Baumer PF20S Instrukcja obsługi

Typ
Instrukcja obsługi

Niniejsza instrukcja jest również odpowiednia dla

PF20x-xx0xx
Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
Instrukcjaobsługi
PL
Tłumaczenie oryginalnej instrukcji obsługi
Zastrzegamy sobie prawo do zmian technicznych
Instrukcja dostępna wyłącznie w wersji PDF
Wersja: 1.1.0
Stan: 02.10.2017 r.
www.baumer.com
2 Spis treści
Spis treści
1. Informacje ogólne ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������4
1.1 O tej instrukcji obsługi ..........................................................................................................................4
1.2 Objaśnienia symboli .............................................................................................................................4
1.3 Ograniczenie odpowiedzialności ..........................................................................................................5
1.4 Ochrona praw autorskich .....................................................................................................................5
2. Dla własnego bezpieczeństwa �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������6
2.1 Stosowanie zgodne z przeznaczeniem................................................................................................6
2.2 Niewłaściwe użytkowanie ....................................................................................................................7
2.3 Kwalifikacje personelu .........................................................................................................................7
2.4 Modyfikacje produktów ........................................................................................................................7
2.5 Ogólne wskazówki bezpieczeństwa .....................................................................................................8
2.6 Zezwolenia i klasa bezpieczeństwa .....................................................................................................8
3. Dane techniczne �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9
3.1 Dopuszczalna prędkość przepływu ....................................................................................................10
3.2 Przepływ objętościowy .......................................................................................................................11
3.3 Wymiary obudowy ..............................................................................................................................12
3.4 Schemat okablowania ........................................................................................................................13
3.5 Produkty uzupełniające ......................................................................................................................13
3.6 Konstrukcja ........................................................................................................................................14
3.7 Zakres dostawy ..................................................................................................................................14
4. Transport i przechowywanie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������15
4.1 Transport ............................................................................................................................................15
4.2 Przechowywanie ................................................................................................................................15
5. Montaż i podłączanie do zasilania ����������������������������������������������������������������������������������������������������������15
5.1 Przegląd zasilania ..............................................................................................................................15
5.2 Montaż ...............................................................................................................................................16
5.3 Połączenie elektryczne ......................................................................................................................17
5.4 Diagnoza ............................................................................................................................................17
3Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
6. Wskazówki dotyczące konserwacji ���������������������������������������������������������������������������������������������������������18
7. Zwroty ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������18
8. Utylizacja przyjazna dla środowiska �������������������������������������������������������������������������������������������������������18
9. Załącznik ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������18
9.1 Deklaracja zgodności .........................................................................................................................18
4 Informacje ogólne
1� Informacje ogólne
1�1 O tej instrukcji obsługi
• Instrukcja ta dotyczy produktu PF20x-xx0xx.
• Umożliwia ona bezpieczną i sprawną obsługę tego urządzenia.
• Instrukcja ta jest częścią produktu i należy przechowywać ją przez cały okres eksploatacji.
• Ponadto należy przestrzegać lokalnych przepisów z zakresu prewencji wypadkowej oraz krajowych przepi-
sów prawa pracy.
• Produkt podlega rozwojowi technicznemu. W związku z tym wskazówki i informacje zawarte w tej instrukcji
obsługi również mogą ulec zmianie. Aktualną wersję można pobrać na stronie produktu w witrynie
www.baumer.com.
WSKAZÓWKA!
Przed użyciem należy dokładnie przeczytać całą instrukcję obsługi i zachować ją w celu
wykorzystania w przyszłości!
1�2 Objaśnienia symboli
• Instrukcje bezpieczeństwa i ostrzeżenia oznaczone symbolem i słowem ostrzegawczym.
• Bezpieczne korzystanie z produktu możliwe jest wyłącznie wtedy, gdy instrukcje bezpieczeństwa i ostrzeże-
nia są przestrzegane.
• Wskazówki bezpieczeństwa i ostrzeżenia skonstruowane w następujący sposób:
SŁOWO OSTRZEGAWCZE
Rodzaj i źródło zagrożenia!
Możliwe następstwa zignorowania zagrożenia.
• Środki zapobiegawcze, aby uniknąć niebezpieczeństwa.
W dalszej części wyjaśnione zostały słowa ostrzegawcze oraz skala niebezpieczeństwa.
NIEBEZPIECZEŃSTWO!
To słowo ostrzegawcze oznacza zagrożenie o wysokim stopniu ryzyka, które doprowadzi
do śmierci lub poważnych obrażeń, jeśli się go nie uniknie.
OSTRZEŻENIE!
To słowo ostrzegawcze oznacza zagrożenie o średnim stopniu ryzyka, które doprowadzi do
śmierci lub poważnych obrażeń, jeśli się go nie uniknie.
PRZESTROGA!
To słowo ostrzegawcze oznacza zagrożenie o niskim stopniu ryzyka, które może spowodo-
wać lekkie lub umiarkowane obrażenia, jeśli się go nie uniknie.
5Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
UWAGA!
Słowo ostrzegawcze, które wskazuje na potencjalnie niebezpieczną sytuację, która może
doprowadzić do uszkodzenia mienia, jeśli się jej nie uniknie.
WSKAZÓWKA!
Wskazówka to użyteczna instrukcja, porada lub informacja, która umożliwi efektywną i
bezawaryjną pracę.
1�3 Ograniczenie odpowiedzialności
• Produkt został opracowany z uwzględnieniem aktualnego stanu techniki oraz zgodnie z obowiązującymi
normami i wytycznymi. Zastrzegamy sobie prawo do zmian technicznych. Ważne deklarację zgodności
można pobrać ze strony produktu w witrynie www.baumer.com
• Firma Baumer Electric AG (zwanej dalej „Baumer”) nie ponosi żadnej odpowiedzialności w razie...
• niestosowania się do instrukcji;
• niewłaściwego użytkowania produktu;
• użycia przez niewykwalifikowany personel;
• zastosowania nieautoryzowanych części;
• nieautoryzowanej modyfikacji produktów.
• Niniejsza instrukcja obsługi nie zawiera żadnych gwarancji firmy Baumer odnośnie do opisanych warunków
operacji ani szczególnych cech produktu.
• Firma Baumer nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności za błędy drukarskie w informacjach zawartych w
tej instrukcji ani za inne nieścisłości, chyba że błędy te były ewidentnie znane firmie Baumer w momencie
opracowywania instrukcji obsługi.
1�4 Ochrona praw autorskich
• Zawartość tej instrukcji jest przedmiotem prawa autorskiego.
• Wszelkie prawa zastrzeżone przez firmę Baumer.
• Zabronione jest powielanie komercyjne lub inne komercyjne wykorzystanie treści i informacji zawartych w
instrukcji, zwłaszcza grafik i zdjęć, bez pisemnej zgody firmy Baumer.
6 Dla własnego bezpieczeństwa
2� Dla własnego bezpieczeństwa
2�1 Stosowanie zgodne z przeznaczeniem
Produkt pełni następującą funkcję zasadniczą:
Czujnik przepływu
Czujnik przepływu mierzy prędkość przepływu mediów wodnych w zamkniętych systemach rurowych.
Czujniki przepływu Baumer działają na zasadzie pomiaru kolometrycznego. Poza mierzeniem prędkości
przepływu monitorują również temperaturę cieczy. Czujnik wykrywa zmiany wartości obu parametrów procesu
i konwertuje je na sygnał elektryczny.
Czujnik wyposażony jest w 2 wyjścia analogowe (4...20 mA).
Produkt ten może być stosowany w następujących branżach:
• budowa maszyn specjalnych;
• budowa maszyn ciężkich;
• logistyka;
• przemysł samochodowy;
• przemysł spożywczy;
• przemysł opakowaniowy;
• przemysł farmaceutyczny;
• przemysł odzieżowy;
• przemysł tworzyw sztucznych;
• przemysł drzewny;
• przemysł dóbr konsumpcyjnych;
• przemysł papierniczy;
• przemysł elektroniczny;
• przemysł szklarski;
• przemysł stalowy;
• poligrafia;
• budownictwo;
• przemysł chemiczny;
• agrobiznes;
• energia alternatywna;
• wydobycie surowców.
7Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
2�2 Niewłaściwe użytkowanie
• Brak elementów bezpieczeństwa zgodnie z dyrektywą 2006/42 WE (dyrektywa maszynowa).
• Produkt nie nadaje się do stosowania w obszarach zagrożonych wybuchem.
• Produkt można stosować wyłącznie z akcesoriami firmy Baumer i akcesoriami przez nią zatwierdzonymi
lub w połączeniu z innymi zatwierdzonymi produktami. Lista zatwierdzonych materiałów i kombinacji pro-
duktów dostępna jest na stronie www.baumer.com w części poświęconej szczegółom produktu.
NIEBEZPIECZEŃSTWO!
Niebezpieczeństwo obrażeń ciała lub uszkodzeń mienia wynikające z nieprawidłowe-
go użycia!
Stosowanie niezgodne z przeznaczeniem może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji.
• Należy przestrzegać informacji dotyczących stosowania zgodnego z przeznaczeniem.
2�3 Kwalifikacje personelu
• Wymagane jest odpowiednie przeszkolenie techniczne.
• W zakładzie pracy dostępne muszą być instrukcje elektro-techniczne.
• Wykwalifikowany personel musi mieć (stały) dostęp do instrukcji obsługi.
NIEBEZPIECZEŃSTWO!
Niebezpieczeństwo obrażeń ciała lub uszkodzeń mienia wynikające z nieprawidłowe-
go użytkowania i konserwacji!
Możliwe są obrażenia ciała personelu i uszkodzenia sprzętu.
• Personel musi być odpowiednio przeszkolony i wykwalifikowany.
2�4 Modyfikacje produktów
NIEBEZPIECZEŃSTWO!
Niebezpieczeństwo obrażeń ciała lub uszkodzeń mienia wynikające z modykacji
produktu!
Możliwe są obrażenia ciała personelu i uszkodzenia sprzętu. Nieprzestrzeganie instrukcji
może spowodować utratę oznakowania CE oraz gwarancji.
• Modyfikacje produktu są zabronione.
8 Dla własnego bezpieczeństwa
2�5 Ogólne wskazówki bezpieczeństwa
WSKAZÓWKA!
• Instrukcja ta jest częścią produktu i należy przechowywać ją przez cały okres jego eks-
ploatacji.
• W przypadku wprowadzenia zmian aktualną instrukcję obsługi będzie można pobrać ze
strony poświęconej produktowi w witrynie www.baumer.com.
• Przed użyciem produktu należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi.
• Czujnik należy chronić przed zabrudzeniami oraz uszkodzeniami mechanicznymi.
• Montaż i demontaż urządzenia można przeprowadzać wyłącznie w zdekompresowanych
i schłodzonych systemach rurowych.
2�6 Zezwolenia i klasa bezpieczeństwa
RoHS
9Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
3� Dane techniczne
Numer zamówienia
Dane techniczne
PF20x-xx0xx
Dane specyczne dla czujników przepływu
Zakres pomiaru przepływu w umiarkowanym zakresie tempera-
tur −25…125°C
10…400 cm/s
Medium Woda
Błędy pomiarowe przepływu 2%
Czas odpowiedzi w razie skoku temperatury < 10 s
Dane specyczne dla czujników
Temperatura
Zakres pomiaru temperatury −25…150°C
Medium Woda
Błąd pomiaru temperatury ± 1°C
Czas odpowiedzi w przypadku skoku T90 < 5 s
Warunki otoczenia
Temperatura otoczenia −25…80°C
Średnia temperatura −25…125°C
Temperatura transportu i przechowywania −25…80°C
Wilgotność 100 % wilgotność względnej
EMC EN 61326-1
Odporność na wstrząsy DIN EN 60068-2-27 50 g/ 11 ms
Odporność na wibracje DIN EN 60068-2-6 20 g (10…2000 Hz)
Parametry elektryczne
Napięcie zasilania 12…32 V DC
Zużycie prądu (Ub=24 V) < 45 mA
Zabezpieczenie przed zwarciem tak
Odwrotna polaryzacja i zabezpieczenie przed przeciążeniem tak
Wyjście analogowe 4…20 mA
Opornik obciążający wyjście
20 mA
(U
b
− U
min
)
<
Klasa ochrony III
Operacyjny czas opóźnienia < 10 s
Dane mechaniczne
Materiał obudowy Stal nierdzewna 1.4404
Materiały mające kontakt z mediami Stal nierdzewna 1.4404
Stopień ochrony IP68, IP69K
Typ połączenia M12×1, 4-pinowy
Przyłącze procesowe patrz arkusz danych
Długość przyłącza procesowego PCL patrz arkusz danych
Długość pręta PL patrz arkusz danych
Średnica pręta 6 mm
Długość przewodu przyłączeniowego to Maks. 30 m
10 Dane techniczne
Funkcje wyjścia
Wyjście analogowe przepływu Złącze 2
Wyjście analogowe temperatury Złącze 4
W poniższej tabeli określono moment obrotowy dokręcania złącza oraz możliwości montażowe, które zapew-
nią bezproblemowe działanie:
Typ połączenia Moment obrotowy dokręcania (Nm)
M12 0,4
PRZESTROGA!
• Wytrzymałość na ściskanie określona w specyfikacji technicznej zawsze odnosi się do
pręta czujnika.
• Wytrzymałość na ściskanie systemu zależy między innymi od użytych komponentów
mocujących (adapterów) i określa ją wartość najsłabszego komponentu systemu.
3�1 Dopuszczalna prędkość przepływu
Maksymalna dopuszczalna prędkość przepływu zależnie od średniej temperatury, ciśnienia oraz długości
pręta:
Ciśnienie
Długość pręta
Temperatura
medium
10 mm 50 mm 100 mm 150 mm 200 mm
PN25
(25 bar)
400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s
20°C
60°C
100°C
150°C
PN40
(40 bar)
400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s
400 cm/s
20°C
60°C
100°C
350 cm/s 150°C
PN64
(64 bar)
400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s
200 cm/s 20°C
150 cm/s
60°C
100°C
150°C
PN100
(100 bar)
400 cm/s 400 cm/s 400 cm/s
400 cm/s
Nie dozwo-
lone
20°C
350 cm/s
60°C
100°C
300 cm/s 150°C
11Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
3�2 Przepływ objętościowy
Czujnik przepływu mierzy prędkość przepływu przy końcówce czujnika.
Aby określić przepływ objętościowy w systemie rurowym, trzeba znać średnicę wewnętrzną rury oraz prędkość
przepływu Ze strony www.baumer.com można pobrać licznik objętości.
Średnica znamionowa
Wewnętrzna Ø
Prędkość
przepływu
DN25 DN40 DN65 DN100
28,5 mm 43,1 mm 70,3 mm 107,1 mm
100 cm/s 33 l/min. 80 l/min. 220 l/min. 521 l/min.
150 cm/s 50 l/min. 120 l/min. 330 l/min. 782 l/min.
200 cm/s 66 l/min. 160 l/min. 441 l/min. 1043 l/min.
250 cm/s 83 l/min. 200 l/min. 551 l/min. 1303 l/min.
300 cm/s 100 l/min. 239 l/min. 661 l/min. 1564 l/min.
350 cm/s 116 l/min. 279 l/min. 771 l/min. 1824 l/min.
400 cm/s 133 l/min. 319 l/min. 881 l/min. 2085 l/min.
12 Dane techniczne
3�3 Wymiary obudowy
Wymiary obudowy podano na poszczególnych arkuszach z danymi technicznymi.
Pierścień izolacyjny Stożek uszczelniający M18 × 1
Długość przyłącza procesowego PCL przy pierścieniu izolacyjnym = długość pręta PL + 9 mm
Długość przyłącza procesowego PCL przy stożku uszczelniającym M18×1 = długość pręta PL + 32 mm
WSKAZÓWKA!
• Na tulei czujnika widoczne są oznakowania (patrz. rys.).
• Stanowią one odniesienie (punkt początkowy) dla długości przyłącza procesowego (patrz
arkusz z danymi technicznymi lub instrukcja obsługi) i pomagają prawidłowo umieścić
czujnik w systemie rurowym.
13Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
3�4 Schemat okablowania
Legend
Wire Colors according to
DIN IEC 757
Platinum measuring resistor
not connected
Test Input
Test Input inverted
Trigger Input
Analog Output
Ground for the Analog Output
Block Discharge
Valve Output
Valve Control Output +
Valve Control Output 0 V
Synchronization
Receiver-Line
Emitter-Line
Grounding
Switching Distance Reduction
Ethernet Receive Path
Ethernet Send Path
Interfaces-Bus A(+)/B(–)
Emitted Light disengageable
Magnet activation
Input confirmation
Contactor Monitoring
Encoder A/A (TTL)
Encoder B/B (TTL)
Black
Brown
Red
Orange
Yellow
Green
Blue
Violet
Grey
White
Pink
Green/Yellow
Supply Voltage +
Supply Voltage 0 V
Supply Voltage (AC Voltage)
Switching Output (NO)
Switching Output (NC)
Contamination/Error Output (NO)
Contamination/Error Output (NC)
Input (analog or digital)
Teach Input
Time Delay (activation)
Shielding
Interface Receive Path
Interface Send Path
Ready
Ground
Clock
Output/Input programmable
Power over Ethernet
Safety Input
Safety Output
Signal Output
Ethernet Gigabit bidirect. data line (A-D)
Encoder 0-pulse 0-0 (TTL)
Encoder A
Encoder B
Digital output MIN
Digital output MAX
Digital output OK
Synchronization In
Synchronization OUT
Brightness output
Maintenance
PT
3�5 Produkty uzupełniające
Firma Baumer zapewnia odpowiednie rozwiązania techniczne umożliwiające prawidłowe podłączenie danego
produktu. Produkty można znaleźć na stronie www.baumer.com.
14 Dane techniczne
3�6 Konstrukcja
= złącze
= przyłącze procesowe
= pręt czujnika
= końcówka pomiarowa
3�7 Zakres dostawy
• Czujnik przepływu PF20x-xx0xx
• Szybki start
15Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
4� Transport i przechowywanie
4�1 Transport
Po otrzymaniu dostawy sprawdzić, czy towar nie został uszkodzony podczas transportu. W razie stwierdzenia
uszkodzeń należy warunkowo przyjąć dostawę i poinformować o szkodach producenta. Następnie należy
odesłać urządzenie i wskazać uszkodzenia powstałe podczas transportu.
4�2 Przechowywanie
Podczas przechowywania należy wziąć pod uwagę następujące punkty:
• Nie przechowywać produktu na zewnątrz;
• Przechowywać w miejscu suchym i wolnym od kurzu;
• Chronić produkt przed wstrząsami mechanicznymi.
UWAGA!
Niewłaściwe przechowywanie może spowodować ewentualne szkody materialne!
Możliwe uszkodzenia produktu.
• Przestrzegać przepisów magazynowych.
5� Montaż i podłączanie do zasilania
5�1 Przegląd zasilania
Odpowiednie akcesoria do urządzenia można znaleźć na stronie www.baumer.com.
16 Montaż i podłączanie do zasilania
5�2 Montaż
• W czasie montażu produkt należy chronić przed zanieczyszczeniem.
• Przestrzegać obowiązujących elektrycznych i mechanicznych regulacji, standardów i zasad bezpieczeństwa.
• Chronić produkt przed czynnikami mechanicznymi.
• Należy dopilnować mechanicznych aspektów montażu, aby bezpiecznie zamocować czujnik.
• Należy przestrzegać podanych momentów obrotowych (patrz „3. Dane techniczne” na stronie 9).
Instrukcje dotyczące instalacji
Warunki prawidłowego pomiaru prędkości przepływu:
aby zapewnić prawidłowy pomiar prędkości przepływu, końcówkę pomiarową
należy umieścić w optymalnym położeniu, jakim jest środek rury.
D
D/2
Aby uzyskać prawidłowy pomiar prędkości przepływu, należy zachować od-
powiednią odległość od ścianek oraz zagięć rur, z uwzględnieniem zmian w
przekroju.
5×D 3×D
Czujniki umieszczone w rurach otwartych na dole w zamkniętych systemach oraz
pionach instalacyjnych zwrócą nieprawidłowy pomiar prędkości przepływu.
UWAGA!
Niewłaściwy montaż może spowodować ewentualne szkody materialne!
Możliwe uszkodzenia produktu.
• Przestrzegać przepisów montażowych.
PRZESTROGA!
Podczas montażu istnieje niebezpieczeństwo odniesienia obrażeń ciała i uszkodze-
nia mienia!
Możliwe obrażenia ciała personelu i uszkodzenie produktu.
• Zapewnić bezpieczne środowisko instalacyjne.
17Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
5�3 Połączenie elektryczne
• Czujnik należy podłączać do sieci 12…32 V DC (patrz „3.4 Schemat okablowania” na stronie 13)
NIEBEZPIECZEŃSTWO!
Niebezpieczeństwo obrażeń ciała lub uszkodzeń mienia powodowane prądem elek-
trycznym!
Części znajdujące się pod napięciem mogą doprowadzić do obrażeń ciała i uszkodzeń
sprzętu.
• Urządzenia elektryczne podłączać może wyłącznie odpowiednio przeszkolony personel.
5�4 Diagnoza
W razie awarii należy zachować ostrożność:
WSKAZÓWKA!
• Urządzenie należy wyłączyć z eksploatacji.
• Jeśli usterka nie zostanie naprawiona, należy skontaktować się ze wsparciem technicz-
nym Baumer.
• Nie wolno obsługiwać uszkodzonego urządzenia.
• Urządzenie należy wyłączyć z użycia, jeśli nie da się jednoznacznie określić ani bezpiecz-
nie rozwiązać usterki.
NIEBEZPIECZEŃSTWO!
Niezastosowanie się do tej instrukcji może spowodować obrażenia ciała lub uszko-
dzenia mienia!
Funkcje bezpieczeństwa systemu mogą nie działać prawidłowo. Możliwe obrażenia ciała
personelu i uszkodzenia sprzętu.
• W razie awarii należy zachować ostrożność i postępować we wskazany sposób.
18 Wskazówki dotyczące konserwacji
6� Wskazówki dotyczące konserwacji
WSKAZÓWKA!
• Ten czujnik firmy Baumer jest bezobsługowy.
• Zaleca się, aby regularnie go czyścić i sprawdzać wtyczkę przyłączeniową.
• Do czyszczenia czujnika nie wolno stosować rozpuszczalników ani innych środków
czyszczących, które mogłyby go uszkodzić.
• W czasie pracy produkt należy chronić przed zabrudzeniami.
• Przywieranie końcówki pomiarowej może zafałszować wartość pomiaru przepływu.
7� Zwroty
Zgodnie z prawem oraz w celu ochrony pracowników, przed rozważeniem wniosku firma Baumer Electric AG
wymaga przedstawienia oświadczenia o odkażeniu. Formularz dostępny jest na stronie www.baumer.com.
8� Utylizacja przyjazna dla środowiska
Firma Baumer Electric AG przyjmuje z powrotem niepotrzebne lub nienaprawialne produkty. Podczas utylizacji
produktów zastosowanie mają przepisy dotyczące odpadów obowiązujące w poszczególnych krajach.
9� Załącznik
9�1 Deklaracja zgodności
Deklarację zgodności UE można pobrać z naszej strony www.baumer.com.
19Czujnik przepływu z 2 wyjściami analogowymi
  • Page 1 1
  • Page 2 2
  • Page 3 3
  • Page 4 4
  • Page 5 5
  • Page 6 6
  • Page 7 7
  • Page 8 8
  • Page 9 9
  • Page 10 10
  • Page 11 11
  • Page 12 12
  • Page 13 13
  • Page 14 14
  • Page 15 15
  • Page 16 16
  • Page 17 17
  • Page 18 18
  • Page 19 19

Baumer PF20S Instrukcja obsługi

Typ
Instrukcja obsługi
Niniejsza instrukcja jest również odpowiednia dla