprawić uszkodzenia, komórka może obumrzeć lub ulec mutacji. Zmutowane komórki

mogą ulegać przekształceniu w nowotwory. Rozległość uszkodzeń jest proporcjonalna do

przekazanej energii, czyli przyjętej dawki promieniowania jonizuj

ącego.

Skutki zdrowotne ekspozycji na promieniowanie RTG dzielą się na dwa ogólne rodzaje:

bezpośrednie i pośrednie. Uważa się, że promieniowanie RTG tworzy w naświetlanych

komórkach organizmu rodniki, które mogą rozbijać lub modyfikować wiązania chemiczne

w

cząsteczkach biologicznych o krytycznym znaczeniu.

2.3.0

Biologiczne skutki

promieniowania

Rezultat

(1)

Komórki mogą być uszkodzone, chociaż wiele z nich uruchamia mechanizmy naprawcze,

dzięki czemu nie dochodzi do uszkodzeń resztkowych.

(2)

Komórki mogą obumierać, co miliony komórek ciała robią każdego dnia, i są zastępowane

w normalnym procesie biologicznym.

(3)

Komórki mogą nieprawidłowo naprawiać się, co prowadzi do zmian biofizycznych.

Wreszcie, promienie RTG mogą przechodzić przez ciało bez żadnej interakcji.

Uszkodzenie komórek przez promieniowanie jonizujące może powodować:

•

produkcję wolnych rodników;

•

zrywanie wiązań chemicznych;

•

wytwarzanie nowych wiązań chemicznych i wiązań krzyżowych między makrocząsteczkami;

•

uszkodzenie cząsteczek regulujących procesy życiowe komórki (np. DNA, RNA, białka).

Wielkość dawki, całkowita otrzymana dawka, energia promieniowania, obszar ciała narażony

na promieniowanie, wrażliwość osobnicza i wrażliwość komórek to czynniki, które określają

biologiczne skutki ekspozycji na promieniowanie.

Istnieją dwa rodzaje skutków ekspozycji na promieniowanie jonizujące: efekty deterministyczne

i efekty stochastyczne.

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 5

EFEKTY DETERMINISTYCZNE I STOCHASTYCZNE

Potencjalne efekty biologiczne zależą od tego, jak dużą dawkę otrzymano i jak szybko. Dawki

promieniowania można podzielić na dwie kategorie: dawki

ostre i przewlekłe.

Dawka

ostra i efekty deterministyczne

Ostre narażenie na promieniowanie to wysoka dawka promieniowania występująca w krótkim

czasie, zwykle od kilku sekund do kilku dni. Skutki wywołane przez ostre dawki promieniowania

nazywamy

deterministycznymi; ciężkość skutk

u zależy od wielkości przyjętej dawki. Efekty

deterministyczne mają zazwyczaj pewien poziom progowy, poniżej którego efekt prawdopodobnie

nie wystąpi, ale powyżej którego efekt jest spodziewany. Powyżej progu ciężkość efektu wzrasta

wraz ze zwiększaniem si

ę dawki.

Jeżeli na przykład dawka dla całego ciała wynosząca około 300 remów (3 Sv), 60 razy więcej

niż roczna dawka graniczna w miejscu pracy, zostanie przyjęta w krótkim czasie (np. kilku

godzin), spowoduje wymioty i biegunkę w ciągu kilku godzin; utratę

włosów, gorączkę i spadek

masy ciała w ciągu kilku tygodni, a ryzyko zgonu spowodowanego brakiem pomocy medycznej

wyniesie około 50%. Skutki te nie wystąpiłyby, gdyby dawka 300 remów (3 Sv) była

kumulowana stopniowo przez wiele lat.

Istnieje ponadto różnica między naświetlaniem całego ciała a naświetlaniem jego fragmentu.

W

przypadku gdy ostra dawka 600

rem (6 Sv) zostałaby przyjęta na dłoń, spowodowałaby

zaczerwienienie skóry, a powrót do zdrowia nastąpiłby w ciągu następnych miesięcy i nie

należałoby się

spodziewać żadnych długoterminowych uszkodzeń. Jednak ostra dawka tej

wielkości na całe ciało mogłaby spowodować zgon w krótkim czasie, gdyby nie udzielono

pomocy medycznej.

Wykorzystanie odpowiednich mechanizmów ochrony przed promieniowaniem oraz limitów

dawek ekspozycji zawodowej zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia tych skutków.

Dopuszczalne dawki w miejscu pracy są znacznie poniżej progów dla skutków deterministycznych.

2.3.1

Efekty

deterministyczne

i

stochastyczne

Dawka przewlekła i skutki stochastyczne

Dawka przewlekła to stosunkowo niewielka ilość promieniowania otrzymywana przez długi czas

(np. wiele lat).

Organizm jest lepiej przygotowany do tolerowania dawki przewlekłej niż dawki

ostrej, ponieważ

ma czas na naprawę uszkodzeń, co wynika z mniejszego odsetka komórek

wymagających naprawy w danym momencie. Organizm ma również czas na zastąpienie

martwych lub niefunkcjonujących komórek nowymi, zdrowymi. Nie oznacza to jednak, że nie

istnieje ryzyko zwi

ązane z przewlekłą ekspozycją na promieniowanie.

Termin „stochastyczny” oznacza tyle co „przypadkowy”; wskazuje na brak pewności

wystąpienia efektu w przypadku niskich poziomów ekspozycji. Te niskie poziomy, znajdujące

się poniżej progu dla skutków

deterministycznych, mogą — ale nie muszą —

powodować

szkodliwe skutki dla organizmu.

Należy jednak pamiętać, że:

1)

Nie istnieje poziom progowy ekspozycji na promieniowanie, poniżej którego można z całą

pewnością stwierdzić, że skutki nie wystąpią.

2)

Podwojenie dawki powoduje podwojenie prawdopodobieństwa wystąpienia skutków.

Przewlekła ekspozycja może powodować jedynie skutki, które można zaobserwować po

pewnym czasie od pierwszej ekspozycji. Mogą one obejmować skutki genetyczne i inne, takie

jak nowotwory, zmiany przedrakowe, łagodne guzy, zaćmę, zmiany skórne i wady wrodzone.

Ogólnie rzecz biorąc, największym problemem jest rozwój jakiejś formy raka.

Natychmiastowe efekty nie są widoczne poniżej dawek wynoszących 25 rem (0,25 siwerta).

Skutki utajone mogą pojawić się wiele lat po przyjęciu dawki. Badania populacji narażonych na

promieniowanie jonizujące (> 0,5 Sv) wykazały, że prawdopodobieństwo wystąpienia raka

kończącego się zgonem w wyniku ekspozycji na promieniowanie wynosi około 5 procent na Sv.

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 6

PROMIENIOCZUŁOŚĆ

Promienioczułość to prawdopodobieństwo wystąpienia efektu w komórce, tkance lub narządzie

na jednostkę dawki promieniowania. Promienioczułość jest najwyższa w komórkach, które dzielą

się szybko (silnie mitotycznych) lub są względnie niewyspecjalizowane (niezróżnicowanych).

Z

tego powodu komórki warstwy podstawnej naskórka, szpik kostny, grasica, gonady i komórki

soczewki są bardzo wrażliwe na promieniowanie. Mięśnie, kości i

tkanki układu nerwowego

charakteryzują się stosunkowo niską promienioczułością. Ponadto promienioczułość jest

najwyższa w okresie płodowym i stopniowo zmniejsza się w okresie dojrzewania i dorosłości.

Podstawowe prawo radiobiologii: Efekty biologiczne są wprost proporcjonalne do indeksu

mitotycznego i przyszłości mitotycznej narażonej komórki, a odwrotnie proporcjonalne do jej

stopnia zróżnicowania. Mitoza odnosi się do naturalnego podziału jądra komórkowego podczas

reprodukcji komórek; różnicowanie odnosi się do stopnia specjalizacji komórki w celu pełnienia

określonej

funkcji w organizmie.

RYZYKO ZWIĄZANE Z EKSPOZYCJĄ NA PROMIENIOWANIE

Szacuje się, że około 20% (1 na 5) wszystkich zgonów w Stanach Zjednoczonych jest spowodo-

wanych jakimś rodzajem raka.

Jeśli każdy członek populacji liczącej 1 milion osób otrzymałby 10 mremów (0,1 mSv)

promieniowania, możliwe jest, że odnotowano by 5 dodatkowych zgonów. Warto pamiętać, że

z tej populacji 1 miliona osób około 200

000 umrze na raka, co czyni te kilka dodatk

owych

zgonów statystycznie niemożliwymi do wykrycia.

Ponadto ryzyko zgonu z powodu nowotworu wynosi 0,08% na rem (10 mSv) w przypadku

dawek otrzymanych szybko (ostrych) i może być 2 razy mniejsze (0,04%, czyli 4 na 10

000) niż

w przypadku dawek otrzymanych

w długim okresie czasu (przewlekłych).

Na podstawie obecnie dostępnych danych NRC przyjęła wartość ryzyka dla dawki zawodowej

wynoszącej 1 rem (0,01 Sv) jako reprezentującą ryzyko 4 na 10

000 zachorowań

na raka

kończących się

zgonem.

Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej (publikacja 103, 2007) wskazuje wartość

5,5% na siwert w przypadku raka i 0,2% na siwert w przypadku skutków dziedzicznych po

ekspozycji na promieniowanie w niskiej dawce.

Ryzyko związane z diagnostycznymi zastosowaniami promieniowania jonizującego jest zwykle

ograniczone do późnych efektów stochastycznych, których częstotliwość występowania

szacuje się na około 0,01% w przypadku przeciętnego badania (w skrajnych przypadkach

po

fluoroskopii mogą wystąpić deterministyczne uszkodzenia skóry). Na poziomie indywidualnym

ryzyko to jest prawie zawsze niewielkie w porównaniu z korzyściami płynącymi z diagnozy

i

leczenia.

2.3.2

Promienioczułość

2.3.3

Ryzyko

związane

z

ekspozycją na

promieniowanie

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 7

WNIOSKI DOTYCZĄCE ZAGROŻEŃ DLA ZDROWIA

Zakładamy, że każda ekspozycja na promieniowanie, niezależnie od tego jak mała, niesie ze

sobą pewne ryzyko. Wiadomo jednak, że przeciętnie ryzyko to jest porównywalne lub

mniejsze

niż zagrożenie, z którym mamy do czynienia w przypadku innych działań lub zawodów

uważanych za bezpieczne. Ponieważ mamy dużą kontrolę nad tym, jak bardzo jesteśmy

narażeni na promieniowanie w miejscu pracy, kontrolujemy i minimalizujemy to ryzyko.

Najlepszym podejściem jest utrzymanie naszej dawki na poziomie tak niskim, jak to tylko

możliwe, czyli ALARA; termin ten omówimy szczegółowo później. Minimalizacja dawki

ogranicza ryzyko do minimum.

LIMITY DAWEK ICRP

Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej (ICRP) ustaliła dawki graniczne

promieniowania w oparciu o dostępne dane. Dawki te są maksymalnymi dopuszczalnymi

wartościami w przypadku ekspozycji całego ciała. Jednostką miary dawki jest siwert (Sv), który

uwzględnia różne czynniki w celu okr

eślenia wielkości zwanej dawką skuteczną.

Dawki

graniczne zostały ostatnio zaktualizowane w roku 2007.

W przypadku członków społeczeństwa dawka graniczna wynosi 1 mSv/rok (0,001 siwertów

rocznie).

Dla pracowników (osób, które pracują w przemyśle jądrowym) dawka graniczna wynosi

20

mSv/rok (0,02 Sieverta/rok).

Dawki graniczne nie uwzględniają skutków promieniowania tła.

Zalecane przez ICRP roczne dawki graniczne dla poszczególnych narządów lub tkanek

Dawka ważona promieniowania w

Pracownicy

Społeczeństwo

Soczewka oka

150 mSv

15 mSv

Skóra1,2

500 mSv

50 mSv

Dłonie i stopy

500 mSv

-

1.

Ograniczenie dawki skutecznej zapewnia wystarczającą ochronę skóry przed skutkami

stochastycznymi. Potrzebny jest dodatkowy limit w

przypadku ekspozycji miejscowej, aby

zapobiec reakcjom tkankowym.

2. Uśrednione na 1 cm2 powierzchni skóry, niezależnie od narażonej powierzchni.

Czynniki determinujące

Skutki ekspozycji na promieniowanie rentgenowskie zależą od czasu trwania narażenia,

szybkości dostarczania dawki, energii

—

ile energii było w promieniowaniu RTG, dawki

całkowitej

— wielkości dawki, a także od tego, czy ekspozycja dotyczy całego ciała, cz

y jest

zlokalizowana w określonym punkcie lub obszarze. Promienie RTG o niskiej energii (< 50 KeV)

mogą powodować uszkodzenia tylko skóry lub zewnętrznej części ciała, podczas gdy promienie

RTG o wysokiej energii mogą przenikać przez ciało, docierając do narządów wewnętrznych.

Duża dawka ostra dostarczona jednorazowo miałaby większy efekt niż ta sama dawka

dostarczana w czasie jako frakcje przyrostowe.

W środowiskach medycznych ryzyko narażenia na promieniowanie można ograniczyć do

minimum poprzez:

• unikanie wszelkich niepotrzebnych ekspozycji na promieniowanie;

• stosowanie dawek tak niskich, jak to jest racjonalnie możliwe do uzyskania (ALARA);

• przestrzeganie instrukcji obsługi producenta sprzętu;

• przestrzeganie instrukcji producentów sprzętu dotyczących konserwacji zapobiegawczej;

• stosowanie odpowiednich osłon.

2.3.4

Wnioski dotyczące

zagrożeń dla

zdrowia

2.4.0

Limity dawek ICRP

2.5.0

Zarządzanie

ryzykiem

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 8

ALARA

Koncepcja ALARA opiera się na założeniu, że każda dawka promieniowania, niezależnie od

tego jak mała, może wywierać jakiś niekorzystny wpływ. W ramach ALARA stosuje się wszelkie

rozsądne sposoby zmniejszenia ekspozycji.

Istnieją trzy ogólne zasady ograniczania ekspozycji człowieka na każdy rodzaj promieniowania

jonizującego:

1. Skrócić czas, w którym osoba jest narażona na działanie źródła promieniowania.

• Skrócenie czasu ekspozycji zmniejsza dawkę promieniowania.

2. Zwiększyć odległość między ciałem a źródłem promieniowania.

• Zwiększenie odległości od źródła

promieniowania znacznie zmniejsza dawkę

promieniowania.

•

Podwojenie odległości od źródła promieniowania oznacza jedną czwartą

wielkości dawki.

• Trzykrotne zwiększenie odległości daje jedną dziewiątą dawki.

3. Zwiększyć osłonę pomiędzy ciałem a źródłem promieniowania.

• Zastosowanie odpowiedniej osłony istotnie zmniejsza dawkę.

• Zastosowany materiał i grubość osłony zależą od źródła promieniowania.

• Ołów jest powszechnie stosowanym materiałem ekranującym.

Należy skonsultować się z inspektorem ds. bezpieczeństwa radiologicznego w celu uzyskania

informacji na temat zasad i wytycznych obowiązujących w danej placówce medycznej.

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Bezpieczeństwo promieniowania

i

promieniowanie rentgenowskie

2

2 - 9

ŹRÓDŁA ODNIESIENIA

Radiation Safety Training and Reference Manual, California Institute of Technology, Training

and Reference Manual,

marzec 1995 (Aktualizacja - czerwiec 1996)

Radiation Safety Manual

(Aktualizacja - marzec 2010), Stanford University, Veterans Affairs

Palo

Alto, Health Care System, Environmental Health and Safety, Stanford University,

Stanford California

Radiation and X

-Ray Training — Environmental Health and Safety — University of North

Carolina at Chapel Hill

USF (University of Southern Florida) Radiatio

n Safety — Research X-Ray Safety Manual,

Radiation Safety Office

— 2003

University of Oklahoma Chemical Crystallography Lab, 11

-APR-2011

European Nuclear Society

— Glossary of Nuclear Terms

http://www.euronuclear.org/info/encyclopedia.htm

United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, UNSCEAR 1993,

Report to the General Assembly, With Scientific Annexes,

UNITED NATIONS PUBLICATION, Sales No. E.94.IX.2, ISBN 92

-1-142200-0

JEFFERSON LAB

— Thomas Jefferson National Accelerator Facility (Jefferson Lab)

Ionizing Radiation Effects and Their Risk to Humans,

T.R. Goodman, MD Yale University

School of

Medicine, New Haven, CT

IMAGE WISELY

— Radiation Safety in Adult Medical Imaging

http://www.imagewisely.o

rg/Imaging-Professionals/Imaging-Physicians/Articles/Ionizing-

Radiation

-Effects-and-Their-Risk-to-Humans.aspx

Seibert 2004:

Seibert J A „X-ray imaging physics for nuclear medicine technologists.” Part1:

Basic principles of x

-ray production J Nucl Med Technol32 139-47

Shultis 2005:

Shultis J K and Faw R E 2005 Radiation shielding technology Health Phys 88

297

-322

Simpkin 1995:

Simpkin D J 1995 Transmission Data for Shielding Diagnostic X-Ray

Facilities

Health Phys 68 704-709

2.6.0

Bibliografia

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

3

ROZDZIAŁ 3

Informacje o systemie

Faxitron Core

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Informacje

o

systemie

Faxitron Core

3

3 - 2

Cyfrowy system Faxitron Core do rentgenowskiego badania próbek (DSR) jest kompak-

towym systemem cyfrowego obrazowania RTG przeznaczonym do szybkiej weryfikacji próbek

pozyskanych z biopsji igłowej.

Przeprowadzenie weryfikacji bezpośrednio w samej pracowni biopsyjnej pozwala na szybsze

zakończenie badania, a tym samym skrócenie czasu przebywania pacjenta w gabinecie.

Badanie radiograficzne próbek może potencjalnie ograniczyć liczbę wizyt pacjenta. Niewielkie

wymiary systemu Faxitron Core pozwalają na jego instalację w gabinetach chirurgicznych lub

innych pomieszczeniach o ograniczonej przestrzeni.

Cyfrowy system Faxitron Core do radiograficznego badani

a próbek korzysta z oprogramo

-

wania

Vision, oferującego pełną gamę funkcji programu do akwizycji obrazów i

manipulowania

danymi. Oprogramowanie Vision obsługuje cyfrową akwizycję obrazów RTG, kalibrację,

wyświetlanie obrazów, analizę i obróbkę obrazów, bazę danych pacjentów, archiwizację

obrazów i przesyłanie. Oprogramowanie

Vision

stanowi centralną część tego systemu.

Oprogramowanie

Vision

jest zgodne ze standardem Digital Imaging and Communications in

Medicine (DICOM) 3.0 i jest wyposażone w funkcje DICOM

Print (Wydruk DICOM), Store

(Przechowywanie) i Modality Work List (Lista robocza modalności) (MWL).

Wersja DICOM

Firma

Hologic korzysta z najnowszego standardu DICOM:

ACR

-NEMA Digital Imaging and Communications in Medicine (DICOM), w. 3.0,

wersja

ostateczna, sierpień 1993

Ponadto zapewnia zgodność z:

NEMA PS 3.1

— 3.20 (2016), Digital Imaging and Communications In Medicine Set

Klasy pamięci

Faxitron DR zapewnia standardową zgodność z następującą klasą SOP DICOM W. 3.0 jako SCU.

Klasa

SOP SCU

Klasa SOP

UID klasy SOP

Computed Radiography Image Storage SOP

1.2.840.10008.5.1.4.1.1.1

Digital X-ray Image Storage Presentation

1.2.840.10008.5.1.4.1.1.1.1

Digital X-ray Image Storage Processing

1.2.840.10008.5.1.4.1.1.1.1.1

Digital X-ray Mammography Image Storage

Presentation

1.2.840.10008.5.1.4.1.1.1.2

Digital X-ray Mammography Image Storage

Processing

1.2.840.10008.5.1.4.1.1.1.2.1

Study Root Query/Retrieve Info. Model-FIND

1.2.840.10008.5.1.4.1.2.2.1

Patient Root Query/Retrieve Info. Model-FIND

1.2.840.10008.5.1.4.1.2.1.1

Modality Worklist information Model-FIND

1.2.840.10008.5.1.4.31

Greyscale Softcopy Presentation Storage

1.2.840.10008.5.1.4.1.1.11.1

Aby uzyskać więcej informacji, należy zapoznać się z pełnym oświadczeniem o zgodności

z

DICOM przechowywanym w systemie. Plik znajduje się w katalogu C:\

Faxitron, a skrót jest

dostępny na pulpicie.

W razie potrzeby kopia oświadczenia o zgodności z DICOM jest dostępna na żądanie w firmie

Hologic.

3.0.0

Informacje ogólne

3.0.1

Wersja DICOM

PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU FAXITRON CORE | HOLOGIC | WERSJA 045

ROZDZIAŁ

Informacje

o

systemie

Faxitron Core

3

3 - 3

Usługa

W urządzeniach Hologic nie ma części nadających się do serwisowania. W celu przeprowadzenia

serwisu należy skontaktować się z autoryzowanym przedstawicielem firmy Hologic.

USA: +1.877.371.4372

Europa: +32 2 711 4690

Azja: +852 37487700

Australia: +1 800 264 073

Pozostałe regiony: +1 781 999 7750

E-mail: BreastHealth.Support@hologic.com

Rozwiązywanie problemów

Prosimy zapoznać się z treścią podręcznika serwisowego systemu Faxitron Core, skontaktować

się z przedstawicielem firmy Hologic lub z działem obsługi klienta firmy Hologic.

HARMONOGRAM KONSERWACJI

Prosimy zapoznać się z treścią podręcznika serwisowego systemu Faxitron Core, skontaktować

się z przedstawicielem firmy Hologic lub z działem obsługi klienta firmy Hologic.

3.0.2

Serwis

i

rozwiązywanie

problemów

3.0.3

Harmonogram

konserwacji

Strona jest ładowana ...

Hologic Faxitron Core Instrukcja obsługi

Hologic Faxitron Core Instrukcja obsługi

Powiązane dokumenty