Hilti GX 120-ME Instrukcja obsługi

Typ
Instrukcja obsługi
GX 120-ME
39200
Bedienungsanleitung de
Mode d’emploi fr
Gebruiksaanwijzing nl
Használati utasítás hu
Инструкция по зксплуатации ru
vod k obsluze cs
vod na obsluhu sk
Instrukcja obsługi pl
Upute za uporabu hr
Navodila za uporabo sl
Ръководство за обслужване bg
Instrucţiuni de utilizare ro
Kulllanma Talimatı tr
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
2
1
+[
8
7+#+≠
9
3
4
5
6
+“
Ga
s
5
1
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
3
1
2
2
1
2
3
3
1
2
3
4
4
6
7
2
1
3
8
2
1
9
+[
GAS
5
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
1
11
1
2
12
2
1
3
+“
13
14
17
1
2
3
15
16
+
-
10
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
ORYGINALNA INSTRUKCJA OBSŁUGI
Osadzak gazowy GX 120‑ME
Przed uruchomieniem urządzenia przeczytać
koniecznie instrukcję obsługi.
Przechowywać instrukcję obsługi zawsze
wraz z urządzeniem.
Urządzenie przekazywać innym osobom wy-
łącznie wraz z instrukcją obsługi.
Spis treści Strona
1 Wskazówki ogólne 95
2Opis 96
3 Akcesoria, materiały eksploatacyjne 96
4 Dane techniczne 97
5 Wskazówki bezpieczeństwa 98
6 Przygotowanie do pracy 100
7Obsługa 101
8 Konserwacja i utrzymanie urządzenia 103
9 Usuwanie usterek 104
10 Utylizacja 107
11 Gwarancja producenta na urządzenia 107
12 Deklaracja zgodności WE (oryginał) 108
13 Zdrowie użytkownika i bezpieczeństwo 108
1 Liczby odnoszą się zawsze do rysunków. Rysunki
do tekstu znajdują się na rozkładanej okładce. Podczas
studiowania instrukcji trzymać okładkę otwartą.
W tekście niniejszej instrukcji obsługi słowo »urządzenie«
oznacza zawsze osadzak gazowy GX 120-ME.
Podzespoły urządzenia, elementy obsługi i wskaź-
niki 1
@
Uchwyt
;
Przycisk blokujący i regulator mocy
=
Końcówka urządzenia
%
Podpora
&
Magazynek (20 gwoździ lub 40 gwoździ)
(
Tabliczka znamionowa
)
Obsada pojemnika z gazem
+
Pokrywa obsady pojemnika z gazem
§
Szczeliny wentylacyjne
/
Dźwignia blokująca
:
Spust
·
Przycisk resetowania
$
Suwak do przesuwania gwoździ
£
Zaczep do paska
|
Wskaźnik stanu napełnienia pojemnika z gazem
1 Wskazówki ogólne
1.1 Wskazówki informacyjne i ich znaczenie
ZAGROŻENIE
Wskazuje na bezpośrednie zagrożenie, które może pro-
wadzić do ciężkich obrażeń ciała lub śmierci.
OSTRZEŻENIE
Dotyczy potencjalnie niebezpiecznej sytuacji, która może
doprowadzić do poważnych obrażeń ciała lub śmierci.
OSTROŻNIE
Wskazuje na możliwość powstania niebezpiecznej sytu-
acji, która może prowadzić do lekkich obrażeń ciała lub
szkód materialnych.
WSKAZÓWKA
Wskazówki dotyczące użytkowania i inne przydatne in-
formacje.
1.2 Objaśnienia do piktogramów i dalsze
wskazówki
Znaki ostrzegawcze
Ostrzeżenie
przed
ogólnym
niebezpie-
czeństwem
Ostrzeżenie
przed gorącą
powierzchnią
Znaki nakazu
Używać
okularów
ochronnych
Używać
kasku
ochronnego
Używać
ochraniaczy
słuchu
Używać
rękawic
ochronnych
pl
95
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
Symbole
Przed
użyciem
przeczytać
instrukcję
obsługi
Miejsce umieszczenia szczegółów identyfikacyjnych
na urządzeniu
Oznaczenie typu i symbol serii umieszczono na tabliczce
znamionowej urządzenia. Oznaczenia te należy przepisać
do instrukcji obsługi i w razie pytań do naszego przed-
stawicielstwa lub serwisu, powoływać się zawsze na te
dane.
Typ:
Generacja: 01
Nr seryjny:
2Opis
2.1 Użycie zgodne z przeznaczeniem
Urządzenie służy do osadzania specjalnie wykonanych
elementów mocujących w betonie, stali i innych podło-
żach przeznaczonych do montażu bezpośredniego (patrz
"Podręcznik techniki zamocowań").
Urządzenie służy do profesjonalnego użytku w segmen-
cie wykończenia wnętrz i w rzemiośle budowlanym do
osadzania elementów mocujących w betonie, stali, cegle
wapienno-piaskowej i otynkowanym murze.
Urządzenie, pojemnik z gazem i elementy mocujące two-
rzą techniczną całość. Oznacza to, że przy korzystaniu
z tego urządzenia pewne zamocowanie można uzyskać
jedynie wówczas, gdy korzysta się ze specjalnie wy-
konanych dla tego urządzenia elementów mocujących
i pojemników z gazem firmy Hilti. Zalecenia firmy Hilti
dotyczące zamocowania i stosowania obowiązują tylko
przy spełnieniu tych warunków.
Podczasużywaniaurządzeniemożnaprowadzićwyłącz-
nie ręcznie.
Urządzenie może być obsługiwane, konserwowane i
utrzymywane we właściwym stanie technicznym wyłącz-
nie przez odpowiednio przeszkolony personel. Personel
ten musi być przede wszystkim poinformowany o możli-
wych zagrożeniach.
Dokonywanie modyfikacji i zmian w urządzeniu jest nie-
dozwolone.
Przestrzeg wskazówek dotyczących eksploatacji, kon-
serwacji oraz utrzymania urządzenia we właściwym stanie
technicznym, zawartych w instrukcji obsługi.
Urządzenie i jego wyposażenie mogą stanowić zagroże-
nie, jeśli używane będą przez niewykwalifikowany perso-
nel w sposób niewłaściwy lub niezgodny z przeznacze-
niem.
3 Akcesoria, materiały eksploatacyjne
Nazwa
Opis
Pojemnik z gazem GC 21/ GC 22
Końcówka urządzenia
X‑120 ME TN
Dodatkowe końcówki urządzenia
X‑120 WH (do podkładek)
Magazynek X‑120 GM 40/ X‑120 GM 20
Podpora X‑120 SL
Zestaw do przebijania Zestaw X‑120 NP
Podpora urządzenia X‑120 TS
Gwoździe Długość
Magazynkowane w
taśmach po
do materiału podłoża
(W celu uzyskania
szczegółowych infor-
macji należy skon-
taktować się z firmą
Hilti)
X‑EGN 14MX 14 mm (¹/₂") 10 sztuk stal
pl
96
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
Gwoździe Długość
Magazynkowane w
taśmach po
do materiału podłoża
(W celu uzyskania
szczegółowych infor-
macji należy skon-
taktować się z firmą
Hilti)
X‑GHP 18MX 18 mm (¹¹/₁₆") 10 sztuk twardy beton/ beton
prefabrykowany/ stal
X‑GHP 20 MX 20 mm (³/₄") 10 sztuk twardy beton/ beton
prefabrykowany/ stal
X‑GHP 24 MX
24 mm (¹⁵/₁₆")
10 sztuk twardy beton/ beton
prefabrykowany/ stal
X‑GN 20 MX 20 mm (³/₄") 10 sztuk beton/ otynkowany
mur (1cm/ ³/₈")/ cegła
wapienno-piaskowa/
bloczki betonowe
X‑GN 27 MX 27 mm (1") 10 sztuk beton/ otynkowany
mur (1cm/ ³/₈")/ cegła
wapienno-piaskowa/
bloczki betonowe
X‑GN 32 MX 32 mm (1 ¹/₄") 10 sztuk beton/ otynkowany
mur (1cm/ ³/₈")/ cegła
wapienno-piaskowa/
bloczki betonowe
X‑GN 39 MX 39 mm (1 ⁹/₁₆") 10 sztuk beton/ otynkowany
mur (1cm/ ³/₈")/ cegła
wapienno-piaskowa/
bloczki betonowe
X‑GPN 37 MX 37 mm (1¹/₂") 10 sztuk Blacha stalowa/ cien-
kie podłoże stalowe
Pozostałe elementy mocujące
Nazwa Wymiary
Opaski i zatrzaski dla rur i rur instalacyjnych X‑FB; X‑DFB
X‑BX; X‑EMTC
X‑EMTSC
X‑EKS; X‑EKSC
8…40 mm
³/₈"‑1"
¹/₂"‑1"
16…40 mm
Uchwyt dla zatrzasków i kabli X‑EKB Do 16 kabli
Uchwyt dla łącznika kabli X‑ECT
Pręt do mocowania prętów gwintowanych i
drutu
X‑HS
X‑CC
M4‑M8
Gwint W6
Uniwersalna podkładka z tworzywa sztucznego X‑ET
4 Dane techniczne
Zmiany techniczne zastrzeżone!
WSKAZÓWKA
Urządzenie wyposażone jest w moduł przekaźnika.
Urządzenie z magazynkiem
Ciężar 3,8 kg (8.41 lbs)
Wymiary (dł. x szer. x wys.) 431 mm X 134 mm X 392 mm (17 " x 5 ¼ " x 15 ½ ")
Długość gwoździa
Maks. 39 mm (maks. 1 ⁹/₁₆")
Średnica gwoździa
3 mm (∅ 0.118in)/ 2,6 mm (∅ 0.102in)
pl
97
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
Pojemność magazynka 40 + 2 gwoździe lub 20 + 2 gwoździe
Droga docisku 40 mm (1 ⁹/₁₆")
Temperatura stosowania / temperatura otoczenia z po-
jemnikiem z gazem GC 21
-5…+45 °C (23 °F do 113 °F)
Temperatura stosowania / temperatura otoczenia z po-
jemnikiem z gazem GC 22
-10…+45 °C (14 °F do 113 °F)
Maksymalna częstotliwość osadzania
1.200/h
Wartość przyspieszenia, a
hw, RMS(3)
Odrzut: wyniki dla blach o grubości 1 mm na betonie
B45: 4,04 m/s²
Pojemnik z gazem
Pojemność 1 pojemnik na 750 gwoździ
Zalecana temperatura transportu i składowania: +5…+25 °C (41 °F do 77 °F)
Zawartość
izobutan, propan
Pojemnik z gazem Powtórne napełnienie nie jest możliwe
Pojemnik z gazem znajduje się pod ciśnieniem. Pojem-
nik z gazem należy chronić przed promieniami słonecz-
nymi.
Pojemnika z gazem nigdy nie wolno wystawiać na dzia-
łanie temperatury powyżej 50°C.
5 Wskazówki bezpieczeństwa
5.1 Podstawowe informacje dotyczące
bezpieczeństwa
Oprócz wskazówek bezpieczeństwa z poszczegól-
nych rozdziałów tej instrukcji obsługi należy zawsze
bezwzględnie przestrzegać poniższych uwag.
5.1.1 Bezpieczeństwo osób
a) Należy być czujnym, uważaćnato,cosięrobi
i przystępować z rozwagą do pracy przy użyciu
urządzenia do montażu bezpośredniego. Nie na-
leży używać urządzenia, będąc zmęczonym lub
znajdując się pod wpływem narkotyków, alko-
holu lub lekarstw. Chwila nieuwagi przy użytkowa-
niu urządzenia może doprowadzić do poważnych
obrażeń ciała.
b) Unikać niewygodnej pozycji ciała. Należy przyjąć
bezpieczną pozycję i zawsze utrzymywać równo-
wagę.
c) Nie wolno kierować wylotu urządzenia ku sobie
lub ku innym osobom.
d) Nie wolno dociskać wylotu urządzenia do ręki lub
innej części swojego ciała (lub do części ciała
innej osoby).
e) Podczas pracy nie zezwalać na zbliżanie się in-
nych osób, a szczególnie dzieci, do strefy robo-
czej.
5.1.2 Staranne obchodzenie się i postępowanie z
urządzeniami do montażu bezpośredniego
a) Stosować właściwe urządzenie. Nie stosować
urządzenia do celów, do których nie jest przezna-
czone, lecz używać je zgodnie z przeznaczeniem
i utrzymywać w dobrym stanie technicznym.
b) Urządzenie należy docisnąć do powierzchni ro-
boczej pod kątem prostym.
c) Nie wolno pozostawiać bez nadzoru załadowa-
nego urządzenia.
d) Na czas transportu należy wyjąć z urządzenia
pojemnik z gazem.
e) Przed przystąpieniem do czyszczenia, konserwa-
cji lub innych prac służących utrzymaniu urządze-
nia w należytym stanie technicznym oraz w celu
magazynowania urządzenia, należy je opróżnić
(pojemnik z gazem i element mocujący).
f) Nieużywane urządzenia należy rozładować i prze-
chowywać w suchym, wysoko położonym lub za-
mkniętym na klucz miejscu, niedostępnym dla
dzieci.
g) Sprawdzić urządzenie i akcesoria pod kątem
ewentualnych uszkodzeń, aby zapewnić nieza-
wodne i zgodnie z przeznaczeniem działanie.
Sprawdzić, czy ruchome części pracują bez
zarzutu i czy nie zacinają się, lub czy jakieś
części nie uszkodzone. Wszystkie części
powinny być właściwie zamontowane i spełniać
wszystkie warunki, aby gwarantować prawidło
eksploatację urządzenia. Uszkodzone urządzenia
zabezpieczające i części należy oddać do
naprawy w serwisie Hilti lub wymienić, o ile nic
innego nie zostało podane w instrukcji obsługi.
h) Podczaspracy urządzenia należy mieć zgięte ręce
(nie wyprostowane).
i) Spust wolno uruchamiać dopiero wówczas, gdy
wylot urządzenia dociśnięty jest prostopadle do
podłoża.
j) Podczas osadzania urządzenie trzymać zawsze
mocno pod kątem prostym do podłoża. Zapo-
biega to odrywaniu materiału mocującego od ma-
teriału podłoża.
k) Nie wolno poprawiać osadzenia raz osadzonego
elementu mocującego, gdyż może to prowadzić
pl
98
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
do złamania lub pękania elementów mocujących
i zaciskowych.
l) Niewolnoosadzaćelementówmocującychwist-
niejące otwory, chyba że jest to zalecane przez
Hilti.
m) Zawsze zwracać uwagę na wytyczne dotyczące
zakresu zastosowania.
5.1.3 Miejsce pracy
a) Zadbać o dobre oświetlenie stanowiska pracy.
b) Urządzenie to należy stosować wyłącznie w do-
brze wentylowanych pomieszczeniach.
c) Nie wolno osadzać elementów mocujących w
podłożu, które nie jest do tego przystosowane.
Podłoże z materiału twardego, jak np. stal spawana
oraz żeliwo. Podłoże z materiału miękkiego, jak np.
drewno i płyty gipsowo-kartonowe. Podłoże z ma-
teriału kruchego, jak np. szkło i płytki. Osadzanie
elementów w tego rodzaju podłożu może spowo-
dować pęknięcia, odpryski lub przebicie przez dany
materiał.
d) Przed przystąpieniem do osadzania elementów
mocujących należy upewnić się, czy nikt nie stoi
za lub pod miejscem pracy.
e) Utrzymywać porządek na stanowisku pracy. Za-
dbać o to, aby w strefie roboczej nie znajdowały
się żadne przedmioty, o które można się skale-
czyć. Nieporządek w miejscu pracy może prowadzić
do wypadków.
f) Utrzymywać uchwyty w suchym i czystym stanie.
Nie mogą one być zanieczyszczone smarem lub
olejem.
g) Nos obuwie antypoślizgowe.
h) Uwzględnić wpływ otoczenia. Nie rzucać urzą-
dzenia, nie używać go w wilgotnym ani mokrym
środowisku. Nie używać urządzenia tam, gdzie
istnieje niebezpieczeństwo pożaru lub eksplozji.
5.1.4 Mechaniczne środki bezpieczeństwa
a) Należy dobrać właściwe kombinacje prowadnicy
kołka i elementów mocujących. Jeśli nie zostanie
dobrana właściwa kombinacja, wówczas urządzenie
może zostać uszkodzone i/lub może to mieć nega-
tywny wpływ na jakość zamocowania.
b) Zawsze używać elementów mocujących, które
przeznaczone i dopuszczone do stosowania
wurządzeniu.
c) Nie wkładać elementów mocujących w magazy-
nek, jeśli nie jest on prawidłowo przymocowany
do urządzenia. Wówczas może dojść do wyrzu-
cenia elementów mocujących.
5.1.5 Termiczne środki bezpieczeństwa
a) W razie przegrzania urządzenia należy odczekać,
się ono ochłodzi. Nie wolno przekraczać mak-
symalnej częstotliwości osadzania.
b) Jeśli istnieje konieczność przeprowadzenia prac
konserwacyjnych, a nie można odczekać, urzą-
dzenie się ochłodzi, należy bezwzględnie zakła-
dać rękawice ochronne.
5.1.6 Gazy
Gaz w płynie znajduje się pod ciśnieniem:
Należy przestrzegać umieszczonych na pojemniku z
gazem i w instrukcji obsługi wskazówek dotyczących
zagrożeń i sposobu udzielania pierwszej pomocy.
Gaz jest substancją łatwopalną (skład: izobutan, pro-
pan).
Nie wolno napełniać powtórnie pojemników z gazem.
a) Nie wolno używać uszkodzonych pojemników z
gazem.
b) Nie wolno otwierać pojemnika z gazem, zapalać
go, ściskać lub używać ponownie w jakimkolwiek
innym celu.
c) Nie wolno kierować strumienia gazu w stronę
ludzi lub zwierząt.
d) Gaz należy przechowywać z dala od wszelkich
źródeł zapłonu, takich jak otwarty ogień, iskry,
płomienie zapalające, wyładowania elektrosta-
tyczne oraz bardzo ciepłe powierzchnie.
e) Nie palić papierosów podczas używania pojemni-
ków z gazem.
5.1.6.1 Składowanie
a) Nie wolno przechowywać pojemników z gazem
w pomieszczeniu mieszkalnym ani w pomiesz-
czeniu prowadzącym do pomieszczenia miesz-
kalnego.
b) Przechowywać pojemniki z gazem w dobrze wen-
tylowanych i suchych miejscach.
c) Pojemnik z gazem należy przechowywać w miej-
scu niedostępnym dla dzieci.
d) Nie wystawiać pojemników z gazem na bezpo-
średnie oddziaływanie promieni słonecznych, ani
nie składować w miejscach, w których tempera-
tura przekracza 50°C.
e) Zalecana temperatura składowania od 5°C do
25°C.
5.1.6.2 Pierwsza pomoc
Na arkuszu danych bezpieczeństwa materiału po-
dane informacje dotyczące używania, konserwacji
i pierwszej pomocy.
pl
99
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
a) Bezpośredni kontakt gazu w płynie ze skórą może
spowodować odmrożenia lub poważne poparze-
nia.
b) Osobę, do której dróg oddechowych przedostał
się gaz, wyprowadzić na otwartą przestrzeń i uło-
żyć w wygodnej pozycji.
c) Jeśli osoba ta utraci przytomność, należy ułożyć
na boku w bezpiecznej pozycji. Jeśli osoba ta
nie oddycha, należy wykonać sztuczne oddycha-
nie i w razie potrzeby podać tlen.
d) Gdy gaz dostanie się do oczu, należy przez kilka
minut przemywać otwarte oczy bieżącą wodą.
e) W przypadku kontaktu gazu ze skórą należy do-
kładnie umyć miejsce kontaktu ciepłą wodą z my-
dłem. Następnie to miejsce posmarować kremem
ochronnym.
f) W razie potrzeby wezwać lekarza.
5.1.7 Urządzenie zabezpieczające
Nie wolno korzystać z tego urządzenia, gdy mechani-
zmy zabezpieczające jest uszkodzone lub odłączone.
6 Przygotowanie do pracy
WSKAZÓWKA
Przed uruchomieniem zapozn się z instrukcją obsługi.
6.1 Wkładanie elementów mocujących 2
1. Odciągnąć do tyłu suwak do przesuwania gwoździ,
zaskoczy na swoje miejsce.
WSKAZÓWKA Suwak gwoździ musi zaskoczyć na
swoje miejsce.
2. Wsunąć elementy mocujące do magazynka (mak-
symalnie 4 taśmy po 10 gwoździ).
3. Zwolnić suwak gwoździ i pozwolić mu przesunąć
się powoli do przodu.
6.2 Wkładanie pojemnika z gazem 3
1. Otworzyć pokrywę.
2. Wsunąć pojemnik z gazem zaworem do przodu
w obsadę, zatrzaśnie się zatrzask pojemnika.
3. Zamknąć pokrywę.
4. Docisnąć urządzenie 3 razy do podłoża bez naci-
skania spustu.
6.3 Wyjmowanie pojemnika z gazem 4
1. Otworzyć pokrywę obsady pojemnika z gazem.
2. Nacisnąć zatrzask przytrzymujący pojemnik.
3. Wyjąć pojemnik z gazem.
4. Zamknąć obsadę pojemnika z gazem.
6.4 Sprawdzanie pojemnika z gazem 5
WSKAZÓWKA
- W celu sprawdzenia poziomu napełnienia pojemnika z gazem nacisnąć przycisk z opisem GAS. Nie dociskać w tym
czasie urządzenia.
- Także przy wskazaniu "pusty" ze względów technicznych w pojemniku pozostają resztki gazu.
4 zielone diody LED świecą się stale
Pojemnik z gazem pełny
2 zielone diody LED świecą się stale
Pojemnik z gazem w połowie pełny
1 zielona dioda LED miga Pojemnik z gazem prawie pusty. Zalecana wymiana pojemnika z gazem
1 czerwona dioda LED świeci się stale
Pojemnik z gazem pusty, brak w urządzeniu pojemnika z gazem lub nie-
prawidłowy pojemnik z gazem
pl
100
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
7Obsługa
WSKAZÓWKA
Podczas trzymania urządzenia obydwiema rękami uwa-
żać, aby ręką nie zakryć szczelin wentylacyjnych lub
otworów.
OSTROŻNIE
Nie wolno poprawiać osadzenia raz osadzonego ele-
mentu mocującego, gdyż może to prowadzić do zła-
mania lub pękania elementów mocujących i zacisko-
wych.
OSTRZEŻENIE
Podczas procesu osadzania materiał może odpryskiwać.
Odłamki materiału mogą spowodować obrażenia ciała
lub uszkodzić oczy. Należy stosować (użytkownik oraz
osoby znajdujące się w pobliżu) okulary ochronne
oraz kask ochronny.
OSTROŻNIE
Osadzanie elementów mocujących następuje w wyniku
zapłonu mieszaniny gazu i powietrza. Zbyt silny ha-
łas może uszkodzić słuch. Zakładać (użytkownik oraz
osoby znajdujące się w pobliżu) ochraniacze słuchu.
OSTRZEŻENIE
Przygotowanie urządzenia do pracy poprzez dociśnięcie
go do jakiejś części ciała (na przykład do ręki) jest nie-
dopuszczalne. Gotowość do pracy oznacza, że gwóźdź
może zostać osadzony również w jakiejś części ciała. Ni-
gdy nie wolno dociskać urządzenia do żadnej części
ciała.
OSTRZEŻENIE
Nie ciągnąć końcówki urządzenia poprzez znajdu-
jący się w niej element mocujący (np. krążki, opaski,
zaciski itp.). Występuje podwyższone ryzyko wypadku.
OSTRZEŻENIE
Przed każdą wymianą magazynka i przed przystą-
pieniem do czynności konserwacyjnych należy urzą-
dzenie rozładować (patrz rozdział "Rozładowywanie
urządzenia").
OSTRZEŻENIE
Podczas stosowania przez dłuższy czas wysokich czę-
stotliwości osadzania, powierzchnie urządzenia powy-
żej rękojeści mogą się nagrzewać. Używać rękawic
ochronnych.
7.1 Eksploatacja 6
WSKAZÓWKA
Osadzaniejestmożliwetylkowtedy,gdywmagazynku
znajduje się więcej niż 3 gwoździe.
1. Urządzenie należy dostawić pod kątem prostym do
powierzchni i docisnąć je do oporu.
2. Wykonać osadzanie przez naciśnięcie na spust.
3. Po osadzeniu urządzenie całkowicie oderwać od
podłoża.
7.1.1 Zastosowanie opasek i innych elementów
Aby zastosować opaski i inne elementy, należy włoż
je, wraz z częścią z tworzywa sztucznego, w końcówkę
urządzenia.
7.2 Wskaźnik stanu napełnienia pojemnika z
gazem 5
Informacje dotyczące znaczenia wskazania podane w
rozdziale 6.4 "Sprawdzanie pojemnika z gazem (przez 2
sekundy)".
7.3 Zakładanie i zdejmowanie magazynka
7.3.1 Zdejmowanie magazynka 7
1. Odciągnąć do tyłu suwak gwoździ, zaskoczy na
swoje miejsce.
WSKAZÓWKA Suwak gwoździ musi zaskoczyć na
swoje miejsce.
2. Usunąć z magazynka wszystkie elementy mocujące.
3. Zwolnić suwak gwoździ i pozwolić mu przesunąć
się powoli do przodu.
4. Dźwignię blokującą przestawić w dół w kierunku
magazynka.
5. Odchylić magazynek do przodu, odłączając go od
urządzenia.
6. Zdjąć magazynek z urządzenia.
7.3.2 Zakładanie magazynka 8
1. Zaczepić magazynek na urządzeniu.
WSKAZÓWKA Dźwignia blokująca musi być
otwarta.
2. Przechylić magazynek, wpasuje się w kontury
urządzenia.
3. Zamknąć dźwignię blokującą, się zatrzaśnie.
7.4 Końcówka urządzenia
7.4.1 Zdejmowanie końcówki urządzenia 9
1. Przestaw regulator mocy na "Eject".
2. Wyciągnąć końcówkę urządzenia.
pl
101
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
7.4.2 Możliwości regulacji na końcówce urządzenia
WSKAZÓWKA
Gdy regulator mocy ustawiony jest na "+", końcówka
urządzenia ustawiona jest na standardową głębokość
osadzania.
WSKAZÓWKA
Gdy regulator mocy ustawiony jest na "-", końcówka
urządzeniaustawionajestnazredukowanągłębokość
osadzania.
WSKAZÓWKA
Gdy regulator mocy ustawiony jest na "-" i gwoździe nadal
osadzane za ęboko, należy ewentualnie zastosować
dłuższy element mocujący.
7.4.2.1 Ustawianie standardowej głębokości
osadzania 
Przestawić regulator mocy na "+".
7.4.2.2 Ustawianie zredukowanej głębokości
osadzania 
WSKAZÓWKA
To ustawienie nadaje się do mocowania cienkich blach
do miękkiego podłoża (np. świeży beton).
Przestawić regulator mocy na "-".
7.4.3 Zakładanie końcówki urządzenia 
OSTRZEŻENIE
Upewnić się, czy urządzenie nie jest naładowane. Po-
przez ręczne dociśnięcie końcówki urządzenia osadzak
może być gotowy do pracy.
1. Ustawić końcówkę urządzenia odpowiednio do
szczeliny w urządzeniu.
2. Wsunąć końcówkę w urządzenie.
3. Przytrzymać ręka końcówkę urządzenia i docisnąć
urządzenie do podłoża, do zatrzaśnięcia koń-
cówki.
7.5 Podpora
7.5.1 Zakładanie podpory 
1. Wsunąć podporę pod kątem 90° w szczelinę maga-
zynka.
2. Obrócić podporę o 90°, do zatrzaśnięcia.
7.5.2 Zdejmowanie podpory 
1. Zluzować podporę przez wciśnięcie elementu sprę-
żystego.
2. Obrócić podporę o 90°.
3. Wyciągnąć podporę pod kątem 90° w stosunku do
magazynka.
7.6 Usuwanie usterki położenia tłoka 
WSKAZÓWKA
Usterkę położenia tłoka można rozpoznać po tym, że
końcówka urządzenia po podniesieniu osadzaka nie daje
się przestawić do przodu do położenia wyjściowego i
wystaje przycisk resetowania.
Usterka położenia tłoka zostaje usunięta przez naciśnię-
cie przycisku resetowania. Następnie można kontynu-
ować osadzanie. W wyjątkowych przypadkach pierwsze
osadzanie po wciśnięciu przycisku resetowania może być
jałowe (bez osadzenia gwoździa).
Nacisnąć przycisk resetowania.
7.7 Usuwanie zakleszczonych elementów
mocujących 
1. Zdemontować magazynek.
2. Wyciągnąć końcówkę urządzenia.
3. Włożyć końcówkę urządzenia w tuleję.
4. Usunąć element mocujący przebijakiem.
7.8 Rozładowywanie urządzenia
1. Otworzyć pokrywę obsady pojemnika z gazem.
2. Wyjąć pojemnik z gazem.
3. Zamknąć obsadę pojemnika z gazem.
4. Odciągnąć do tyłu suwak do przesuwania gwoździ,
zaskoczy na swoje miejsce.
WSKAZÓWKA Suwak gwoździ musi zaskoczyć na
swoje miejsce.
5. Usunąć z magazynka elementy mocujące.
6. Zwolnić suwak gwoździ przy magazynku i pozwolić
mu przesunąć się powoli do przodu.
7.9 Wskazówki dotyczące zastosowania
WSKAZÓWKA
W celu uzyskania szczegółowych informacji należy zwrócić się do lokalnego przedstawiciela firmy Hilti i zapoznać się
z treścią "Podręcznika techniki zamocowań", a w razie potrzeby z krajowymi przepisami.
Beton
A = min. odstęp od krawędzi = 70 mm (2¾")
B = min. odstęp osiowy = 80 mm (3¹/₈")
C = min. grubość podłoża = 100 mm (4")
pl
102
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
B A
ET
C
B A
C
Stal
A = min. odstęp od krawędzi = 15 mm (⁵/₈")
B = min. odstęp osiowy = 20 mm (¾")
C = min. grubość podłoża = 4 mm (⁵/32")
7.10 Zaczep do paska 
Za pomo zaczepu do paska można przymocować urzą-
dzenie w pozycji 1 do paska i w pozycji 2 do drabiny lub
rusztowania.
8 Konserwacja i utrzymanie urządzenia
OSTRZEŻENIE
Przed przystąpieniem do czynności konserwacyjnych
należy urządzenie rozładować (usunąć pojemnik z
gazem i element mocujący z urządzenia).
OSTROŻNIE
Podczas użytkowania urządzenie może się nagrzewać.
Istnieje niebezpieczeństwo poparzenia dłoni. Podczas
czyszczenia, konserwacji i prac służących utrzymaniu
urządzenia w należytym stanie technicznym należy
nosić rękawice ochronne. Odczekać, urządzenie
ostygnie.
8.1 Konserwacja urządzenia 
OSTROŻNIE
Nie uszkodzić mechanizmu tłoka, machanizmu gwoź-
dzi ani mechanizmu magazynka.
1. Usuw regularnie resztki tworzyw sztucznych z
końcówki urządzenia.
2. Nigdy nie używać urządzenia z niedrożnymi szcze-
linami wentylacyjnymi! Ostrożnie czyścić szczeliny
wentylacyjne suchą szczotką.
3. Zapobiegać przedostawaniu się ciał obcych do wnę-
trza urządzenia.
4. Zewnętrzne powierzchnie obudowy regularnie prze-
cierać lekko zwilżoną ściereczką.
5. Do czyszczenia nie ywać urządzeń rozpylających,
strumienia pary ani bieżącej wody!
6. Rękojeść urządzenia nie może być zanieczyszczona
smarem lub olejem.
7. Nie używać środków konserwujących zawierających
silikon.
8. Nie używać sprayu Hilti, ani innych podobnych sma-
rów lub środków konserwacyjnych.
8.2Utrzymanieurządzeniawewłaściwymstanie
technicznym
Regularnie sprawdzać wszystkie zewnętrzne elementy
urządzenia, czy nie uszkodzone i kontrolować, czy
wszystkie elementy obsługi działają prawidłowo. Nie eks-
ploatować urządzenia, gdy jakaś jego część jest uszko-
dzona lub element obsługi nie działa prawidłowo. Oddać
urządzenie do naprawy w serwisie Hilti.
8.3 Kontrola po wykonaniu czynności
konserwacyjnych
Po przeprowadzeniu czynności konserwacyjnych oraz
przed włożeniem pojemnika z gazem należy sprawdzić,
czy prawidłowe jest położenie regulator mocy (ustawianie
standardowe "+").
pl
103
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
9 Usuwanie usterek
OSTRZEŻENIE
Przed przystąpieniem do czynności konserwacyjnych należy urządzenie rozładować (usunąć pojemnik z gazem i
element mocujący z urządzenia).
Usterka
Możliwa przyczyna
Rozwiązanie
Często za wysoko wystający
element mocujący
Regulator mocy ustawiony na "-".
Przestawić regulator mocy na "+".
Za długi element mocujący.
Zastosować krótszy element mocu-
jący.
Podłoże za twarde.
Zastosować urządzenia DX.
Zabrudzony lub zatkany zawór
wlotowo-wylotowy.
Wyczyśc urządzenie i zwrócić
uwagę na pozycję ręki.
Jeśli problem nie zostanie usunięty,
skontaktować się z serwisem Hilti.
Element mocujący osadzany
często za głęboko (przebicie
mocowanejblachy)lub/ipęk-
nięcie opaski mocującej
Za duża moc.
Przestawić regulator mocy na "-".
Za krótki element mocujący.
Zastosować dłuższy element mocu-
jący.
Złamanie elementu mocującego Regulator mocy ustawiony na "-".
Przestawić regulator mocy na "+".
Za długi element mocujący.
Zastosować krótszy element mocu-
jący.
Podłoże za twarde.
Zastosować urządzenia DX.
Ukośne dociśnięcie. Trzymać urządzenie pod tem pro-
stym do podłoża, zastosować pod-
porę.
Patrz rozdział: 7.5 Podpora
Element mocujący skrzywiony Regulator mocy ustawiony na "-".
Przestawić regulator mocy na "+".
Za długi element mocujący.
Zastosować krótszy element mocu-
jący.
Ukośne dociśnięcie. Trzymać urządzenie pod tem pro-
stym do podłoża, zastosować pod-
porę.
Patrz rozdział: 7.5 Podpora
Element mocujący nie pozostaje
w podłożu stalowym
Za mała grubość podłoża (mniej niż 4
mm).
Wybrać inną metodę mocowania.
pl
104
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
Usterka
Możliwa przyczyna
Rozwiązanie
Pojemnik z gazem nie wystar-
cza na jedno opakowanie ele-
mentów mocujących
Częste dociskanie urządzenia bez
osadzania elementu mocującego po-
woduje zwiększone zużywanie się
gazu.
Unikać dociskania bez osadzania.
Urządzenie nie powraca do po-
zycji wyjściowej
Usterka położenia tłoka.
Nacisnąć przełącznik resetowania.
Patrz rozdział: 7.6 Usuwanie usterki
położenia tłoka 
Zablokowany mechanizm gwoździ;
przełącznik resetowania po naciśnię-
ciu nadal wystaje (widać białą kra-
wędź).
Pojemnik z gazem oraz magazynek
wymontować z urządzenia i usunąć
zabrudzenie w obszarze mechanizmu
gwoździ.
Zakleszczone elementy mocujące.
Zdemontować magazynek i zdjąć
końcówkę urządzenia. Włożyć koń-
cówkę urządzenia w tuleję i usunąć
przebijakiem element mocujący.
OSTROŻNIE
Nie uszkodzić końcówki urządzenia.
Patrz rozdział: 7.7 Usuwanie zaklesz-
czonych elementów mocujących 
Patrz rozdział: 7.3.1 Zdejmowanie
magazynka 7
Patrz rozdział: 7.4.1 Zdejmowanie
końcówki urządzenia 9
Patrz rozdział: 7.8 Rozładowywanie
urządzenia
Jeśli problem nie zostanie usunięty,
skontaktować się z serwisem Hilti.
Za duża ilość nieprawidłowych
osadzeń
Ukośne dociśnięcie. Trzymać urządzenie pod tem pro-
stym do podłoża, zastosować pod-
porę.
Patrz rozdział: 7.5 Podpora
Zastosowany nieodpowiedni gwóźdź. W razie potrzeby zastosować gwoź-
dzie X-GHP.
Podłoże za twarde.
Zastosować urządzenia DX.
Urządzenie nie osadza elemen-
tów mocujących
Suwak gwoździ z tyłu. Zwolnić suwak gwoździ.
Patrz rozdział: 7.3 Zakładanie i zdej-
mowanie magazynka
Za mało elementów mocujących w
magazynku (2 elementy mocujące lub
mniej).
Doładować elementy mocujące.
Niewłaściwe przesuwanie elementów
mocujących.
Zastosow inną taśmę z elementami
mocującymi (ew. taśma uszkodzona).
Wyczyścić magazynek.
Pusty pojemnik z gazem.
Sprawdz poziom napełnienia i naci-
snąć przycisk z opisem GAS.
Jeśli 1 dioda LED świeci się stale na
czerwono, oznacza to, że pojemnik z
gazem jest pusty i należy go wymie-
nić.
Patrz rozdział: 7.2 Wskaźnik napełnie-
nia pojemnika z gazem.
pl
105
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
Usterka
Możliwa przyczyna
Rozwiązanie
Urządzenie nie osadza elemen-
tów mocujących
Brak lub nieodpowiedni pojemnik z
gazem w urządzeniu.
Otworzyć pokrywę obsady pojemnika
z gazem i sprawdzić zawartość.
Jeśli pojemnik z gazem znajduje się
w urządzeniu, nacisnąć przycisk z
napisem GAS.
Jeśli 1 dioda LED stale świeci się na
czerwono, w urządzeniu znajduje nie-
odpowiedni pojemnik z gazem. Wło-
żyć prawidłowy pojemnik z gazem.
Patrz rozdział: 7.2 Wskaźnik napełnie-
nia pojemnika z gazem.
Nowo włożony pojemnik z gazem,
jednak nie nastąpiło 3-krotne doci-
śnięcie bez osadzania.
Urządzenie docisnąć 3 raz do pod-
łoża bez osadzania.
Ciało obce w obszarze końcówki
urządzenia.
Zdemontować magazynek, zdjąć
końcówkę urządzenia i usunąć ciało
obce.
Patrz rozdział: 7.3.1 Zdejmowanie
magazynka 7
Patrz rozdział: 7.4.1 Zdejmowanie
końcówki urządzenia 9
Urządzenie jest za gorące.
Odczekać do ostygnięcia urządzenia.
Jeśli problem nie zostanie usunięty,
skontaktować się z serwisem Hilti.
Gorące urządzenie po przerwie
nieosadzaelementówmocują-
cych
Częstotliwość osadzania była znacz-
nie wyższa od 1200/godzinę i pojem-
nik z gazem jest prawie pusty.
Wyjąć i ponownie włożyć pojemnik z
gazem. Następnie docisnąć 3 razy do
podłoża bez osadzania.
Sprawdzić poziom napełnienia po-
jemnika z gazem. Jeśli dioda LED
świeci się stale na czerwono, oznacza
to, że pojemnik z gazem jest pusty i
należy go wymienić.
Odczekać do ostygnięcia urządzenia.
Zachować maksymal częstotliwość
osadzania 1200/godzinę.
Jeśli problem nie zostanie usunięty,
skontaktować się z serwisem Hilti.
Urządzenie nie osadza elemen-
tów mocujących lub osadza
tylko niektóre
Praca w warunkach odbiegających od
wymaganych
Jeśli to możliwe, należy tak zorgani-
zować miejsce pracy, aby mieściło się
w ramach dopuszczalnych warunków
pracy.
Wybrać inną metodę mocowania.
Temperatura pojemnika z gazem jest
różna od temperatury użytkowania.
Temperaturę pojemnika z gazem do-
pasować do temperatury użytkowania
(-5°C do 45°C w przypadku GC 21,
-10°Cdo45°CwprzypadkuGC22).
W układzie dozowania gazu wytwo-
rzyły się pęcherzyki gazu.
Wyjąć i ponownie włożyć pojemnik z
gazem.
Urządzenie nie zostało całkowicie
oderwane od podłoża.
Zwracać uwagę na całkowite oderwa-
nieurządzeniaodpodłożapokażdym
osadzeniu.
pl
106
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
Usterka
Możliwa przyczyna
Rozwiązanie
Nie można usunąć elementu
mocującego z końcówki urzą-
dzenia
Zaciski elementów mocujących w
końcówce urządzenia.
Usunąć końcówkę urządzenia. Wło-
żyćkońcówkęurządzeniawtulejęi
usunąć przebijakiem element mocu-
jący.
OSTROŻNIE
Nie uszkodzić końcówki urządzenia.
Patrz rozdział: 7.4.1 Zdejmowanie
końcówki urządzenia 9
Patrz rozdział: 7.7 Usuwanie zaklesz-
czonych elementów mocujących 
Opasek ani innych elementów
mocujących nie można włożyć
w końcówkę urządzenia
Resztki z magazynka utknęły w koń-
cówce urządzenia.
Usunąć resztki taśmy z końcówki
urządzenia.
10 Utylizacja
Urządzenia Hilti wykonane zostały w znacznej mierze z materiałów nadających się do powtórnego wykorzystania.
Warunkiem takiego recyklingu jest prawidłowe oddzielenie materiałów. W wielu krajach Hilti jest przygotowane do
odbierania zużytego sprzętu w celu jego ponownego wykorzystania. Więcej informacji można uzyskać w Dziale Obsługi
Klienta Hilti lub u doradcy technicznego. W przypadku samodzielnego sortowania materiałów należy przestrzegać
zaleceń podanych w krajowych i międzynarodowych wytycznych i przepisach.
11 Gwarancja producenta na urządzenia
Hilti gwarantuje, że dostarczone urządzenie jest wolne
od błędów materiałowych i produkcyjnych. Ta gwarancja
obowiązuje pod warunkiem, że urządzenie jest właściwie
wykorzystywane, obsługiwane, konserwowane i czysz-
czone zgodnie z instrukcją obsługi Hilti, oraz że za-
chowana jest techniczna jedność urządzenia, tzn. że
w urządzeniu stosowane wyłącznie oryginalne mate-
riały, akcesoria i części zamienne Hilti.
Ta gwarancja obejmuje bezpłatną naprawę lub bezpłatną
wymianę uszkodzonych części podczas całego okresu
żywotności urządzenia. Części, które podlegają normal-
nemuzużyciu,niesąobjętetągwarancją.
Dalsze roszczenia wykluczone, o ile nie zachodzi
tu sprzeczność z obowiązującymi przepisami krajo-
wymi. Firma Hilti nie odpowiada przede wszystkim za
szkody bezpośrednie i pośrednie powstałe na skutek
wad lub szkody następcze, straty lub koszty związane
z zastosowaniem lub brakiem możliwości zastoso-
wania urządzenia do jakiegokolwiek celu. Milczące
przyzwolenia dotyczące zastosowania lub przydat-
ności do określonego celu wyraźnie wykluczone.
W celu naprawy lub wymiany urządzenie lub uszkodzone
części należy przesłać bezzwłocznie po stwierdzeniu
wady do przedstawicielstwa Hilti.
Niniejsza gwarancja obejmuje wszelkie zobowiązania
gwarancyjne ze strony Hilti i zastępuje wszystkie
wcześniejsze lub równoczesne oświadczenia, oraz
pisemne i ustne uzgodnienia dotyczące gwarancji.
WSKAZÓWKA
Należy zwrócić uwa na datę ważności, podaną na
brzegu pojemnika z gazem.
pl
107
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
12 Deklaracja zgodności WE (oryginał)
Nazwa: Osadzak gazowy
Oznaczenie typu: GX 120‑ME
Generacja: 01
Rok konstrukcji: 2007
Deklarujemy z pełną odpowiedzialnością, że niniejszy
produkt jest zgodny z następującymi wytycznymi oraz
normami: 75/324/EEC, 91/155/EEC, 64/548/EEC,
EN ISO 12100, EN 13752‑1:2008‑12, EN 50081‑2,
EN 1127‑1, EN 417, ISO 8662‑11 AMD 1:2001-12,
EN 792‑13:A1:2008‑09, EN 60529:2000‑09,
64/548/EEC, EN 55011:1998+A1:1999, CISPR 11:2003,
A1:2004, IEC 61000‑6‑2:2005, EN 61000‑6‑2:2001,
IS1:2005, IEC 61000‑6‑3:1996, EN 61000‑6‑3:2001,
IEC 61000‑4‑2:1995, IEC 61000‑4‑3:2006,
IEC 61000‑4‑8:1993: A1:2000, 2006/42/WE,
2011/65/UE.
Hilti Corporation, Feldkircherstrasse 100,
FL‑9494 Schaan
Norbert Wohlwend Tassilo Deinzer
Head of Quality & Processes Manage-
ment
Head of BU Direct Fastening
BU Direct Fastening BU Direct Fastening
04/2013 04/2013
Dokumentacja techniczna:
Hilti Entwicklungsgesellschaft mbH
Zulassung Elektrowerkzeuge
Hiltistrasse 6
86916 Kaufering
Deutschland
13 Zdrowie użytkownika i bezpieczeństwo
13.1 Informacje o emisji dźwięków
Osadzak gazowy
Typ GX 120-ME
Model Seria
Kaliber GC 22
Regulacja mocy
+
Zastosowanie
Mocowanie blachy o grubości 1 mm na betonie (C40)
za pomocą X-ECT
Deklarowane wartości pomiarowe wskaźników emisji dźwięków według dyrektywy maszynowej 2006/42/WE
w połączeniu z E DIN EN 15895
Poziom mocy akustycznej, L
WA, 1S
1
106 dB (A)
Poziom emisji ciśnienia akustycznego w miejscu pracy,
L
pA, 1s
2
102 dB (A)
Szczytowy poziom emisji ciśnienia akustycznego,
L
pC, peak
3
137 dB (C)
1
±2dB(A)
2
±2dB(A)
3
±2dB(C)
Warunki eksploatacji i ustawiania: Ustawianie i eksploatacja osadzaka zgodnie z normą E DIN EN 15895-1 w
pomieszczeniu kontrolnym o niewielkich właściwościach odbijających firmy Müller-BBM GmbH. Warunki otoczenia w
pomieszczeniu kontrolnym zgodne z DIN EN ISO 3745.
Metoda badania: Zgodnie z normą E DIN EN 15895, DIN EN ISO 3745 i DIN EN ISO 11201 metoda pomiarupoziomu
ciśnienia akustycznego w polu swobodnym na powierzchni odbijającej.
UWAGA: Zmierzona emisja dźwięków oraz związana z nią tolerancja pomiarowa reprezentują gór granicę wskaźni-
ków emisji dźwięków spodziewanych podczas pomiarów.
Przy innych warunkach pracy mogą wystąpić inne wartości emisji.
pl
108
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
*39200*
39200
Hilti Corporation
LI-9494 Schaan
Tel.: +423 / 234 21 11
Fax:+423 / 234 29 65
www.hilti.com
Hilti = registered trademark of Hilti Corp., Schaan
W 3410 | 1013 | 2-Pos. 2 | 1
Printed in Germany © 2013
Right of technical and programme changes reserved S. E. & O
.
39200 / A3
Printed: 28.11.2013 | Doc-Nr: PUB / 5125222 / 000 / 01
  • Page 1 1
  • Page 2 2
  • Page 3 3
  • Page 4 4
  • Page 5 5
  • Page 6 6
  • Page 7 7
  • Page 8 8
  • Page 9 9
  • Page 10 10
  • Page 11 11
  • Page 12 12
  • Page 13 13
  • Page 14 14
  • Page 15 15
  • Page 16 16
  • Page 17 17
  • Page 18 18
  • Page 19 19

Hilti GX 120-ME Instrukcja obsługi

Typ
Instrukcja obsługi