Bosch GST 10.8 V-LI Instrukcja obsługi

Strona jest ładowana ...

3 |

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

GST 10,8 V-LI

15

2

12

3

4

5

7

10

11

8

9

14

13

1

17

16

6

20

22

23

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 3 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Strona jest ładowana ...

5 |

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

9

1

2

24

29

25

26 27

26 28

KJ

IH

G

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 5 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Strona jest ładowana ...

92 | Polski

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

Sezmen Bobinaj

Ege İş Merkezi 1201/4 Sok. No: 4/B Yenişehir

İzmir

Tel.: 0232 4571465

Ankaralı Elektrik

Eski Sanayi Bölgesi 3. Cad. No: 43

Kayseri

Tel.: 0352 3364216

Asal Bobinaj

Eski Sanayi Sitesi Barbaros Cad. No: 24

Samsun

Tel.: 0362 2289090

Üstündağ Elektrikli Aletler

Nusretiye Mah. Boyacılar Aralığı No: 9

Tekirdağ

Tel.: 0282 6512884

Nakliye

Alet içindeki lityum iyon (Li-Ion) aküler tehlikeli madde taşıma

yönetmeliği hükümlerine tabidir. Aküler başka bir yükümlülük

olmaksızın kullanıcı tarafından caddeler üzerinde taşınabilir.

Üçüncü kişiler eliyle yollanma durumunda (örneğin hava yolu

ile veya nakliye şirketleri ile) paketleme ve etiketlemeye ilişkin

özel hükümlere uyulmalıdır. Bu nedenle gönderi paketlenir-

ken bir tehlikeli madde uzmanından yardım alınmalıdır.

Aküleri sadece ve ancak gövdelerinde hasar yoksa gönderin.

Açık kontakları kapatın ve aküyü ambalaj içinde hareket etme-

yecek biçimde paketleyin.

Lütfen olası ek ulusal yönetmelik hükümlerine de uyun.

Tasfiye

Elektrikli el aletleri, aküler, aksesuar ve ambalaj mal-

zemesi çevre dostu yeniden kazanım merkezine gön-

derilmek zorundadır.

Elektrikli el aletlerini ve aküleri/bataryaları evsel çöplerin içine

atmayın!

Sadece AB üyesi ülkeler için:

2012/19/EU yönetmeliği uyarınca kullanım

ömrünü tamamlamış elektrikli el aletleri ve

2006/66/EC yönetmeliği uyarınca arızalı

veya kullanım ömrünü tamamlamış aküler/

bataryalar ayrı ayrı toplanmak ve çevre dos-

tu tasfiye için bir geri dönüşüm merkezine

yollanmak zorundadır.

Aküler/Bataryalar:

Li-Ion:

Lütfen bölüm “Nakliye”, sayfa içindeki

uyarılara uyun 92.

Değişiklik haklarımız saklıdır.

Polski

Wskazówki bezpieczeństwa

Ogólne przepisy bezpieczeństwa dla elektro-

narzędzi

Należy przeczytać wszystkie

wskazówki i przepisy. Błędy w

przestrzeganiu poniższych wskazówek mogą spowodować

porażenie prądem, pożar i/lub ciężkie obrażenia ciała.

Należy starannie przechowywać wszystkie przepisy i

wskazówki bezpieczeństwa dla dalszego zastosowania.

Użyte w poniższym tekście pojęcie „elektronarzędzie“ odno-

si się do elektronarzędzi zasilanych energią elektryczną z sie-

ci (z przewodem zasilającym) i do elektronarzędzi zasilanych

akumulatorami (bez przewodu zasilającego).

Bezpieczeństwo miejsca pracy

 Stanowisko pracy należy utrzymywać w czystości

i dobrze oświetlone. Nieporządek w miejscu pracy lub

nieoświetlona przestrzeń robocza mogą być przyczyną

wypadków.

 Nie należy pracować tym elektronarzędziem w otocze-

niu zagrożonym wybuchem, w którym znajdują się np.

łatwopalne ciecze, gazy lub pyły. Podczas pracy elektro-

narzędziem wytwarzają się iskry, które mogą spowodować

zapłon.

 Podczas użytkowania urządzenia zwrócić uwagę na to,

aby dzieci i inne osoby postronne znajdowały się w bez-

piecznej odległości. Odwrócenie uwagi może spowodo-

wać utratę kontroli nad narzędziem.

Bezpieczeństwo elektryczne

 Wtyczka elektronarzędzia musi pasować do gniazda. Nie

wolno zmieniać wtyczki w jakikolwiek sposób. Nie wolno

używać wtyków adapterowych w przypadku elektrona-

rzędzi z uziemieniem ochronnym. Niezmienione wtyczki i

pasujące gniazda zmniejszają ryzyko porażenia prądem.

 Należy unikać kontaktu z uziemionymi powierzchniami

jak rury, grzejniki, piece i lodówki. Ryzyko porażenia prą-

dem jest większe, gdy ciało użytkownika jest uziemione.

 Urządzenie należy zabezpieczyć przed deszczem i wil-

gocią. Przedostanie się wody do elektronarzędzia pod-

wyższa ryzyko porażenia prądem.

 Nigdy nie należy używać przewodu do innych czynno-

ści. Nigdy nie należy nosić elektronarzędzia, trzymając

je za przewód, ani używać przewodu do zawieszenia

urządzenia; nie wolno też wyciągać wtyczki z gniazdka

pociągając za przewód. Przewód należy chronić przed

wysokimi temperaturami, należy go trzymać z dala od

oleju, ostrych krawędzi lub ruchomych części urządze-

nia. Uszkodzone lub splątane przewody zwiększają ryzyko

porażenia prądem.

 W przypadku pracy elektronarzędziem pod gołym nie-

bem, należy używać przewodu przedłużającego, dosto-

sowanego również do zastosowań zewnętrznych. Uży-

cie właściwego przedłużacza (dostosowanego do pracy na

zewnątrz) zmniejsza ryzyko porażenia prądem.

OSTRZEZENIE

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 92 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Polski | 93

Bosch Power Tools 1 619 P11 351 | (1.10.13)

 Jeżeli nie da się uniknąć zastosowania elektronarzę-

dzia w wilgotnym otoczeniu, należy użyć wyłącznika

ochronnego różnicowo-prądowego. Zastosowanie

wyłącznika ochronnego różnicowo-prądowego zmniejsza

ryzyko porażenia prądem.

Bezpieczeństwo osób

 Podczas pracy z elektronarzędziem należy zachować

ostrożność, każdą czynność wykonywać uważnie i z

rozwagą. Nie należy używać elektronarzędzia, gdy jest

się zmęczonym lub będąc pod wpływem narkotyków,

alkoholu lub lekarstw. Moment nieuwagi przy użyciu

elektronarzędzia może stać się przyczyną poważnych ura-

zów ciała.

 Należy nosić osobiste wyposażenie ochronne i zawsze

okulary ochronne. Noszenie osobistego wyposażenia

ochronnego – maski przeciwpyłowej, obuwia

z podeszwami przeciwpoślizgowymi, kasku ochronnego

lub środków ochrony słuchu (w zależności od rodzaju i

zastosowania elektronarzędzia) – zmniejsza ryzyko obra-

żeń ciała.

 Należy unikać niezamierzonego uruchomienia narzę-

dzia. Przed włożeniem wtyczki do gniazdka i/lub podłą-

czeniem do akumulatora, a także przed podniesieniem

lub przeniesieniem elektronarzędzia, należy upewnić

się, że elektronarzędzie jest wyłączone. Trzymanie pal-

ca na wyłączniku podczas przenoszenia elektronarzędzia

lub podłączenie do prądu włączonego narzędzia, może

stać się przyczyną wypadków.

 Przed włączeniem elektronarzędzia, należy usunąć na-

rzędzia nastawcze lub klucze. Narzędzie lub klucz, znaj-

dujący się w ruchomych częściach urządzenia mogą do-

prowadzić do obrażeń ciała.

 Należy unikać nienaturalnych pozycji przy pracy. Nale-

ży dbać o stabilną pozycję przy pracy i zachowanie

równowagi. W ten sposób możliwa będzie lepsza kontrola

elektronarzędzia w nieprzewidzianych sytuacjach.

 Należy nosić odpowiednie ubranie. Nie należy nosić

luźnego ubrania ani biżuterii. Włosy, ubranie i rękawi-

ce należy trzymać z daleka od ruchomych części. Luźne

ubranie, biżuteria lub długie włosy mogą zostać wciągnięte

przez ruchome części.

 Jeżeli istnieje możliwość zamontowania urządzeń od-

sysających i wychwytujących pył, należy upewnić się,

że są one podłączone i będą prawidłowo użyte. Użycie

urządzenia odsysającego pył może zmniejszyć zagrożenie

pyłami.

Prawidłowa obsługa i eksploatacja elektronarzędzi

 Nie należy przeciążać urządzenia. Do pracy używać na-

leży elektronarzędzia, które są do tego przewidziane.

Odpowiednio dobranym elektronarzędziem pracuje się

w danym zakresie wydajności lepiej i bezpieczniej.

 Nie należy używać elektronarzędzia, którego włącz-

nik/wyłącznik jest uszkodzony. Elektronarzędzie, które-

go nie można włączyć lub wyłączyć jest niebezpieczne

i musi zostać naprawione.

 Przed regulacją urządzenia, wymianą osprzętu lub po

zaprzestaniu pracy narzędziem, należy wyciągnąć

wtyczkę z gniazda i/lub usunąć akumulator. Ten środek

ostrożności zapobiega niezamierzonemu włączeniu się

elektronarzędzia.

 Nieużywane elektronarzędzia należy przechowywać w

miejscu niedostępnym dla dzieci. Nie należy udostęp-

niać narzędzia osobom, które go nie znają lub nie prze-

czytały niniejszych przepisów. Używane przez niedo-

świadczone osoby elektronarzędzia są niebezpieczne.

 Konieczna jest należyta konserwacja elektronarzędzia.

Należy kontrolować, czy ruchome części urządzenia

działają bez zarzutu i nie są zablokowane, czy części nie

są pęknięte lub uszkodzone w taki sposób, który miał-

by wpływ na prawidłowe działanie elektronarzędzia.

Uszkodzone części należy przed użyciem urządzenia

oddać do naprawy. Wiele wypadków spowodowanych

jest przez niewłaściwą konserwację elektronarzędzi.

 Należy stale dbać o ostrość i czystość narzędzi tnących.

O wiele rzadziej dochodzi do zakleszczenia się narzędzia

tnącego, jeżeli jest ono starannie utrzymane. Zadbane na-

rzędzia łatwiej się też prowadzi.

 Elektronarzędzia, osprzęt, narzędzia pomocnicze itd.

należy używać zgodnie z niniejszymi zaleceniami.

Uwzględnić należy przy tym warunki i rodzaj wykony-

wanej pracy. Niezgodne z przeznaczeniem użycie elektro-

narzędzia może doprowadzić do niebezpiecznych sytuacji.

Prawidłowa obsługa i eksploatacja narzędzi

akumulatorowych

 Akumulatory należy ładować tylko w ładowarkach, za-

lecanych przez producenta. W przypadku użycia łado-

warki, przystosowanej do ładowania określonego rodzaju

akumulatorów, w sposób niezgodny z przeznaczeniem, ist-

nieje niebezpieczeństwo pożaru.

 W elektronarzędziach można używać jedynie przewi-

dzianych do tego celu akumulatorów. Użycie innych

akumulatorów może spowodować obrażenia ciała i zagro-

żenie pożarem.

 Nieużywany akumulator należy trzymać z dala od spi-

naczy, monet, kluczy, gwoździ, śrub lub innych małych

przedmiotów metalowych, które mogłyby spowodo-

wać zmostkowanie styków. Zwarcie pomiędzy stykami

akumulatora może spowodować oparzenia lub pożar.

 Przy niewłaściwym użyciu możliwe jest wydostanie się

elektrolitu z akumulatora. Należy unikać kontaktu z

nim, a w przypadku niezamierzonego zetknięcia się z

elektrolitem, należy umyć dane miejsce ciała wodą. Je-

żeli ciecz dostała się do oczu, należy dodatkowo

skonsultować się z lekarzem. Elektrolit może doprowa-

dzić do podrażnienia skóry lub oparzeń.

Serwis

 Naprawę elektronarzędzia należy zlecić jedynie wy-

kwalifikowanemu fachowcowi i przy użyciu oryginal-

nych części zamiennych. To gwarantuje, że bezpieczeń-

stwo urządzenia zostanie zachowane.

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 93 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

94 | Polski

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa pracy

z wyrzynarkami

 Podczas wykonywania prac, przy których narzędzie ro-

bocze mogłoby natrafić na ukryte przewody elek-

tryczne, elektronarzędzie należy trzymać wyłącznie za

izolowane powierzchnie rękojeści. Kontakt z przewo-

dem sieci zasilającej może spowodować przekazanie na-

pięcia na części metalowe elektronarzędzia, co mogłoby

spowodować porażenie prądem elektrycznym.

 Ręce należy trzymać z daleka od zakresu cięcia. Nie

wsuwać ich pod obrabiany przedmiot. Przy kontakcie z

brzeszczotem istnieje niebezpieczeństwo zranienia się.

 Elektronarzędzie uruchomić przed zetknięciem freza z

materiałem. W przeciwnym wypadku istnieje niebezpie-

czeństwo odrzutu, gdy użyte narzędzie zablokuje się w

obrabianym przedmiocie.

 Należy uważać, by stopka 9 podczas cięcia była bez-

piecznie nałożona. Zablokowany brzeszczot może się zła-

mać lub doprowadzić do odrzutu.

 Po zakończeniu pracy należy elektronarzędzie wyłą-

czyć. Brzeszczot można wyprowadzić z obrabianego

materiału wtedy, gdy znajduje się on w bezruchu. W ten

sposób uniknie się odrzutu i można odłożyć bezpiecznie

elektronarzędzie.

 Stosować należy wyłącznie nieuszkodzone brzeszczoty,

znajdujące się w nienagannym stanie technicznym. Wy-

gięte lub nieostre brzeszczoty mogą się złamać, mieć nega-

tywny wpływ na linię cięcia, a także spowodować odrzut.

 Nie należy hamować brzeszczotu po wyłączeniu bocz-

nym naciskiem. Brzeszczot może zostać uszkodzony, zła-

mać się lub spowodować reakcję zwrotną.

 Należy używać odpowiednich przyrządów poszukiwaw-

czych w celu lokalizacji ukrytych przewodów zasilają-

cych, lub poprosić o pomoc zakłady miejskie. Kontakt z

przewodami znajdującymi się pod napięciem może dopro-

wadzić do powstania pożaru i porażenia elektrycznego.

Uszkodzenie przewodu gazowego może doprowadzić do

wybuchu. Przebicie przewodu wodociągowego powoduje

szkody rzeczowe.

 Należy zabezpieczyć obrabiany przedmiot. Zamocowa-

nie obrabianego przedmiotu w urządzeniu mocującym lub

imadle jest bezpieczniejsze niż trzymanie go w ręku.

 Przed odłożeniem elektronarzędzia, należy poczekać,

aż znajdzie się ono w bezruchu. Narzędzie robocze może

się zablokować i doprowadzić do utraty kontroli nad

elektronarzędziem.

 Nie otwierać akumulatora. Istnieje niebezpieczeństwo

zwarcia.

Akumulator należy chronić przed wysokimi

temperaturami, np. przed stałym nasłonecznie-

niem, przed ogniem, wodą i wilgocią. Istnieje

zagrożenie wybuchem.

 W przypadku uszkodzenia i niewłaściwego użytkowa-

nia akumulatora może dojść do wydzielenia się gazów.

Wywietrzyć pomieszczenie i w razie dolegliwości

skonsultować się z lekarzem. Gazy mogą uszkodzić drogi

oddechowe.

 Akumulator należy używać tylko w połączeniu z elek-

tronarzędziem firmy Bosch, dla którego został on prze-

widziany. Tylko w ten sposób można ochronić akumulator

przed niebezpiecznym dla niego przeciążeniem.

Opis urządzenia i jego zastosowania

Należy przeczytać wszystkie wskazówki i

przepisy. Błędy w przestrzeganiu poniższych

wskazówek mogą spowodować porażenie prą-

dem, pożar i/lub ciężkie obrażenia ciała.

Należy otworzyć rozkładaną stronę z rysunkiem urządzenia i

pozostawić ją rozłożoną podczas czytania instrukcji obsługi.

Użycie zgodne z przeznaczeniem

Urządzenie przeznaczone jest do wykonywania cięć i wykro-

jów w drewnie, tworzywach sztucznych, metalu, płytach cera-

micznych i gumie na stałym podłożu. Przystosowane jest do

wykonywanie cięć prostych i ukosowych, pod kątem do 45°.

Należy wziąć pod uwagę zalecenia dotyczące brzeszczotów.

Światło elektronarzędzia przeznaczone jest do oświetlania

bezpośredniej przestrzeni roboczej elektronarzędzia; nie na-

daje się ono do oświetlania pomieszczeń w gospodarstwie do-

mowym.

Przedstawione graficznie komponenty

Numeracja przedstawionych graficznie komponentów odnosi

się do schematu elektronarzędzia na stronach graficznych.

1 Akumulator

2 Przycisk odblokowujący akumulator

3 Przycisk uruchamiający lampę „Power Light“

4 Pokrętło wstępnego wyboru liczby skoków

5 Wskaźnik stanu naładowania akumulatora

6 Wskaźnik kontroli temperatury/wyłącznika przeciąże-

niowego

7 Włącznik/wyłącznik

8 Dźwignia regulacji ruchu oscylacyjnego

9 Stopka

10 Rolka prowadząca

11 Trzpień napędowy

12 Stopka ślizgowa z tworzywa

13 Prowadzenie prowadnicy równoległej

14 Brzeszczot*

15 Lampa „Power Light“

16 Pokrywa odsysająca

17 Rękojeść (pokrycie gumowe)

18 Dźwignia-SDS unieruchomienia brzeszczotu

19 Ochrona przed dotykiem

20 Króciec odsysania

21 Wąż odsysający*

22 Osłona przeciwodpryskowa

23 Nosek stopki ślizgowej z tworzywa

24 Śruba

25 Skala kątu ukosu

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 94 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Polski | 95

Bosch Power Tools 1 619 P11 351 | (1.10.13)

26 Śruba mocująca prowadnicy równoległej*

27 Prowadnica równoległa z prowadnicą do okręgów*

28 Wierzchołek centrujący prowadnicy do okręgów*

29 Klucz sześciokątny

*Przedstawiony na rysunkach lub opisany w instrukcji użytkowa-

nia osprzęt nie wchodzi w skład wyposażenia standardowego.

Kompletny asortyment wyposażenia dodatkowego można znaleźć

w naszym katalogu osprzętu.

Dane techniczne

Informacja na temat hałasu i wibracji

Poziom drgań podany w tych wskazówkach został pomierzo-

ny zgodnie z wymaganiami normy EN 60745 dotyczącej pro-

cedury pomiarów i można go użyć do porównywania elektro-

narzędzi. Można go też użyć do wstępnej oceny ekspozycji na

drgania.

Podany poziom drgań jest reprezentatywny dla podstawo-

wych zastosowań elektronarzędzia. Jeżeli elektronarzędzie

użyte zostanie do innych zastosowań, z innymi narzędziami

roboczymi, z różnym osprzętem, a także jeśli nie będzie wy-

starczająco konserwowane, poziom drgań może odbiegać od

podanego. Podane powyżej przyczyny mogą spowodować

podwyższenie ekspozycji na drgania podczas całego czasu

pracy.

Aby dokładnie ocenić ekspozycję na drgania, trzeba wziąć

pod uwagę także okresy, gdy urządzenie jest wyłączone, lub

gdy jest wprawdzie włączone, ale nie jest używane do pracy.

W ten sposób łączna (obliczana na pełny wymiar czasu pracy)

ekspozycja na drgania może okazać się znacznie niższa.

Należy wprowadzić dodatkowe środki bezpieczeństwa, mają-

ce na celu ochronę operatora przed skutkami ekspozycji na

drgania, np.: konserwacja elektronarzędzia i narzędzi robo-

czych, zabezpieczenie odpowiedniej temperatury rąk, ustale-

nie kolejności operacji roboczych.

Deklaracja zgodności

Oświadczamy z pełną odpowiedzialnością, że produkt, przed-

stawiony w rozdziale „Dane techniczne“, odpowiada wymaga-

niom następujących norm i dokumentów normatywnych:

EN 60745 zgodnie z wymaganiami dyrektyw 2009/125/WE

(Rozporządzenie 1194/2012), 2011/65/UE,

2004/108/WE, 2006/42/WE.

Dokumentacja techniczna (2006/42/WE):

Robert Bosch GmbH, PT/ETM9,

D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Robert Bosch GmbH, Power Tools Division

D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Leinfelden, 23.08.2013

Montaż

 Przed wszystkimi pracami przy elektronarzędziu (np.

dogląd, wymiana narzędzi itd.) jak i przed jego trans-

portem i składowaniem należy wyjąć akumulator z

elektronarzędzia. Przy niezamierzonym uruchomieniu

włącznika/wyłącznika istnieje niebezpieczeństwo obra-

żeń.

Ładowanie akumulatora

 Stosować należy tylko ładowarki wyszczególnione na

stronach z osprzętem dodatkowym. Tylko te ładowarki

dostosowane są do ładowania zastosowanego w elektro-

narzędziu akumulatora litowo-jonowego.

Wyrzynarka akumulatorowa GST 10,8 V-LI

Numer katalogowy

3 601 EA1 0..

Napięcie znamionowe

V= 10,8

Prędkość skokowa bez obciążenia n

0

min

-1

1500–2800

Skok

mm 18

maks. głębokość cięcia

–w drewnie

–w aluminium

– w stali (węglowej)

mm

70

3

Kąt cięcia (w lewo/w prawo) maks.

°45

Ciężar odpowiednio do

EPTA-Procedure 01/2003

kg 1,5*

* w zależności od zastosowanego akumulatora

Akumulator

dopuszczalna temperatura

otoczenia

–podczas ładowania

–podczas pracy*

– podczas przechowywania

°C

0...+45

–20...+50

–20...+60

zalecane akumulatory

GBA10,8Vx,xAhO–.

* ograniczona wydajność przy temperaturze <0 °C

GST 10,8 V-LI

Wartości pomiarowe hałasu określono

zgodnie z normą EN 60745.

Typowy dla danego urządzenia, określony

wg skali A poziom hałasu emitowanego przez

to urządzenie wynosi standardowo

Poziom ciśnienia akustycznego

Poziom mocy akustycznej

Błąd pomiaru K

Należy stosować środki ochronne słuchu!

dB(A)

dB

77

88

3

Wartości łączne drgań a

h

(suma wektorowa

z trzech kierunków) i niepewność pomiaru K

oznaczone zgodnie z normą EN 60745 wy-

noszą:

Cięcie płyt wiórowych:

a

h

K

Cięcie blach metalowych:

a

h

K

m/s

2

m/s

2

m/s

2

m/s

2

5,5

1,5

5,0

1,5

Henk Becker

Executive Vice President

Engineering

Helmut Heinzelmann

Head of Product Certification

PT/ETM9

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 95 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

96 | Polski

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

Wskazówka: W momencie dostawy akumulator jest nałado-

wany częściowo. Aby zagwarantować wykorzystanie najwyż-

szej wydajności akumulatora, należy przed pierwszym uży-

ciem całkowicie naładować akumulator w ładowarce.

Akumulator litowo-jonowy można doładować w dowolnej

chwili, nie powodując tym skrócenia jego żywotności. Prze-

rwanie procesu ładowania nie niesie za sobą ryzyka uszkodze-

nia ogniw akumulatora.

Dzięki systemowi elektronicznej ochrony ogniw – „Electronic

Cell Protection (ECP)“ – akumulator litowo-jonowy jest za-

bezpieczony przed głębokim rozładowaniem. Przy rozłado-

wanym akumulatorze elektronarzędzie zostaje wyłączone

przez układ ochronny – narzędzie robocze nie porusza się.

Przestrzegać wskazówek dotyczących usuwania odpadów.

Wskaźnik stanu naładowania akumulatora

Trzy zielone diody wskaźnika stanu naładowania akumulatora

5 pokazują aktualny stan naładowania akumulatora 1. Wskaź-

nik stanu naładowania akumulatora zaświeca się tylko na 5 se-

kund po pierwszym uruchomieniu.

Jeżeli po włączeniu urządzenia lampka sygnalizacyjna nie za-

świeci się, akumulator jest uszkodzony i należy go wymienić.

Wkładanie/wymiana brzeszczotu

 Przy montażu brzeszczotu należy nosić rękawice

ochronne. Dotknięcie brzeszczotu może spowodować

niebezpieczne skaleczenia.

Wybór brzeszczotu

Zestawienie zalecanych brzeszczotów znajduje się na końcu

niniejszej instrukcji. Stosować należy wyłącznie brzeszczoty

typu T. Brzeszczot nie powinien być dłuższy niż wymaga tego

zaplanowane cięcie.

Do cięcia krzywizn o małych promieniach należy używać wą-

skich brzeszczotów.

Montaż brzeszczotu (zob. rys. A)

 Należy oczyścić chwyt brzeszczotu przed jego zamoco-

waniem. Zabrudzony chwyt nie daje się bezpiecznie zamo-

cować.

Wsunąć brzeszczot 14 do trzpienia napędowego 11 aż uleg-

nie zaryglowaniu. Dźwignia SDS 18 odskakuje automatycznie

do tyłu i brzeszczot zostaje w ten sposób zaryglowany. Nie od-

chylać dźwigni 18 ręcznie do tyłu, aby nie uszkodzić w ten

sposób elektronarzędzia.

Podczas mocowania brzeszczotu należy zwrócić uwagę, aby

jego grzbiet znalazł się w rowku rolki prowadzącej 10.

 Należy skontrolować, czy brzeszczot jest dobrze osa-

dzony. Luźny brzeszczot może wypaść i zranić obsługują-

cego.

Wyjmowanie brzeszczotu (zob. rys. B)

 Podczas wyjmowania brzeszczotu elektronarzędzie

powinno być skierowane w taki sposób, aby wyrzucany

brzeszczot nie zranił osób lub zwierząt, znajdujących

się w pobliżu.

Obrócić do oporu dźwignię SDS 18 w kierunku ochrony przed

dotknięciem 19. Spowoduje to zwolnienie brzeszczotu i jego

wyrzut.

Odsysanie pyłów/wiórów

 Pyły niektórych materiałów, na przykład powłok malar-

skich z zawartością ołowiu, niektórych gatunków drewna,

minerałów lub niektórych rodzajów metalu, mogą stano-

wić zagrożenie dla zdrowia. Bezpośredni kontakt fizyczny z

pyłami lub przedostanie się ich do płuc może wywołać re-

akcje alergiczne i/lub choroby układu oddechowego ope-

ratora lub osób znajdujących się w pobliżu.

Niektóre rodzaje pyłów, np. dębiny lub buczyny uważane

są za rakotwórcze, szczególnie w połączeniu z substancja-

mi do obróbki drewna (chromiany, impregnaty do drew-

na). Materiały, zawierające azbest mogą być obrabiane je-

dynie przez odpowiednio przeszkolony personel.

– W razie możliwości należy stosować odsysanie pyłu

dostosowane do rodzaju obrabianego materiału.

– Należy zawsze dbać o dobrą wentylację stanowiska

pracy.

– Zaleca się noszenie maski przeciwpyłowej z pochłania-

czem klasy P2.

Należy stosować się do aktualnie obowiązujących w danym

kraju przepisów, regulujących zasady obchodzenia się z

materiałami przeznaczonymi do obróbki.

 Należy unikać gromadzenia się pyłu na stanowisku pra-

cy. Pyły mogą się z łatwością zapalić.

Podłączenie odsysania pyłów (zob.rys.C–E)

Wstawić króciec odsysania 20 do rowka w podstawie 9.

Nasadzić wąż odsysania 21 (osprzęt) na króciec odsysania

20. Połączyć wąż odsysania 21 z odkurzaczem (osprzęt).

Przegląd dotyczący podłączenia do różnych odkurzaczy znaj-

dą Państwo na końcu tej instrukcji.

Aby osiągnąć optymalne odsysanie pyłu, należy (jeżeli istnieje

taka możliwość) zastosować osłonę przeciwodpryskową 22.

Odkurzacz musi być dostosowany do rodzaju obrabianego

materiału.

Do odsysania szczególnie niebezpiecznych dla zdrowia pyłów

rakotwórczych należy używać odkurzacza specjalnego.

Pokrywę do odsysania pyłu 16 należy nałożyć na ochronę

przed dotykiem 19.

Płytka ochronna (zob. rys. E)

Osłona przeciwodpryskowa 22 może zapobiec powstawaniu

zadziorów podczas cięcia drewna. Osłony przeciwodprysko-

wej można używać tylko w połączeniu z określonymi brzeszczo-

tami oraz do cięcia pod kątem do maksymalnej wartości 0°.

Wsunąć osłonę przeciwodpryskową 22 od przodu do podsta-

wy 9.

Osłonę przeciwodpryskową 22 można założyć również wte-

dy, kiedy zamontowana jest stopka ślizgowa 12.

Wskaźnik LED Pojemność

Światło ciągłe 3 x zielone  2/3

Światło ciągłe 2 x zielone  1/3

Światło ciągłe 1 x zielone < 1/3

Światło migające 1 x zielone rezerwa

Światło migające 3 x zielone rozładowany

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 96 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Polski | 97

Bosch Power Tools 1 619 P11 351 | (1.10.13)

Stopka ślizgowa (zob. rys. F)

Podczas obrabiania materiałów posiadających delikatne na-

wierzchnie, należy stosować stopkę ślizgową z tworzywa 12.

Aby zamontować stopkę ślizgową 12 należy wsunąć przód pod-

stawy 9 pod noski stopki ślizgowej 23, a następnie wcisnąć

elektronarzędzie, aż zaskoczy blokada w stopce ślizgowej 12.

Jeżeli używana jest stopka ślizgowa 12 , osłonę przeciwod-

pryskową 22 należy przymocować nie do podstawy 9, lecz do

stopki ślizgowej.

Praca

Rodzaje pracy

 Przed wszystkimi pracami przy elektronarzędziu (np.

dogląd, wymiana narzędzi itd.) jak i przed jego transpor-

tem i składowaniem należy wyjąć akumulator z elektro-

narzędzia. Przy niezamierzonym uruchomieniu włączni-

ka/wyłącznika istnieje niebezpieczeństwo obrażeń.

Regulacja ruchu oscylacyjnego

Regulowana oscylacja brzeszczotu zapewnia optymalne do-

stosowanie prędkości cięcia, mocy skrawania i jakości cięcia

do właściwości obrabianego materiału.

Za pomocą dźwigni 8 można regulować ruch oscylacyjny, tak-

że podczas biegu maszyny.

Optymalny dla konkretnego zastosowania stopień oscylacji

można dobrać jedynie drogą prób. Następujące wskazówki

mogą ułatwić dobór:

– oscylacja powinna być tym mniejsza (względnie całkowicie

wyłączona), im dokładniejsze ma być cięcie, o miękkich,

nie wyszczerbionych krawędziach.

– do obróbki materiałów cienkich (np. blach), ruch oscyla-

cyjny należy wyłączyć.

– obróbkę materiałów twardych (np. stali) należy prowadzić

przy małych ruchach oscylacyjnych.

– obróbki materiałów miękkich oraz cięcia drewna zgodnie z

rysunkiem słojów, można dokonywać z maksymalną wiel-

kością ruchu oscylacyjnego.

Ustawianie kąta uciosu (zob. rys. J)

Aby ustawić kąt cięcia, podstawę 9 można pochylić w prawo

lub lewo w zakresie do 45° na prawo lub lewo.

Zdjąć króciec odsysania 20.

Jeżeli kąt cięcia wynosi 0°, w odpowiednim wgłębieniu znaj-

duje się czop.

Należy poluzować śrubę 24 za pomocą wkrętaka imbusowego

29 na tyle, aby można było przesunąć podstawę 9 w kierunku

akumulatora 1. Wsunąć czop w rowek prowadzący.

Aby ustawić kąt cięcia, należy przechylić podstawę 9 zgodnie

ze skalą 25 do żądanej pozycji. Przy pomocy kątomierza moż-

na ustawić dowolny kąt do 45°.

Dokręcić ponownie śrubę 24.

Do cięć pod kątem nie można stosować króćca odsysania 20

i osłony przeciwodpryskowej 22.

Uruchamianie

Wyjmowanie akumulatora (zob. rys. K)

W celu wyjęcia akumulatora 1 wcisnąć przycisk odblokowują-

cy 2 i wyciągnąć akumulator z elektronarzędzia ruchem do do-

łu. Nie należy przy tym używać siły.

Włączanie/wyłączanie

Aby włączyć elektronarzędzie, należy przesunąć włącz-

nik/wyłącznik 7 do przodu.

Aby wyłączyć elektronarzędzie, należy ustawić włącznik/wy-

łącznik 7 w pozycji „0“.

Aby zaoszczędzić energię elektryczną, elektronarzędzie nale-

ży włączać tylko wówczas, gdy jest ono używane.

Sterowanie prędkości skokowej

Za pomocą pokrętła 4 można dokonać wstępnego wyboru

prędkości skokowej, a także zmieniać ją podczas pracy ma-

szyny.

Niezbędna ilość skoków zależna jest od materiału i warunków

pracy i można ją wykryć w próbie praktycznej.

Zmniejszenie ilości skoków zaleca się przy nasadzaniu brzesz-

czotu na obrabiany przedmiot jak i przy cięciach w tworzywie

sztucznym i w aluminium.

Dłuższa praca z niską prędkością skokową może spowodo-

wać nadmierne nagrzanie się elektronarzędzia. Aby przywró-

cić prawidłową temperaturę należy zwolnić brzeszczot i włą-

czyć elektronarzędzie na ok. 3 min. z maksymalną prędkością

skokową.

Zabezpieczenie przed przegrzaniem

Stosowanego zgodnie z przeznaczeniem elektronarzędzia nie

da się przeciążyć. Jeżeli obciążenie jest zbyt duże lub jeżeli

przekroczona zostaje dozwolona temperatura akumulatora,

prędkość obrotowa zostaje automatycznie zredukowana lub

elektronarzędzie wyłączy się automatycznie. W przypadku

zredukowanej prędkości obrotowej elektronarzędzie pracuje

z pełną wydajnością dopiero po ponownym osiągnięciu do-

puszczalnej temperatury akumulatora lub po zmniejszeniu

obciążenia. Jeżeli nastąpiło automatyczne wyłączenie, elek-

tronarzędzie należy całkowicie wyłączyć, odczekać, aż aku-

mulator się ochłodzi i dopiero wtedy ponownie je włączyć.

Wskaźnik kontroli temperatury/wyłącznika przeciąże-

niowego

Czerwony wskaźnik LED 6 pomaga ochronić akumulator

przed przegrzaniem, a silnik przed przeciążeniem.

Jeżeli wskaźnik LED świeci się 6 czerwonym światłem cią-

głym, oznacza to, że temperatura akumulatora jest za wysoka

i elektronarzędzie wyłącza się w sposób automatyczny.

– Wyłączyć elektronarzędzie.

– Przed przystąpieniem do dalszej pracy należy odczekać, aż

akumulator się ochłodzi.

Jeżeli wskaźnik LED miga 6 na czerwono, oznacza to, że

elektronarzędzie się zablokowało i wyłączy się w sposób auto-

matyczny.

Wyjąć elektronarzędzie z obrabianego materiału.

Natychmiast po usunięciu blokady, elektronarzędzie pracuje

dalej z nastawioną uprzednio prędkością skokową.

Ruch oscylacyjny wyłączony

(stopień 0): ruch oscylacyjny wyłączony

Ruch oscylacyjny – stopień I: mały stopień oscylacji

Ruch oscylacyjny – stopień II: wysoki stopień oscylacji

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 97 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

98 | Polski

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

Ochrona przed głębokim rozładowaniem

Dzięki systemowi elektronicznej ochrony ogniw – „Electronic

Cell Protection (ECP)“ – akumulator litowo-jonowy jest za-

bezpieczony przed głębokim rozładowaniem. Przy rozłado-

wanym akumulatorze elektronarzędzie zostaje wyłączone

przez układ ochronny – narzędzie robocze nie porusza się.

Włączanie światła roboczego LED

Światło robocze LED można włączyć przyciskiem 3. Światło

robocze jest zwykle wyłączone.

Zabezpieczenie przed ponownym rozruchem

Zabezpieczenie przed ponownym rozruchem uniemożliwia

niezamierzone ponowne włączenie się elektronarzędzia po

przerwie w dopływie prądu. Jeżeli zabezpieczenie przed po-

nownym rozruchem jest aktywne, miga ciągle wskaźnik kon-

troli temperatury/wyłącznika przeciążeniowego 6.

W celu ponownego uruchomienia elektronarzędzia należy

ustawić włącznik/wyłącznik 7 na pozycję wyłączoną i włączyć

ponownie elektronarzędzie.

Wskazówka: Szybkie wyłączenie i ponowne włączenie elek-

tronarzędzia może spowodować, iż zabezpieczenie przed po-

nownym rozruchem nie zadziała mimo wciśniętego włączni-

ka/wyłącznika 7. Włącznik/wyłącznik 7 należy ustawić w po-

zycji wyłączonej, a następnie ponownie włączyć elektrona-

rzędzie.

Wskazówki dotyczące pracy

 Obróbki małych lub cienkich przedmiotów należy za-

wsze dokonywać na stabilnym podłożu.

Ochrona przed dotykiem

Przymocowana do obudowy ochrona przed dotykiem 19 za-

pobiega niezamierzonemu dotknięciu brzeszczotu podczas

pracy. Nie należy jej zdejmować.

Wypukły na zewnątrz brzeg znajdujący się nad pokrywą do

odsysania pyłu 16 zapobiega ześlizgnięciu się ręki w pobliże

pracującego narzędzia.

Cięcie wgłębne (zob. rys. G)

 Cięć wgłębnych można dokonywać tylko w miękkich ma-

teriałach, takich jak drewno, gipsokarton lub podobne!

Do cięcia wgłębnego należy używać tylko krótkich brzesz-

czotów. Cięcie wgłębne możliwe jest tylko w położeniu kąto-

wym 0°.

Przyłożyć elektronarzędzie przednią krawędzią płyty podsta-

wy 9 do obrabianego przedmiotu w taki sposób, aby brzesz-

czot 14 nie dotykał obrabianego przedmiotu i włączyć

elektronarzędzie. Przy narzędziach z ustawialną prędkością

skokową wybrać najwyższą prędkość. Docisnąć mocno

elektronarzędzie do obrabianego przedmiotu i zagłębić po-

woli brzeszczot w obrabiany przedmiot.

Gdy podstawa 9 przylgnie całą powierzchnią do materiału,

kontynuować cięcie wzdłuż obranej linii.

Prowadnica równoległa/prowadnica do okręgów

(osprzęt)

Cięcia równoległe (zob. rys. H): Zwolnić śrubę mocującą 26 i

wsunąć skalę prowadnicy równoległej przez prowadnicę 13,

znajdujące się w podstawie. Ustawić na wewnętrznej krawę-

dzi podstawy pożądaną szerokość cięcia jako wartość działki

elementarnej. Dokręcić ponownie śrubę 26.

Cięcia po okręgu (zob. rys. I): Nasadzić śrubę ustalającą 26

na drugą stronę prowadnicy równoległej. Wsunąć skalę oporu

równoległego przez prowadnicę 13 w podstawie. W obrabia-

nym przedmiocie wywiercić w środku wycinka otwór. Przez

wewnętrzny otwór prowadnicy równoległej włożyć do wy-

wierconego otworu trzpień centrujący 28. Ustawić na we-

wnętrznej krawędzi podstawy promień jako wartość działki

elementarnej. Dokręcić ponownie śrubę 26.

Chłodziwo i smar

Ze względu na rozgrzewanie się materiału należy przy cięciu

metali nanosić wzdłuż linii cięcia środki chłodząco-smaru-

jące.

Konserwacja i serwis

Konserwacja i czyszczenie

 Przed wszystkimi pracami przy elektronarzędziu (np.

dogląd, wymiana narzędzi itd.) jak i przed jego transpor-

tem i składowaniem należy wyjąć akumulator z elektro-

narzędzia. Przy niezamierzonym uruchomieniu włączni-

ka/wyłącznika istnieje niebezpieczeństwo obrażeń.

 Aby zapewnić bezpieczną i wydajną pracę, elektrona-

rzędzie i szczeliny wentylacyjne należy utrzymywać w

czystości.

Należy regularnie czyścić uchwyt brzeszczotu. W tym celu na-

leży brzeszczot wyjąć z elektronarzędzia, a elektronarzędzie

ostukać lekko, uderzając płytą podstawy o płaską powierzch-

nię.

Silne zanieczyszczenie elektronarzędzia może doprowadzić

do zakłóceń w działaniu. Dlatego materiały wytwarzające du-

żo pyłu, nie powinny być obrabiane od spodu i ponad głową.

Rolkę prowadzącą 10 należy przy sposobności nasmarować

kroplą oleju.

Rolkę prowadzącą 10 należy regularnie kontrolować. W przy-

padku, gdy jest ona zużyta, musi zostać wymieniona przez au-

toryzowany serwis firmy Bosch.

Stopkę ślizgową 12 należy wymienić, jeżeli jest ona zużyta.

Obsługa klienta oraz doradztwo dotyczące

użytkowania

W punkcie obsługi klienta można uzyskać odpowiedzi na pyta-

nia dotyczące napraw i konserwacji nabytego produktu, a tak-

że dotyczące części zamiennych. Rysunki rozłożeniowe oraz

informacje dotyczące części zamiennych można znaleźć rów-

nież pod adresem:

www.bosch-pt.com

Nasz zespół doradztwa dotyczącego użytkowania odpowie na

wszystkie pytania związane z produktami firmy Bosch oraz ich

osprzętem.

Przy wszystkich zgłoszeniach oraz zamówieniach części za-

miennych konieczne jest podanie 10-cyfrowego numeru kata-

logowego elektronarzędzia zgodnie z danymi na tabliczce zna-

mionowej.

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 98 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Česky | 99

Bosch Power Tools 1 619 P11 351 | (1.10.13)

Polska

Robert Bosch Sp. z o.o.

Serwis Elektronarzędzi

Ul. Szyszkowa 35/37

02-285 Warszawa

Tel.: 22 7154460

Faks: 22 7154441

E-Mail: [email protected]

Infolinia Działu Elektronarzędzi: 801 100900

(w cenie połączenia lokalnego)

E-Mail: [email protected]

www.bosch.pl

Transport

Załączone w dostawie akumulatory litowo jonowe podlegają

wymaganiom przepisów dotyczących towarów niebezpiecz-

nych. Akumulatory mogą być transportowane drogą lądową

przez użytkownika bez konieczności spełnienia jakichkolwiek

dalszych warunków.

W przypadku przesyłki przez osoby trzecie (np. transport dro-

gą powietrzną lub za pośrednictwem firmy spedycyjnej) nale-

ży dostosować się do szczególnych wymogów dotyczących

opakowania i znaczenia towaru. W takim wypadku podczas

przygotowywania towaru do wysyłki należy skonsultować się

z ekspertem d/s towarów niebezpiecznych.

Akumulatory można wysyłać tylko wówczas, gdy ich obudowa

nie jest uszkodzona. Odsłonięte styki należy zakleić, a akumu-

lator zapakować w taki sposób, aby nie mógł on się poruszać

(przesuwać) w opakowaniu.

Należy wziąć też pod uwagę ewentualne przepisy prawa krajo-

wego.

Usuwanie odpadów

Elektronarzędzia, akumulatory, osprzęt i opakowanie

należy oddać do powtórnego przetworzenia zgodne-

go z obowiązującymi przepisami w zakresie ochrony

środowiska.

Elektronarzędzia i akumulatora/baterii nie wolno wyrzucać do

odpadów domowych!

Tylko dla państw należących do UE:

Zgodnie z europejską wytyczną

2012/19/UE, niezdatne do użytku elektro-

narzędzia, a zgodnie z europejską wytyczną

2006/66/WE uszkodzone lub zużyte aku-

mulatory/baterie, należy zbierać osobno i

doprowadzić do ponownego przetworzenia

zgodnego z zasadami ochrony środowiska.

Akumulatory/Baterie:

Li-Ion:

Proszę stosować się do wskazówek,

znajdujących się w rozdziale „Trans-

port“, str. 99.

Zastrzega się prawo dokonywania zmian.

Česky

Bezpečnostní upozornění

Všeobecná varovná upozornění pro elektronářadí

Čtěte všechna varovná upozornění a

pokyny. Zanedbání při dodržování va-

rovných upozornění a pokynů mohou mít za následek zásah

elektrickým proudem, požár a/nebo těžká poranění.

Všechna varovná upozornění a pokyny do budoucna

uschovejte.

Ve varovných upozorněních použitý pojem „elektronářadí“ se

vztahuje na elektronářadí provozované na el. síti (se síťovým

kabelem) a na elektronářadí provozované na akumulátoru

(bez síťového kabelu).

Bezpečnost pracovního místa

 Udržujte Vaše pracovní místo čisté a dobře osvětlené.

Nepořádek nebo neosvětlené pracovní oblasti mohou vést

k úrazům.

 S elektronářadím nepracujte v prostředí ohroženém

explozí, kde se nacházejí hořlavé kapaliny, plyny nebo

prach. Elektronářadí vytváří jiskry, které mohou prach ne-

bo páry zapálit.

 Děti a jiné osoby udržujte při použití elektronářadí da-

leko od Vašeho pracovního místa. Při rozptýlení můžete

ztratit kontrolu nad strojem.

Elektrická bezpečnost

 Připojovací zástrčka elektronářadí musí lícovat se zá-

suvkou. Zástrčka nesmí být žádným způsobem uprave-

na. Společně s elektronářadím s ochranným uzemně-

ním nepoužívejte žádné adaptérové zástrčky. Neupra-

vené zástrčky a vhodné zásuvky snižují riziko zásahu elek-

trickým proudem.

 Zabraňte kontaktu těla s uzemněnými povrchy, jako

např. potrubí, topení, sporáky a chladničky. Je-li Vaše

tělo uzemněno, existuje zvýšené riziko zásahu elektrickým

proudem.

 Chraňte stroj před deštěm a vlhkem. Vniknutí vody do

elektronářadí zvyšuje nebezpečí zásahu elektrickým prou-

dem.

 Dbejte na účel kabelu, nepoužívejte jej k nošení či zavě-

šení elektronářadí nebo k vytažení zástrčky ze zásuv-

ky. Udržujte kabel daleko od tepla, oleje, ostrých hran

nebo pohyblivých dílů stroje. Poškozené nebo spletené

kabely zvyšují riziko zásahu elektrickým proudem.

 Pokud pracujete s elektronářadím venku, použijte pou-

ze takové prodlužovací kabely, které jsou způsobilé i

pro venkovní použití. Použití prodlužovacího kabelu, jež

je vhodný pro použití venku, snižuje riziko zásahu elektric-

kým proudem.

 Pokud se nelze vyhnout provozu elektronářadí ve vlh-

kém prostředí, použijte proudový chránič. Nasazení

proudového chrániče snižuje riziko zásahu elektrickým

proudem.

VAROVÁNÍ

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 99 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Strona jest ładowana ...

1 619 P11 351 | (1.10.13) Bosch Power Tools

216 |

2 608 438 691

(L-BOXX 102)

2 608 438 121

2 608 040 289

GBA 10,8

V x,x

Ah O–.

AL 1115 CV

(3,6 – 10,8 V)

2 607 225 514 (EU)

2 607 225 516 (UK)

AL 1130 CV

(10,8 V)

2 607 225 134 (EU)

2 607 225 136 (UK)

2 607 225 138 (AU)

GBA 10,8

V x,x

Ah O–.

OBJ_BUCH-1994-001.book Page 216 Tuesday, October 1, 2013 2:18 PM

Strona jest ładowana ...

Bosch GST 10.8 V-LI Instrukcja obsługi

Ten podręcznik jest również odpowiedni dla

Bosch GST 10.8 V-LI Instrukcja obsługi

w innych językach

Powiązane dokumenty

Inne dokumenty