Ferm BLM1005 Instrukcja obsługi

Marka: Ferm

Model: BLM1005

Typ: Instrukcja obsługi

Strona jest ładowana ...

Svarvhastighet

Fig. 15 & 16

När svarvstålet har slipats och placerats och arbetsstycket spänts fast ordentligt, då ska hastigheten på huvudaxeln regleras med

kilremmarna se Fig. 15 och 16. I tabellen nedan är några ofta förekommande förspänningshastigheter angivna för olika typer av svarvstål

och material.

Svarvmaterial Svarvstålsmaterial Svarvhastighet, varv/min

Olegerat byggstål HSS 40 - 60

(9S20k - 60S20k) P10 140 - 160

Legerat byggstål HSS 32

Verktygsstål (C80= Silverstål) P10 112

Gjutjärn HSS 40

K10 100

Icke järnhaltig HSS 45 - 80

(Koppar, aluminium) K10 140 - 280

Tab.3

Med den här tabellen kan du välja den rätta hastigheten för vilken diameter som helst. Du behöver bara fylla i den önskade hastigheten

i följande formel.

v = Skärhastighet i meter per minut

d = Diameter av arbetsstycke i mm

n = Varvtal i varv per minut

 = Konstant, nämligen 3,14

v= 

x d x n =v

x 1000

1000  x d

Räkneexempel:

1. Ett runt arbetsstycke i silverstål på 100 mm måste svarvas med ett HSS-svarvstål. I tabellen står det att ett silverstål måste svarvas med

32m/min, v=32. 32.000 delat med 100 ger ett varvtal på 320 varv per minut. Fäst därför rem 2 på de bakersta skivorna för mellan- och

huvudaxelremskivan.

2. Ett kopparstycke på 10 mm svarvas med ett HM-svarvstål. v=200 och därigenom kommer “n” långt över maximalt varvtal. Det högsta

varvtalet kan justeras. Rem två läggs på den bakersta skivan för motor- och huvudaxelremskivan.

Gängskärning

Förutom den vanliga svarvningen med maskinen är det även möjligt att skära skruvgängor med denna maskin. För att göra detta måste ett

speciellt svarvstål användas. Tekniken för gängskärning är inte enkel. För att erhålla den korrekta passningen med gängskärningen, måste

gängprofilen och den mindre och yttre diametern vara extremt noggranna. Därför använder många svarvare existerande

maskingängskärningstappar. Gängskärningsplattor kan användas på samma sätt, men svarvaren måste själv tillverka en passande hållare.

Skärningen sker med mycket lågt varvtal (ofta 70 varv per minut) eller i nödfall genom att vrida huvudaxlen för hand.

B46 - För tumgängning behövs en separat kugghjulssats. Denna sats är inte inkluderad och kan erhållas från din återförsäljare

med Art. Nr. BLA1006.

Det kontinuerligt upprepade avståndet mellan två permanenta punkter på en gänga kallas gängstigning. Vid skärning måste gängstigningen

alltid ställas in. Detta görs genom att välja en växelhjulskombination på saxen. I Fig.17 till vänster, anges en enkeltransmission för gängning

(ett så kallat enkelarbete) och till höger anges en dubbeltransmission för den automatiska frammatningen (det så kallade dubbelarbete).

Härigenom flyttas supporten över ett visst avstånd under huvudaxelns rotation. Två fasta transmissioner har byggts in i spindeldockan,

nämligen 1 : 4 för gängstigning och 1 : 40 för frammatning, som bestämmer varvtalet på den koaxiala utgångsaxeln. Sluttransmissionen

måste beräknas från denna utgång. För att beräkna detta finns det några formler, men för enkelhets skull de mest förekommande

gängstigningarna visas i nedanstående tabell. Alla angivna hjul levereras automatiskt med maskinen. Installering eller reglering av

växelhjulen sker genom att flytta saxen och den mellersta hjulaxeln och placera fyllringarna. Ställ in växelhjulen på minimalt spelrum.

Ferm 11

Uszkodzenia

W przypadku wystąpienia uszkodzeń, na przykład wynikających z zużycia, prosimy skontaktować się z serwisem, którego adres podany jest

w karcie gwarancyjnej. Na końcu tej instrukcji obsługi umieszczony jest przegląd części, które można zamówić.

Ochrona środowiska

W celu ochrony przed uszkodzeniem w czasie transportu, urządzenie jest dostarczane w trwałym opakowaniu składającym się z głównie z

materiałów nadających się do powtórnego wykorzystania. Dlatego prosimy skorzystać z możliwości utylizacji opakowania w punktach

recyklingu.

Zepsute i / lub niepotrzebne urządzenia elektryczne i elektroniczne należy przekazać do punktu recyklingu odpadów.

Gwarancja

Warunki gwarancji podane są w załączonej osobnej karcie gwarancyjnej.

CE DEKLARACJAZGODNOŚCI (PL)

Oświadczamy, że opisywany produkt spełnia wymagania norm:

EN12840, EN60204-1, EN55014-1, EN61000-3-2, EN61000-3-3, EN55014-2, EN292-1, EN292-2

zgodnie z rozporządzeniami:

73/23/EEC, 89/336/EEC,m 98/37/EEC

01-03-2006

ZWOLLE NL

W. Kamphof

Departament Jakości

Zastrzegamy sobie prawo do stałego udoskonalania naszych produktów i spowodowanego tym wprowadzania zmian, bez wcześniejszego

o tym powiadamiania.

Ferm BV • Lingenstraat 6 • 8028 PM Zwolle • Holandia

82 Ferm

FIN

SLO

FIN

SLO

6. KONSERWACJA

Przed rozpoczęciem czynności konserwacyjnych upewnić się, że urządzenie jest odłączone od zasilania.

Plan smarowania

Rys. 18

Tablica 6

Konserwacja obrabiarki zapobiega rdzewieniu i nadmiernemu zużyciu. Konserwacja polega głównie na czyszczeniu i smarowaniu. Nie

wystarczy tylko nakładać smary. Wióry i ścinki trzeba regularnie usuwać, często także wielokrotnie w trakcie pracy. Inaczej mogą się one

dostać pomiędzy ruchome, przesuwające się czy wirujące części. Dlatego też sanie poprzeczne posiadają spychacze wiórów, patrz Rys.

18. Najbardziej narażone miejsca, to płaszczyzny ślizgowe łoża (3), gwint śruby pociągowej (18), śruby (6, 16), wszystkie płaszczyzny

ślizgowe oraz bolce sań (7, 16), płyta podstawy konika (19). Wióry należy usuwać szmatką lub szczotką. Nie używa się sprężonego

powietrza, ponieważ powoduje to wciskanie wiórów w szpary maszyny. Okresowo rozmontować spychacze wiórów i oczyścić

uszczelnienia. Użytkownik może wykonywać wszystkie opisane czynności konserwacyjne. Postępowanie według załączonego planu

pozwoli na uniknięcie błędów i zaniedbań. Nie ma potrzeby rozmontowywania urządzenia. Wszystkie części wymagające smarowania są

łatwo dostępne. Niekiedy demontaż niektórych części może okazać się konieczny, na przykład gdy dużo drobnych wiórów dostanie się do

mechanizmu sani narzędziowych i poprzecznych. W takich sytuacjach najlepiej jest osobno oczyścić i nasmarować element i dopiero

powtórnie go zamontować. Nawet, jeśli będzie to powodowało konieczność powtórnej regulacji.

Rozwiązywanie problemów

Jeśli pojawią się usterki tokarki, przede wszystkim upewnij się, czy dokonano prawidłowej konserwacji. Jeśli tak ale nadal nie można ustalić

przyczyny usterki, należy skontaktować się z Serwisem, którego adres podany jest na karcie gwarancyjnej.

Akcesoria i części zamienne

W razie pytań dotyczących tokarki lub innych produktów, prosimy kontaktować się ze sprzedawcą u którego dokonali Państwo zakupu.

Także w sprawie zamówień na części zamienne i / lub akcesoria. Wiele akcesoriów można nabyć kupując obrabiarkę.

Dzięki temu mogą Państwo wyposażyć obrabiarkę dokładnie według własnych potrzeb. Akcesoria można zamawiać także za

pośrednictwem sprzedawcy.

Element Czas / częstotliwość Smar

• Łożysko wrzeciona • Po pierwszych 10 dniach • Olej przekładniowy SAE90: aż do połowy

poziomu wskaźnika (1) lub poziomu

najniższych wieńców kół zębatych

• Łożyska i koła zębate przekładni

redukcyjnych we wrzecienniku (2)

• Po 20 dniach a potem co 60 dni • Jak wyżej

• Łożyska kół pasowych i oś pośrednia • Raz do roku • Smar maszynowy

• Łożysko oporowe (13) • Raz do roku • Jak wyżej

• Koła przekładni (12) • Przy wymianie lub raz w tygodniu • Lekki olej maszynowy

• Blokady kół przekładni z zębatkami (15) • Raz w tygodniu • Jak wyżej

• Łożyska kół przekładni skrzynki

posuwów, mechanizm blokowania (17)

• Codziennie • Jak wyżej

• Śruba pociągowa (18) • Jak wyżej • Jak wyżej

• Płaszczyzny ślizgowe łoża (3) • Jak wyżej • Jak wyżej

• Śruby suportu (8, 16) • Jak wyżej • Jak wyżej

• Wszystkie nakrętki (5,6,9,14 i 20) • Jak wyżej • Jak wyżej

• Spychacz wiórów w suporcie (4) • Jak wyżej • Jak wyżej

• Wszystkie pozostałe nie lakierowane

elementy

• Raz w tygodniu • Wazelina techniczna

Ferm 81

Gängstigning (mm) Frammatning (mm) Antal tänder per hjul

ABC

0.4 0.04 49 - 105

0.5 0.05 70 - 84

0.7 0.07 70 98 84

0.8 0.08 105 98 49

1.0 0.1 98 - 42

1.25 0.125 84 105 42

1.5 0.15 105 - 28

1.75 0.175 84 98 28

2.0 0.2 49 98 42

2.5 0.25 63 105 28

3.0 0.3 49 105 30

Tab.4

I tabellen - andra kolumnen - står det dessutom hur storleken på frammatningen kan regleras genom att använda samma växelhjul.

Tum Antal tänder per hjul

n/tum A B C

48 70 - 79

40 70 84 79

32 105 98 49

24 98 - 40

20 70 84 40

16 56 84 40

14 49 105 50

12 49 98 40

11 49 105 39

8 50 105 28

Tab.5

12 Ferm

FIN

SLO

RUS

FIN

SLO

6. UNDERHÅLL

Säkerställ att maskinen är skild från nätet när du utför underhållsarbeten på bänksvarven

Smörjschema

Fig.18

Tab.6

Underhåll av maskinen är för att förhindra rost och förslitning. Underhållet består huvudsakligen av rengöring och smörjning. Det är inte

tillräckligt att bara hantera oljekannan. Spån och avfall måste regelbundet avlägsnas från maskindelar, ofta flera gånger under svarvning.

Annars finns risk för att de landar emellan roterande, glidande och svarvande delar. Detta är anledningen till att en spånskjutare har placerats

på tvärmatningssliden, se Fig.18. Kritiska områden är den övre bäddens glidytor (3), gängdelen på frammatnings/ledarespindeln (18),

spindlarna (6, 16), alla glidytor och slidstift (7, 16), dubbdockans bottenplåt (19). Avlägsna spån med en trasa eller en borste. Använd inte

tryckluft, eftersom detta vill bara trycka in spånen i hörnen. Demontera regelbundet spånskjutaren och borsta ren filten. Detta normala

underhåll kan utföras av användaren. Om du följer nedanstående schema används, utesluter du att göra fel eller glömma någonting.

Maskinen behövs inte demonteras. Smörjpunkterna är lättåtkomliga. I vissa fall kan det vara rekommenderbart att demontera

maskindelarna, för till exempel många fina spån har landat på svarvstålet och tvärmatningssliden i vissa slidlägen. I det här fallet är det bättre

att separera den relativa delen helt, rengöra och olja delarna och återmontera dem. Men delen måste åter regleras.

Felsökning

Vid felsökningen kontrollera först om svarven är väl underhållen. Om så är fallet och du inte kan finna någon förklarbar anledning för

felsökningen, kontakta då serviceadressen på ditt garantikort

Tillbehör och reservdelar

Om du har några frågor angående svarven eller andra produkter, kontakta då återförsäljaren från vilken du har köpt maskinen. Detta gäller

också för upprepade beställningar av reservdelar och/eller tillbehör. Med maskinnumret är ett antal tillbehör leveransbara från lager.

Detta betyder att det är möjligt att utrusta maskinen som du vill. Tillbehör kan beställas via din återförsäljare.

Fel

Om ett fel skulle uppstå, t. ex. efter att ha slitet ut en del, kontakta serviceadressen på garantikortet. På baksidan av denna manual finns en

utvidgad vy som visar delarna som kan beställas.

Miljö

För att förhindra transportskador, levereras maskinen i solid förpackning som mestadels består av återvinningsbart material. Vi ber dig därför

att använda dig av möjligheten att återvinna förpackningen.

Trasiga och/eller avlagda elektriska eller elektroniska apparater måste lämnas till de speciella återvinningsstationerna.

Del Tid/intervall Smörjmedel

• Kullager huvudaxel • Efter första 10 dagar • Transmissonsolja SAE90: tills siktglaset

är halvfulltl(1) eller understa kugghjul just

når oljan

• Lager och kugghjul för

hastighetsreduceraxlar i spindeldockan

(2)

• Efter 20 dagar och sedan var 60:e dag • Samma

• Lager kilremsspännrulle och mellanaxel • Årligen • Universalt kullagerfett

• Trycklager frammatning (13) • Årligen • Samma

• Växelkugghjul (12) • Vid byte eller varje vecka • Fin smörjolja

• Kugghjul låsplatta med kuggstång(15) • Varje vecka • Samma

• Kugghjul låsplatta, låsmuttermekanism

(17)

• Daligen • Samma

• Frammatning/ledarespindel (18) • Samma • Samma

• Bäddglidytor (3) • Samma • Samma

• Spindelsupport (8, 16) • Samma • Samma

• Alla kulnipplar (5,6,9,14 och 20) • Samma • Samma

• Spånskjutarefilt (4) • Samma • Samma

• Alla återstående vita delar utan täcklager • Varje vecka • Vaselin

Ferm 13

FIN

SLO

Stała odległość pomiędzy najwyższymi punktami uzwojenia nazywana jest skokiem gwintu. Należy ustawić odpowiedni skok gwintu.

Regulacja odbywa się poprzez wybór kombinacji kół zębatych zmianowych przekładni gitarowej. Rys.17 po lewej pokazuje ustawienie

pojedyncze przekładni do gwintowania (tzw. praca pojedyncza) a po prawej podwójne ustawienie przy posuwie automatycznym (tzw. praca

podwójna). Dzięki temu suport przesuwany jest o określaną odległość podczas obrotu wrzeciona. We wrzecienniku możliwy jest wybór

dwóch przełożeń: 1 : 4 używane przy gwintowaniu i 1 : 40 do posuwu wzdłużnego narzędzia. Określają one prędkość obrotową sprężonej

osi. Te wielkości należy uwzględnić przy obliczaniu końcowego przełożenia. Do tych obliczeń można użyć wzorów, jednak dla wygody w

poniższej tabeli zestawiono najczęściej używane wartości skoku gwintu. Wszystkie koła pośrednie są dostarczane wraz z urządzeniem.

Montaż i ustawianie kół zmianowych odbywa się poprzez przestawienie przekładni gitarowej i dołożenie pierścieni. Wyregulować luzy.

Podziałka gwintu (mm) Posuw (mm) Liczba zębów koła

AB C

0,4 0,04 49 - 105

0,5 0,05 70 - 84

0,7 0,07 70 98 84

0,8 0,08 105 98 49

1,0 0,1 98 - 42

1,25 0,125 84 105 42

1,5 0,15 105 - 28

1,75 0,175 84 98 28

2,0 0,2 49 98 42

2,5 0,25 63 105 28

3,0 0,3 49 105 30

Tablica 4

W drugiej kolumnie tabeli podano możliwość ustawienia posuwu przy wykorzystaniu tych samych kół zmianowych.

Cale

n/cal A B C

48 70 - 79

40 70 84 79

32 105 98 49

24 98 - 40

20 70 84 40

16 56 84 40

14 49 105 50

12 49 98 40

11 49 105 39

8 50 105 28

Tablica 5

80 Ferm

FIN

SLO

Kąty narzędzia Prace lekkie Prace przeciętne Prace ciężkie

HSS HM HSS HM HSS HM

Kąt natarcia ostrza noża 12 10 10 5 5 0

Kąt przyłożenia 8 6 7 5 6 4

Kąt ostrza noża 70 74 73 80 79 86

Tabela 2

Na podstawie Rys. 13 i wartości kątów podanych w tabeli, można za pomocą małego kwadratowego kawałka stali szybkotnącej wykonać lub

naostrzyć narzędzia tokarskie. Przykład opisuje przypadek prostego (prawostronnego) zdzieraka. Przerywane linie odzwierciedlają

pierwotny kształt sztabki. Suma kątów 1, 2 oraz 3 zawsze wynosi 90°. Kąt 1 to kąt natarcia ostrza noża, kąt 2 to kąt ostrza noża a kąt 3 to kąt

przyłożenia. Aby zminimalizować tarcie, zaostrzono dwa dodatkowe kąty przyłożenia: kąt 4 oraz kąt 6. Dodatkowo wykonano kąt pochylenia

5. Strzałka wskazuje kierunek posuwu narzędzia. Przednia płaszczyzna nazywana jest pomocniczą płaszczyzną tnącą. Główna

płaszczyzna tnąca to ta, na której umieszczono strzałkę. W ten sposób można samodzielnie ostrzyć wszelkie narzędzia tokarskie,

uwzględniając położenie głównej płaszczyzny tnącej i miejsce przyłożenia do obrabianego elementu. Bardzo dokładnie zaostrzone

narzędzie należy poprawnie zamocować w uchwycie narzędziowym. Rys.14 przedstawia poprawne umiejscowienie narzędzia. Punkt 1

znajduje się na linii środkowej. Czubek narzędzia musi znajdować się dokładnie na tej wysokości. Jeśli tak nie jest, należy użyć podkładek

(5). Narzędzie musi zawsze opierać się o wspornik ustalający (4) i nie może wystawać na odległość większą niż

1 do 1,5 grubości sztabki (2). Wszystkie śruby blokujące (3) muszą być mocno dokręcone.

Prędkość obrotowa

Rys. 15 i 16

Po naostrzeniu i właściwym ustawieniu narzędzia oraz zamocowaniu obrabianego elementu, należy ustawić za pomocą pasków klinowych

prędkość obrotową wrzeciona, patrz Rys. 15 i 16. W poniższej tabeli zestawiono najczęściej występujące prędkości obrotowe

odpowiadające zastosowaniu różnych typów narzędzi tokarskich i obrabianych materiałów.

Obrabiany materiał Materiał narzędzia Prędkość obrotowa, obr/min

Stal konstrukcyjna HSS 40 - 60

(9S20k - 60S20k) P10 140 - 160

Węglowa stal konstrukcyjna HSS 32

Stal narzędziowa (C80 = srebrzanka) P10 112

Żeliwo HSS 40

K10 100

Metale nieżelazne HSS 45 - 80

(Miedź, aluminium) K10 140 - 280

Tablica 3

Tablica pozwala na dobranie prędkości obrotowej w zależności od średnicy elementu. Wystarczy podstawić odczytaną prędkość obrotową

do poniższego wzoru.

v = Prędkość toczenia w metrach na minutę

d = Średnica obrabianego elementu w mm

n = Ilość obrotów w obrotach na minutę

 = Stała , wynosi 3,14

v= 

x d x n =vx 1000

1000  x d

Przykład obliczeń:

1. Okrągły element o średnicy 100 mm wykonany ze srebrzanki ma być obrabiany narzędziem ze stali szybkotnącej (HSS). Z tabeli

odczytujemy prędkość toczenia dla srebrzanki 32m/min, v=32. Dzielenie 32.000 przez 100 daje ilość obrotów 320 obrotów na minutę. W

tym przypadku należy zamontować pas 2 na ostatnim kole przekładni i kole pasowym wrzeciona.

2. Miedziany element o średnicy 10 mm obrabiany jest narzędziem ze stali chromowo-molibdenowej (HM). v= 200 co oznacza, że wartość

"n" jest o wiele wyższa niż maksymalna liczba obrotów. Można ustawić najwyższą prędkość obrotową. Drugi pas należy założyć na

ostatnie koło silnika i koło pasowe wrzeciona.

Gwintowanie

Oprócz wykonywania zwykłych prac tokarskich, na opisywanej tokarce można również wytaczać gwinty. W tym celu należy użyć

specjalnego narzędzia tokarskiego. Technologia gwintowania jest dosyć skomplikowana. Aby otrzymać pasujący gwint, trzeba bardzo

dokładnie wykonać zarówno profil gwintu, jak i zachować średnicę wewnętrzną i zewnętrzną gwintu. Dlatego często używa się gotowych

gwintowników. Można używać także gwintownicy ramkowej, jednak odpowiedni uchwyt trzeba wykonać samemu. Gwintowanie odbywa się

przy bardzo niskiej prędkości obrotowej (zwykle 70 obrotów na minutę) lub w razie potrzeby przy ręcznie obracanym wrzecionie.

Do wykonywania gwintów calowych używa się osobnego zestawu przełożeń. Zestaw ten nie należy do wyposażenia

podstawowego, można go nabyć u sprzedawcy - Artykuł Nr BLA1006.

Ferm 79

FIN

SLO

Garanti

Garantivillkoren finns på det bifogade garantikortet.

CE KONFORMITETSDEKLARATION (S)

Vi deklarerar på eget ansvar att denna produkt är i överensstämmelse med följande normer och standardiserade dokument:

EN12840, EN60204-1, EN55014-1, EN61000-3-2, EN61000-3-3, EN55014-2, EN292-1, EN292-2

enligt föreskrifterna:

73/23/EEC, 89/336/EEC,m 98/37/EEC

01-03-2006

ZWOLLE NL

W. Kamphof

Kvalitetsavdelningen

Det är vår policy att kontinuerligt förbättra våra produkter och vi förbehåller oss därför rätten att ändra produktspecifikationerna utan

förhandsbesked.

Ferm BV • Lingenstraat 6 • 8028 PM Zwolle • The Netherlands

14 Ferm

FIN

SLO

PENKKISORVI

Tekstissä esiintyvät numerot viittaavat sivuilla 2–4 esiintyviin kuviin.

Lue tämä käyttöohje huolellisesti läpi ennen koneen käyttöä. Perehdy ensin kunnolla koneen toimintaan ja opettele käyttämään

sitä. Huolehdi koneen hyvästä kunnossapidosta noudattamalla annettuja ohjeita. Näin kone toimii parhaalla mahdollisella

tavalla. Säilytä tämä käyttöohje ja muut koneen mukana toimitetut dokumentit koneen yhteydessä.

Käyttö

Tämä metallisorvi on tarkoitettu rautametallien ja ei-rautametallien, muovien ja puun työstämiseen ja mekaaniseen poistamiseen. Sorvi on

tarkoitettu harrastajakäyttöön.

Sisällysluettelo

1. Koneen tiedot

2. Turvallisuusohjeet

3. Asennus

4. Ennen käyttöönottoa

5. Käyttö

6. Huolto

1. KONEEN TIEDOT

Tekniset tiedot

Kone toimitetaan seuraavalla varustuksella:

Runko prismajohteilla, karapylkkä ja pääkara sekä toiminnot automaattista pitkittäissyöttöä ja kierteitystä varten, siirtopylkkä kärkineen

poikittaissäätömahdollisuudella, sähkömoottori yhdistetyllä käynnistys/pysäytys- ja pyörimissuuntakatkaisimella, teräkelkka lukkolevyllä,

yhdistettynä johtoruuviin, poikittaiskelkka jossa kiertolaatta ja yläkelkka, neliteränpidin jakotapilla, 3-leukaistukka lisäleuoilla ja

mittasertifikaatilla, moottorin suojakotelo, 7 vaihtopyörää, 3 käyttöhihnaa, 2 keskiötä, 3 kiintoavainta, 2 hylsyavainta, vääntiöpultti ja istukan

avain.

Konealusta ei kuulu toimitukseen (tuotenro. BLA1009).

2. TURVALLISUUSOHJEET

Symbolien selitykset

Tässä käyttöohjeessa käytetään seuraavia symboleja:

Lue ohjeet huolellisesti

Tämä tuote täyttää kaikki sitä koskevat Euroopan Unionin direktiivien turvallisuusstandardit.

Verkkojännite 230 V

Verkkotaajuus 50 Hz

Ottoteho 370 W

Kärkikorkeus 110 mm

Kärkiväli 500 mm

Suurin läpimitta johteiden yläpuolella 200 mm

Suurin läpimitta kelkan yläpuolella 115 mm

Karan reikä ja kiinnityspää 18 mm, MT-3

Karan kierroslukujen määrä 6

Karan kierroslukualue kuormittamattomana 120–2.000/min

Automaattinen syöttö 11 mm, 0.04–0,3

Kierteitys (oikea)| 11 mm, M0.4–M3

Kiinnitysleukojen etäisyys keskiöstä pystysuoraan mitattuna 15 mm

Yläkelkan kääntöalue 360º

Kääntöalueen asteikko ± 45º

Yläkelkan liike 70 mm

Poikittaiskelkan liike 115 mm

Pitkittäiskelkan liike 500 mm

Mitta-asteikko 0.04 mm

Siirtopylkän kärjen kiinnityspää ja kierteet MT-2, 50 mm

Siirtopylkän kärjen asteikko 0.05 mm

Paino 115 kg

Äänipaine Lwa 70.0 dB(A)

Värähtelytaso 2.8 m/s

Ferm 15

FIN

SLO

Omawiany standardowy uchwyt trójszczękowy jest samocentrujący. Dzięki temu oś obrotu niedużych elementów wypada dokładnie na linii

środkowej. Nawet, jeśli nie używa się do mocowania kła konika. Uchwyt może być wyposażony zarówno w szczęki mocujące wewnętrzne

(na rysunkach) jak i zewnętrzne. Szczęki zewnętrzne służą do mocowania elementów o większych średnicach. Każda szczęka mocująca

przypisana jest określonemu miejscu w uchwycie. Miejsca szczęk mocujących są ponumerowane! Rys. 6 przedstawia nóż tokarski prawy

(na górze) oraz użycie zdzieraka. Strzałki wskazują kierunek posuwu narzędzia. Zdzieraka można używać zarówno w kierunku podłużnym

jak i poprzecznym i służy często do jednorazowego zdejmowania większej ilości materiału. Rys. 7. przedstawia sposób użycia noża

tokarskiego lewego (na górze) i wytaczania. Rys. 8. przedstawia mocowanie elementu obrabianego z wykorzystaniem kła konika. Do

wyrównania powierzchni użyto w tym przypadku noża prostego. Poniżej podany jest przykład wiercenia i rozwiercania. Uprzednio należy

nakiełkować środek elementu wiertłem centrującym. Jest to wiertło o trzonku o wiele grubszym niż czubek. Nawiercone nakiełki stanowią

zarówno punkt mocowania kła, jak i miejsce przyłożenia wiertła.

5. OBSŁUGA

Rys. 9 - 12

1. Zespolony wyłącznik oraz przełącznik kierunku obrotów z wyłącznikiem awaryjnym

Uruchamianie silnika oraz zmiana kierunku obrotów. Klapkę można zablokować zamkiem.

2. Zamknięcie obudowy skrzyni przekładni

Do otwierania i zamykania skrzyni przekładni.

3. Dźwignia przełącznika posuwu

Przełączenie dźwigni uruchamia mechanizm posuwu.

4. Ręczny posuw wzdłużny

Do szybkiego przesuwania suportu od lewej do prawej. Na skali można odczytać wartość przesunięcia z krokiem 0,04 mm.

5. Blokada uchwytu narzędziowego

Zwolnienie blokady pozwala na obrót uchwytu stopniowo o 90°.

6. Blokada koła regulacyjnego konika

Do blokowania koła regulacyjnego konika.

7. Korba koła regulacyjnego konika

Poprzez obrót korby obrabiany element można zamocować pomiędzy wrzecionem i kłem konika; jest używana także w czasie

wiercenia i rozwiercania; na skali można odczytać wartość przesunięcia z krokiem 0,05 mm.

8. Korba sani narzędziowych

Do wzdłużnego przesuwu sani narzędziowych; na skali można odczytać wartość przesunięcia z krokiem 0,04 mm.

9. Korba sani poprzecznych

Do wzdłużnego przesuwu sani poprzecznych; na skali można odczytać wartość przesunięcia z krokiem 0.04 mm.

10. Nakrętka blokująca konika

Do blokowania konika na łożu; do mocowania górnej części do podstawy

11. Nakrętka blokująca płyty obrotowej

Po ustawieniu żądanego kąta można połączyć ze sobą części płyty obrotowej

12. Rolka napinająca

Umożliwia wymianę, napinanie i przekładanie pasków klinowych bez demontażu kół pasowych.

13. Koło pasowe wrzeciona

Do regulacji prędkości obrotowej.

14. Pośrednie koło pasowe

Do regulacji prędkości obrotowej.

15. Koło pasowe silnika

Do regulacji prędkości obrotowej.

16. Przekladnia gitarowa

Do montażu i ustawiania (w jednej z trzech pozycji) pośredniego koła zębatego zmianowego. Sprzężenie śruby pociągowej

17. Śruba blokująca regulacji skrzynki posuwów

Przestawienie kwadrantu pozwala na umocowanie koła pośredniego i koła zębatego zmianowego śruby pociągowej. Włączanie

i wyłączanie napędu śruby pociągowej.

18. Pośrednie koło zębate zmianowe

Kierunek obrotu śruby pociągowej; regulacja przełożenia

19. Koło zębate zmianowe śruby pociągowej

Regulacja przekładni; osiowa regulacja położenia koła za pomocą zakładanych pierścieni (Rys.3) Posuw wzdłużny suportu.

20. Śruba pociągowa

Mocowanie pośredniego koła zębatego zmianowego osiowa regulacja koła za pomocą zakładanych pierścieni i boczna regulacja za

pomocą śruby regulacyjnej

21. Pośrednie koło zębate zmianowe

Przed kołem mechanizmu gwintowania, za kołem posuwu.

22. Koła przekładni posuwu

W trakcie używania noża do wygładzania i gwintowania, nakrętka blokująca może być poluzowana i suport nie będzie się przesuwał;

trzpień i nakrętka są mniej obciążone.

23. Śruba blokująca sani poprzecznych

Narzędzia tokarskie

Rys. 13

W czasie toczenia materiał jest zbierany z obrabianego elementu i powstają wióry. Narzędzia tokarskie należy ostrzyć w specjalny sposób,

nadając im odpowiedni kształt. Sposób ostrzenia zależy zarówno od materiału, z którego wykonane jest narzędzie, jak i od obrabianego

materiału. Patrz poniższa tabela.

78 Ferm

FIN

SLO

Wrzeciennik

Rys. A

Odlewany wrzeciennik (1) zamocowany jest do łoża za pomocą prowadnicy pryzmatycznej i dwóch płytek mocujących. Z tyłu znajduje się

nakrętka spustu oleju. Obudowę można zdemontować do przeglądów i wymiany oleju. W dolnej części wrzeciennika znajduje się układ osi

i kół zębatych. Dzięki temu układowi redukuje się prędkość obrotową i przenosi na drugą, równoległą oś. Na tej osi znajduje się mechanizm

napędowy śruby pociągowej używanej do przesuwania narzędzia i przy wycinaniu gwintów, patrz Rys. B. We wrzecienniku znajduje się

najważniejsza część urządzenia - wał główny (2). Osadzony jest on w dwóch łożyskach stożkowych. Wszystkie wirujące części

wrzeciennika znajdują się w kąpieli olejowej. Poziom oleju można odczytać na umieszczonym z przodu wskaźniku. W wale głównym

wydrążono otwór, z umieszczonym po prawej stronie kołnierzem mocującym i stożkiem Morse'a do zamocowania wrzeciona i kła.

Suport

Rys. 1

Na płaszczyznach ślizgowych łoża zamocowany jest suport (5). Służy on do kontrolowanego prowadzenia narzędzi tokarskich wzdłuż

obrabianego elementu. Główne części suportu to sanie wzdłużne i skrzynka posuwów. Sanie te oparte są na łożu i zapewniają ruch

wzdłużny. Suport można przesuwać ręcznie lub automatycznie poprzez ruch śruby pociągowej (6). W drugim przypadku należy zablokować

nakrętkę pociągową w skrzynce posuwów. Na saniach wzdłużnych zamocowane są drugie sanie, które są odpowiedzialne za poprzeczny

ruch narzędzia tokarskiego. Za pomocą trzpienia z nakrętką można przemieszczać i regulować położenie sań. Na saniach poprzecznych

mocuje się uchwyt narzędziowy. W ten sposób można ustawiać pod kątem górne sanie i sanie narzędziowe. Trzecie, najwyżej umieszczone

sanie narzędziowe można dowolnie przestawiać maksymalnie o 70 mm. Poruszają się one również wraz z ruchem położonych niżej sań

i uchwytu narzędziowego. Na saniach narzędziowych znajduje się uchwyt narzędziowy. Narzędzie można być zamontowane maksymalnie

15 mm ponad linią środkową. Imak czteronożowy wyposażony jest w cztery bolce ustalające. Dzięki temu można sprawnie i szybko

wymienić narzędzie tokarskie, bez konieczności powtórnej regulacji.

Konik

Rys. 1

Zakończenie linii środkowej stanowi konik (8). Kły wrzeciona i konika leżą dokładnie w tej samej linii. W zależności od długości obrabianego elementu,

konik można przestawiać i mocować w potrzebnym miejscu. Obrabiany element zamocowany z użyciem kła konika i dociśnięty przy użyciu koła

regulacyjnego (7) będzie obracany dokładnie wokół osi stanowionej przez linię środkową. Odkręcenie koła regulacyjnego powoduje automatyczne

poluzowanie kła i możliwość rozdzielenia korpusu konika. Górną część można przestawiać poprzecznie przy użyciu śrub regulacyjnych. Umożliwia to

mocowanie elementu obok linii środkowej. Przesuwanie konika tylko wzdłuż łoża nie powoduje przestawienia poprzecznego.

Kombinowany posuw wzdłużny

Rys. 3 i 4

Na jakość otrzymanej powierzchni obróbki ma istotny wpływ prędkość i równomierność posuwu wzdłużnego. W przypadku obróbki

dłuższych elementów wykonanie tego ręcznie jest prawie niemożliwe. Dokręcenie nakrętki blokującej powoduje sprzężenie suportu

z napędem. Jednocześnie występuje sprzężenie z napędem wrzeciona. Koło pośredniczące tworzy sprzężenie pomiędzy kołem

napędowym śruby pociągowej i napędem wrzeciona. Wynika to z ustawienia przekładni gitarowej, patrz Rys. 3 i 4. Wraz z każdym obrotem

wrzeciona suport przesuwany jest o określoną odległość wzdłuż łoża. Odległość ta zależy od skoku gwintu i wybranego przełożenia. Wybór

innego koła powoduje zmianę prędkości przesuwu. Toczenie gwintów odbywa się generalnie w ten sam sposób, jednak zakres przesuwu

suportu jest większy a prędkość obrotowa wrzeciona niższa. W tym wypadku należy dokonać sprzężenia z mechanizmem napędu śruby

pociągowej. Ustawianie kół zębatych następuje w wyniku zamontowania pierścieni na śrubie pociągowej i osi koła pośredniczącego

przekładni. Zmiana koła zębatego zmianowego napędu pozwala na ustawienie skoku toczonego gwintu. Nie ma żadnego automatycznego

wyłącznika mechanizmu. Należy w porę wyłączyć mechanizm, aby zapobiec uszkodzeniu uchwytu przez narzędzie tokarskie.

Napęd

Rys. 5

Ponieważ stosowane silniki pracują ze stałą, wysoką prędkością obrotową, wykorzystuje się przekładnię pozwalającą na redukcję prędkości

obrotowej wrzeciona. Dodatkowo dzięki zastosowaniu kilku przekładni pasowych i pośredniego sprzężenia pasem, prędkość obrotową

można ustawiać sześciostopniowo. Dla wyrównania ewentualnych różnic w napięciu pasa, można wykorzystać łożyskowaną rolkę

napinającą. Patrz Rys. 5. Najwyższą prędkość obrotową wrzeciona osiąga się poprzez przełożenie pasa przedniego z koła pasowego

pośredniego na koło pasowe silnika. Koło zębate pośredniczące obraca się nadal i stanowi koło zamachowe w przypadku wahań obciążenia.

Podstawy tokarstwa

Przed rozpoczęciem pracy należy posiąść przynajmniej podstawową wiedzę dotyczącą tokarstwa. Pozwoli to uniknąć wyboru niewłaściwej

prędkości obrotowej lub narzędzia. Łatwiej będzie przygotowywać tokarkę do pracy stosując pewne zasady i tabele.

Mocowanie elementu obrabianego

Rys. 6 – 8

Montaż uchwytu trójszczękowego:

• Przed montażem uchwytu trójszczękowego na kołnierzu oczyścić obie części

• Umieścić uchwyt trójszczękowy na kołnierzu: 3 otwory w uchwycie muszą pokrywać się z otworami w kołnierzu

• Umieścić 3 wkręty z łbem z gniazdkiem sześciokątnym w otworach uchwytu (tylko lekko wkręcić)

• Dokręcić wkręty ręcznie (tyle ile to możliwe)

• Na koniec równomiernie dokręcić wszystkie śruby krótkim kluczem do wkrętów z gniazdkiem sześciokątnym. Uwaga! Uchwyt

trójszczękowy nie może się przesunąć, inaczej nie będzie pasował!

Obrabiany element należy zamontować bardzo starannie. Umieścić element jak najgłębiej w uchwycie i zablokować zaciskiem. Zbyt mocne

zaciśnięcie w uchwycie może spowodować uszkodzenie uchwytu, szczęk mocujących lub obrabianego elementu. To samo dotyczy

montażu z wykorzystaniem kła konika. Kieł należy dokręcać ręcznie - mocno ale nie na siłę. Przykłady mocowania obrabianego elementu

oraz użycia różnych typów narzędzi tokarskich zaprezentowane są na Rys. 6, 7 i 8.

Ferm 77

FIN

SLO

Osoittaa loukkaantumisen tai kuoleman vaaraa. Osoittaa lisäksi konevaurioiden vaaraa, jos tässä käyttöohjeessa annettuja

ohjeita ei noudateta.

Osoittaa sähköiskun vaaraa.

Käytä kuulosuojaimia ja suojalaseja.

Irrota pistoke välittömästi verkkovirrasta, jos johto vahingoittuu huollon aikana.

Viallinen ja/tai käytöstä poistettu sähkölaite on hävitettävä toimittamalla se asianmukaiseen kierrätyspisteeseen.

Erityisiä turvallisuusohjeita

Koneen suunnittelussa on otettu huomioon koneen turvallisen käytön edellyttämät vaatimukset. Jos konetta muutetaan, muokataan,

rakennetaan uudelleen tai muulla tavalla poiketaan annetuista ohjeista, tuotteen turvallisuutta ei enää voida taata. Lisäksi koneen takuu

raukeaa. Sorvilla työskentelyn aikana sekä ennen ja jälkeen työskentelyn on noudatettava annettuja turvallisuusohjeita. Koska koneessa on

pyöriviä ja teräviä osia, on olemassa vakavan loukkaantumisen vaara. Erityisesti pyörivän istukan kiinnitysleuat ovat hyvin vaarallisia.

• Sorvi on suunniteltu vaikeasti työstettävien materiaalien lastuamiseen, minkä vuoksi siinä on oltava paljon tehoa. Koneen pyörivien

osien koskettaminen on erittäin vaarallista. Tästä syystä on estettävä koneen luvaton tai ei-toivottu käynnistäminen sekä koneen

tahaton itsestään käynnistyminen, esimerkiksi lukitsemalla hätäpysäytyskatkaisin pohjaan pienellä riippulukolla.

• Koska teräpala toimii joustavalla työstöperiaatteella, metallilastut voivat sinkoutua ympäriinsä suurella voimalla:

• On erittäin tärkeää suojata silmät. Ota tavaksesi käyttää erityisiä suojalaseja aina oleskellessasi sorvin lähettyvillä. Hanki

ammattikäyttöön tarkoitetut ja tarkastetut lasit, joita voit tarvittaessa käyttää pitkiäkin aikoja. Vierailijoita varten voi hankkia

edullisemmat, mutta silti laadukkaat suojalasit.

Pidä työtilat siistinä. Siisteys auttaa välttämään onnettomuuksia, kuten kaatumisen sorvin lähettyvillä tai kompastumisen lattialla

lojuviin esineisiin.

• Ole hyvin varovainen työstäessäsi pyöriviä kappaleita käsin:

• Hioaksesi pyörivän kappaleen pinnan, ota pitkä pala hiomapaperia ja aseta paperi puolittain työstökappaleen ympärille, paperin

molemmat päät itseesi päin.

• Älä koskaan kierrä paperin päitä sormiesi ympärille, äläkä paina hiomapaperia käsin työstökappaletta vasten.

• Sorvattaessa työstökappaleen reunat tulevat teräviksi kuin partaterä. Reunat on tasoitettava viilalla tai purseenpoistokoukulla.

• Älä koskaan poista metallilastuja käsin. Käytä pientä itse valmistamaasi koukkua tai osta ammattikäyttöön tarkoitettu

purseenpoistokoukku.

• Älä koskaan kurota pyörivän koneen tai istukan yli, esimerkiksi jos jokin esine putoaa sorvauksen aikana konepedin taakse. Pysäytä

kone aina ensin. Tarkista, että suojalevy on rungon aukon päällä.

• Työtilan hyvä valaistus estää sen, ettei sinun tarvitse työskennellessäsi mennä liian lähelle konetta.

Jos työtilassa on loisteputkivalaistus, ota huomioon niin kutsuttu stroboskooppi-ilmiö. Ilmiön seurauksena pyörivä kappale näyttääkin

pysyvän paikallaan. Tämä kannattaa ottaa huomioon työtilan valaistusjärjestelmien suunnittelussa.

• Hätäkatkaisin. Yllättävässä vaaratilanteessa, esimerkiksi jos huonosti kiinnitetty työstökappale meinaa irrota sorvauksen aikana, voit

käyttää hätäkatkaisinta kopauttamalla turvakatkaisimen keltaista kantta, jossa on merkintä “STOP(SEIS)”. Kone pysähtyy ilman, että

itse katkaisinta painetaan.

Sähköturvallisuus

Käyttäessäsi sähkökoneita ota aina huomioon omassa maassasi voimassa olevat turvallisuussäädökset. Näin ehkäiset tulipaloja,

sähkökatkoja ja loukkaantumisia. Lue seuraavassa annetut käyttöohjeet ja koneen mukana olevat turvallisuusohjeet. Säilytä nämä ohjeet

varmassa tallessa

Tarkista aina, että virranlähteen volttimäärä vastaa tehokilvessä annettuja lukuja.

Liitäntäkaapeleiden tai pistokkeiden vaihtaminen

Hävitä vanhat liitäntäkaapelit ja pistokkeet heti vaihdettuasi tilalle uudet. On vaarallista työntää viallisen kaapelin pistoke pistorasiaan.

3. ASENNUS

Työtilat

Kiinnitä huomiota koneen hyvään kunnossapitoon. Koska kone on suurimmaksi osaksi rakennettu metallista, on hyvin tärkeää että se

asennetaan kuivaan työtilaan. Työtila voi kostua riittämättömän tai viallisen ilmanvaihton takia, tai epäsäännöllisen lämmityksen, seinissä

olevien rakojen tai kasteen seurauksena. Kosteuden tiivistyminen metallin pintaan johtuu kylmän tilan yhtäkkisestä lämmönnoususta.

Varmista, että työtilan lämpötila on tasainen.

Koneen poistaminen pakkauksesta ja asentaminen

Kone on pakattu vahvaan laatikkoon, jonka voi purkaa kuuteen helposti säilytettävään osaan. Voit säästää osat siltä varalta, että sinun

tarvitsee kuljettaa sorvi myöhemmin toiseen paikkaan, esimerkiksi korjauksen tai muuton vuoksi.

16 Ferm

FIN

SLO

Avaa laatikko ja irrota sorvi kuljetusalustasta. Irrottaaksesi sorvin avaa rungon molemmissa päissä olevat kaksi mutteria. Muttereita

tarvitaan myöhemmin uudelleen. Sorvin nostamiseen kannattaa pyytää apuvoimia, riippuen sorvin painosta. Ennen koneen nostamista

suunnittele nosto etukäteen. Siirrä sorvi kuljetusalustalta pysyvälle paikalleen yhdellä nostolla. Suosittelemme nostamaan sorvia rungon

päistä. Älä nosta pylkistä, syöttömekanismista, vaihtopyörälaatikosta tai moottorista! Laite painaa noin 115 kg. Vähentääksesi sorvin painoa

tilapäisesti voit varovasti irrottaa joitakin osia, kuten teräkelkan ja valurautaiset hihnapyörät. Sorvi on asennettava vaakasuoraan vahvalle ja

tukevalle alustalle. Jos teet konealustan itse, voit käyttää sopivan pituisia U-teräspalkkeja ja hitsata tai ruuvata niihin jalustan. Voit käyttää

myös vahvennettua puista tasakantista laatikkoa. Edellytyksenä on, että rakennelma on kaikin puolin luja ja vahva. Se ei saa kaatua, antaa

periksi tai huojua. Sorvi on kiinnitetty kahdella M10 -pultilla molemmissa aluslevyissä oleviin reikiin.

Suosittelemme noudattamaan seuraavia työvaiheita, ettei pulttien kiristämisestä aiheutuisi ylimääräisiä jännitteitä rungolle.

Merkkaa kahden aluslevyn ja kahden asennusreiän sijainnit. Asenna perustalle kaksi M10-pulttia. Käsittele merkatut kohdat

epoksitäytteellä. Aseta tämän päälle muovikalvo ja varmista että pultit ovat pysyneet puhtaina. Asenna sorvi merkatulle alueelle.

Käytä apunasi kahta pulttia, jotka toimivat johteina. Laske runko muovin päälle ja koveta epoksitäyte. Ruuvaa koneen

kuljetuksessa käytetyt mutterit pultteihin ja kiristä kiinni.

Sähköliitännät

Kun moottori on asennettu paikalleen, kytke sähköliitännät. Kone on tarkoitettu tavalliseen 230 voltin vaihtovirtaverkkoon, eikä se tarvitse

enempää virtaa kuin muut isot moottorikäyttöiset kotitalouskoneet. Käytä koneen lähelle asennettua maadoitettua pistorasiaa. Johdon on

yletettävä pistorasiasta koneeseen ilman, että se taittuu tai kiristää. Tarvittaessa voit käyttää maadoitettua jatkojohtoa, mutta varmista, että

johto on kokonaan purettuna kerältä ja ettei se ole tiellä.

4. ENNEN KÄYTTÖÖNOTTOA

Kuljetusta varten kone on käsitelty ruosteenestoaineella. Aine ei ole tarkoitettu koneenosien voiteluun, vaan se on poistettava kankaalla.

Voit käyttää puhdistamiseen mietoa liuotinta, esimerkiksi tärpättiä tai paloöljyä. Jos olet tottunut sorvin käyttäjä, voit irrottaa, tarkastaa ja

öljytä varaosia. Käytä yleisesti saatavilla olevaa hienoa koneöljyä, esimerkiksi (hapotonta) ompelukoneöljyä. Suorita koneelle kaikki

kappaleen 14 (huolto) huoltotaulukossa annetut työvaiheet.

Säätäminen

Kuvat 5 ja 15

Taulukko 1

Sorviin on säädetty tehtaalla pienin mahdollinen välys. Kuljetuksessa jotkut säädöt ovat kuitenkin saattaneet muuttua, sillä kone on

suunniteltu niin, että välystä voidaan säätää.

Välys voi kasvaa myös kulumisen seurauksena, jos konetta on käytetty paljon. Jos uudelleensäätäminenkään ei enää auta, osa on kulunut

loppuun ja on vaihdettava uuteen. Kun kaikki esivalmistelut on tehty oikein, kone voidaan kytkeä sähköverkkoon. Työnnä pistoke

pistorasiaan. Tarkista ensin, että pääkatkaisin on “OFF (SAMMUTETTU)” ja että pyörimissuunta on “RIGHT (OIKEA)”. Tarkista mittalasi

vielä kerran varmistaaksesi, ettei öljyn korkeus ole muuttunut. Tarvittaessa lisää öljyä kunnes mitta on puolillaan. Varmista, ettei moottorin

venttiiliaukkojen edessä ole paperia tai rättejä. Tarkista kolmileukaistukka ja varmista etteivät kiinnitysleuat pääse irtoamaan istukasta.

Säilytä istukan avainta aina samassa paikassa

Avaa suojakansi ja tarkista hihnojen sijainti ja kireys. Koekäyttöä varten on valittava kaikkein hitain pyörimisnopeus. Etummainen hihna

voidaan poistaa, katso kuvat 5 ja 15. Paina käynnistysvipua ja anna koneen käydä 20 minuutin ajan. Tarkista säännöllisesti, etteivät

karapylkän ja moottorin laakerit kuumene. Sammuta kone tarkastuksen ajaksi ja tunnustele kädellä karapylkän ja moottorin rungon

molempia puolia.

Varaosa Välyksen säätäminen Työkalut

• Yläkelkan kara • Avaa etummainen lukkomutteri, kierrä takimmaista lukkomutteria myötäpäivään kunnes

välys on pienimmillään. Kierrä mutteria takaisinpäin yksi neljäsosakierrosta ja kiristä

etummainen lukkomutteri.

• 2 haka-avainta

• Yläkelkka • Avaa lukkomutterit, kiristä säätömuttereita myötäpäivään kunnes välys on pienimmillään.

Kiristä lukkomutterit jälleen.

• Ruuvimeisseli,

kiintoavain

• Poikittaiskelkan kara • Katso kohta "Yläkelkan kara" • Sama

• Poikittaiskelkka • Katso kohta "Yläkelkka" • Sama

• Syöttökara /johtoruuvi • Avaa etummainen lukkomutteri, kierrä takimmaista lukkomutteria kunnes välys ei ole enää

huomattavissa. Kierrä mutteria takaisinpäin yksi neljäsosakierrosta ja kiristä etummainen

lukkomutteri.

• Sama

• Siirtopylkkä • Avaa etummainen lukkomutteri, kierrä takimmaista lukkomutteria kunnes välys ei ole enää

huomattavissa. Kierrä mutteria takaisinpäin yksi neljäsosakierrosta ja kiristä etummainen

lukkomutteri.

• Ruuvimeisseli,

kiintoavain

Ferm 17

FIN

SLO

Klucz do wrzeciona przechowuj zawsze w tym samym miejscu

Otworzyć obudowę i sprawdzić położenie i napięcie pasków. W trakcie uruchomienia próbnego należy ustawić najniższą prędkość

obrotową. Jest możliwość przełożenia przedniego paska, patrz Rys. 5 i 15. Uruchom urządzenie wyłącznikiem i pozwól na swobodną pracę

przez 20 minut. Co jakiś czas zatrzymuj maszynę i sprawdź dotykając ręką obudowy, czy wrzeciennik i silnik się nie przegrzewają. W razie

wystąpienia niepokojących odgłosów lub nadmiernego rozgrzania (cieplejsze niż temperatura dłoni) należy natychmiast wyłączyć tokarkę

a następnie skontaktować się z dostawcą urządzenia. Następnie przełączyć urządzenie na wyższą prędkość obrotową i pozwolić przez

kilka minut na swobodną pracę. Procedurę należy powtórzyć przy ustawieniu lewych obrotów. Jeśli nie wystąpią żadne niepokojące objawy,

obrabiarka gotowa jest do pracy.

Zasada działania

Rys. 1

Obróbka tokarska metali polega na kontrolowanym dociskaniu ostrza narzędzia tokarskiego do obracającego się przedmiotu obrabianego.

W czasie obróbki materiał jest zdejmowany warstwami i powstają wióry. Obrabiany przedmiot jest zamocowany pomiędzy dwoma stałymi

punktami obracającymi - wrzecionem i konikiem (patrz Rys. 1). Znajdują się one dokładnie w tej samej osi - na linii środkowej (4). Dzięki

możliwości równoległego do linii środkowej przesuwu narzędzia tokarskiego zamocowanego do suportu (5), można obrabiać obracane

elementy na całej ich długości. Przesuwać z odpowiednią prędkością wzdłuż osi można zarówno ręcznie, jak i wykorzystując śrubę

pociągową (6). Do obróbki tokarskiej metali potrzebna jest odpowiednia siła. Energia przekazywana jest z silnika na wał we wrzecienniku -

wrzeciono (2). W zależności od mocy silnika należy ustawić odpowiednią grubość i szerokość warstwy jednorazowo zbieranego materiału.

Jeśli prędkość obrotowa znacznie spada, konieczna jest zmiana początkowego ustawienia - zmniejszenie głębokości i szerokości toczenia.

Zaniechanie tego może doprowadzić do uszkodzenia silnika, skrócenia czasu życia narzędzia lub całkowitego zniszczenia narzędzia

tokarskiego. Istotnym czynnikiem może być także średnica obrabianego elementu. Do stoczenia jednorazowo 1 mm materiału z elementu

o średnicy 100 mm potrzeba więcej mocy niż w przypadku elementu o średnicy 10 mm. Ustawienie konika (8) równolegle do linii środkowej

pozwala na toczenie kształtów stożkowych. Dodatkowo istnieje możliwość toczenia gwintów wzdłuż linii środkowej. Używa się do tego

specjalnego narzędzia tokarskiego, które wycina w obrabianym elemencie spiralne zagłębienia. Pozostała część materiału tworzy gwint

średnicy takiej, jak pierwotna średnica obrabianego elementu. Oprócz obróbki wzdłuż osi obrotu, możliwa jest także obróbka końcówek

elementów, na przykład ich wygładzanie. Krótkie elementy można zamocować tylko z jednej strony w zamontowanym do wrzeciona

uchwycie trójszczękowym. Drugi koniec może być wówczas obrabiany prostopadle do linii środkowej. Szczęki mocujące uchwytu utrzymują

element w linii głównej. Dzięki ustawieniu uchwytów narzędzia tokarskiego pod kątem, możliwe jest toczenie i wytaczanie powierzchni

stożkowych. Przy takim mocowaniu można także wykonywać otwory w obrabianych powierzchniach. Dla takich zastosowań trzeba dokupić

wrzeciennik wiertarski. Wrzeciennik wiertarski ze stożkiem Morese'a należy zamocować na kle konika (7). Pozwala to na wiercenie

i wytaczanie otworów do uzyskania pożądanej głębokości, średnicy i kształtu.

Dokładność wykonania elementu zależy przede wszystkim od umiejętności i doświadczenia operatora. Na efekt prac tokarskich

może mieć wpływ wiele czynników, takich jak rodzaj i stopień zużycia narzędzia tokarskiego, właściwości obrabianego

materiału, prędkość obrotowa toczenia i posuwu narzędzia, poprawność mocowania elementu obrabianego oraz sposób

ustawienia i stan techniczny obrabiarki. Przy zachowaniu doskonałych warunków pracy, opisywana tokarka pozwala na

wykonywanie trwałych i precyzyjnie obrobionych elementów.

Podpowiedzi dla początkujących

W trakcie prac tokarskich na elementy obrabiarki działają duże siły. Niewłaściwe użytkowanie obrabiarki może doprowadzić do uszkodzenia

lub wykrzywienia i przedwczesnego zużycia tych części. Nawet, jeśli pierwotnie zostały one prawidłowo zaprojektowane i wykonane. Takie

zniszczenia mają negatywny wpływ na dokładność urządzenia i w konsekwencji na jakość i precyzję wykonania obrabianych elementów.

Dlatego ważne jest, aby z urządzeniem obchodzić się we właściwy sposób. Osoby początkujące powinny zapoznać się z pracą

i możliwościami tokarki wykonując szereg elementów próbnych. Warto także przyjrzeć się pracy zawodowych tokarzy, ponieważ sprawna

praca wymaga dużej wprawy. Przyswojenie sobie podstawowych zasad tokarstwa pozwoli uniknąć błędów i rozczarowań. Tokarstwo to

wiedza fachowa, która stanowi samodzielną profesję. W księgarniach i bibliotekach dostępne są podręczniki obróbki metali i tokarstwa.

Także w czasopismach dla majsterkowiczów regularnie zamieszczane są artykuły o tej tematyce. Najlepiej zaopatrzyć się w, nawet nieco

starszy, podręcznik dla techników. W takich książkach znajduje się opis ogólnych zasad tokarstwa oraz wiele cennych wskazówek

praktycznych oraz przyczyny i rozwiązania często spotykanych problemów.

Zasada działania tokarki

Rys. 1

Dla przejrzystości opisu i łatwiejszego zrozumienia zasady działania urządzenia, tokarkę można podzielić na kilka elementów głównych

oraz części, z których każda spełnia określone funkcje. Patrz Rys. 1.

Łoże tokarki

Rys. 2

Łoże tokarki stanowi podstawę łączącą pozostałe elementy urządzenia oraz spełnia szereg innych istotnych funkcji. Łoże (3) wykonane jest

z wysokogatunkowego żeliwa szarego i posiada wiele odlanych wzmocnień. Odpowiednia konstrukcja i stosowane materiały zapewniają

lepsze pochłanianie drgań i minimalne odkształcenia. Łoże posiada dwie precyzyjnie wyszlifowane płaszczyzny ślizgowe, po których

przesuwa się suport i konik. Prowadnice te, jedna płaska a druga o przekroju pryzmatycznym pozwalają na ustalenie i zachowanie linii

środkowej (4). Patrz Rys. 2.

Silnik

W obrabiarce zainstalowano jednofazowy, bezszczotkowy silnik klatkowy prądu zmiennego. Silnik jest bezobsługowy. Poprzez układ

pasków klinowych i kół pasowych ruch obrotowy z silnika przenoszony jest na wrzeciono główne.

76 Ferm

FIN

SLO

Rozpakowanie i instalacja

Obrabiarka zapakowana jest w mocną skrzynię, której płaskie boki można łatwo odłączyć i przechowywać. Części mogą być powtórnie

użyte do zapakowania, na wypadek konieczności wysłania urządzenia do naprawy czy przewiezienia w inne miejsce. Po otwarciu skrzyni

należy odłączyć tokarkę od palety. Najpierw odkręcić dwie nakrętki - po jednej w każdej stopie łoża. Nakrętki są wielokrotnego użycia.

Z powodu znacznego ciężaru, przy podnoszeniu może być konieczna pomoc drugiej osoby. Przed przenoszeniem sprawdź jak chwycić

maszynę. Obrabiarkę należy od razu przenieść na miejsce docelowe. Najwygodniej jest chwycić tokarkę na dwóch końcach łoża, nie należy

chwytać za wrzeciono, konik, śrubę pociągową, obudowę przekładni lub silnik! Urządzenie waży ok. 115 kg. Na czas przenoszenia można

zmniejszyć ciężar ostrożnie demontując takie części jak konik, płytę obrotową i żeliwne tarcze. Tokarka musi być wypoziomowana i stać na

mocnej podstawie. Samodzielnie można wykonać podstawę z profili u-kształtnych odpowiedniej długości, do których można przyspawać

lub przykręcić konstrukcję nóg. Można użyć także mocnej szafki drewnianej ze wzmocnionym, płaskim blatem roboczym. Podstawa musi

być przede wszystkim bardzo stabilna, nie może się przewracać, wyginać ani trząść. Tokarkę przymocowuje się do podstawy za pomocą

dwóch śrub M10 umieszczanych po jednej w otworze każdej stopy.

Aby uniknąć powstawania po przykręceniu łoża naprężeń wynikających z nierówności, można podjąć następujące działania.

Odrysować na blacie podstawę obrabiarki i oba otwory mocujące oraz zamocować w blacie, w miejscu otworów, dwie śruby

M10. Na zaznaczoną powierzchnię nałożyć warstwę wypełnienia epoksydowego. Przykryć folią plastikową. Śruby muszą

pozostać czyste! Ustawić obrabiarkę na wyznaczonym miejscu. W dokładnym ustawieniu pomogą wystające śruby. Oprzeć

łoże na folii i pozwolić na stwardnienie wypełnienia. Założyć na śruby nakrętki (te same, co używane do transportu) i dokręcić.

Przyłączenie do zasilania

Po ostatecznym ustawieniu należy przyłączyć urządzenie do zasilania. Obrabiarka jest przystosowana do przyłączenia do istniejących sieci

prądu zmiennego o napięciu 230 V. Pobór mocy jest porównywalny z innymi dużymi urządzeniami domowymi napędzanymi silnikiem

elektrycznym. W pobliżu należy zainstalować uziemione gniazdo zasilania tak, aby możliwe było swobodne podłączenie przewodu

zasilającego - bez załamań i rozciągania. Jeśli to konieczne, można użyć uziemionego przedłużacza. Należy się upewnić, czy jest on

całkowicie rozwinięty i nie będzie utrudniał pracy.

4. PRZED ROZPOCZĘCIEM PRACY

Na czas transportu urządzenie jest pokryte warstwą substancji zabezpieczającej przed rdzą. Warstwa ta nie ma właściwości smarnych

i powinna być usunięta przy użyciu ściereczki. Można to zrobić używając łagodnych rozpuszczalników takich, jak terpentyna czy benzyna.

Osoba obeznana z obrabiarkami tego typu może rozmontować, sprawdzić i nasmarować poszczególne części maszyny. Należy używać

lekkiego uniwersalnego oleju maszynowego, na przykład przeznaczonego do maszyn do szycia (bezkwasowego). Następnie można

wykonać czynności konserwacyjne opisane w tabeli w rozdziale 14 (konserwacja).

Regulacja

Rys. 5 i 15

Tab. 1

W czasie produkcji urządzenia ustawiono minimalne luzy tokarki. W trakcie transportu niektóre ustawienia mogą ulec zmianie, jednak

urządzenie zostało tak skonstruowane, aby była możliwość kasowania pojawiających się luzów.

Luzy powstają także jako efekt zużycia w czasie intensywnego użytkowania. Jeśli regulacje nie dają już odpowiedniego efektu, oznacza to,

że dana część jest już zużyta i wymaga wymiany. Po poprawnym wykonaniu wszystkich czynności przygotowawczych urządzenie można

podłączyć do zasilania poprzez włożenie wtyczki do gniazda sieciowego. Przedtem należy upewnić się, czy wyłącznik główny znajduje się w

pozycji WYŁĄCZONE (“OFF”) oraz ustawione są prawe obroty (“RIGHT”). Powtórnie skontrolować poziom oleju i jeśli to konieczne,

uzupełnić do połowy pojemności. Sprawdź, czy w otworach wentylacyjnych silnika nie pozostał np. papier, czy resztki tkanin po czyszczeniu.

Skontroluj wrzeciono i upewnij się, że szczęki nie wypadną.

Element Usuwanie luzów Oprzyrządowanie

• Trzpień sani

narzędziowych

• Poluzować nakrętkę blokującą (z przodu), obracając nakrętkę blokującą (z tyłu) zgodnie ze

wskazówkami zegara ustawić minimalny luz. Poluzować nakrętkę blokującą (z tyłu) o ćwierć

obrotu i dokręcić nakrętkę blokującą (z przodu).

• 2 Klucze do nakrętek

okrągłych z wcięciami

• Sanie

narzędziowe

• Poluzować nakrętki blokujące, dokręcając śruby regulacyjne (zgodnie z ruchem wskazówek

zegara) ustawić minimalny luz, dokręcić nakrętki.

• Śrubokręt, klucz

maszynowy płaski

• Trzpień sani

poprzecznych

• Patrz trzpień sani narzędziowych • Jak wyżej

• Sanie

poprzeczne

• Patrz jak wyżej sanie narzędziowe • Jak wyżej

• Śruba

pociągowa

• Poluzować nakrętkę blokującą (z przodu) i dokręcić ostatnią nakrętkę blokującą aż do

zniwelowania luzów. Poluzować o ćwierć obrotu i dokręcić nakrętkę blokującą (z przodu).

• Jak wyżej

• Konik • Poluzować nakrętkę blokującą, odkręcić obie śruby regulacyjne po obu stronach o ćwierć

obrotu. Przesunąć konik wraz ze śrubami regulacyjnymi aż do pokrycia się oznaczeń po

prawej stronie. Lekko dokręcić śruby regulacyjne bez przesuwania konika i dociągnąć

nakrętkę blokującą.

• Śrubokręt, klucz

maszynowy płaski

Ferm 75

FIN

SLO

Sammuta kone heti jos kuulet tavallisesta poikkeavaa ääntä tai jos huomaat koneen kuumenevan liikaa (kädenlämpöistä kuumemmaksi).

Ota yhteys laitetoimittajaan. Koekäytön jälkeen valitse nopeampi pyörimisnopeus ja anna koneen jälleen käydä muutama minuutti tällä

nopeudella. Toista vaiheet myös päinvastaiseen pyörimissuuntaan. Jos ongelmia ei esiinny, kone on valmis käytettäväksi.

Toimintaperiaate

Kuva 1

Metallintyöstön perusperiaate on, että työstökappaletta vasten painetaan kontrolloidusti terän tai poran kärki, joka leikkaa kappaleesta pois

materiaalia pieninä lastuina. Työstämistä varten työstökappale on saatava pyörimään kahden kiinteän pisteen, karapylkän ja siirtopylkän,

välissä (katso kuva 1). Pisteiden on oltava keskenään tarkalleen samalla tasolla: keskiössä Työstökappaletta voidaan sorvata sen koko

pituudelta, liikuttamalla teräkelkkaan (5) kiinnitettyä terää tietyllä nopeudella pyörivää kappaletta pitkin. Sorvaus tapahtuu aina koneen

keskilinjan suuntaisesti joko käsipyörää pyörittämällä tai automaattisyötöllä (6). Materiaalin poistaminen työstökappaleesta vaatii paljon

tehoa. Voima siirretään sorvin käyttömoottorista karapylkässä olevaan onttoon akseliin, pääkaraan (2). Poistettavan materiaalin määrää eli

lastunpaksuutta ja -leveyttä on säädettävä moottorin maksimitehon mukaisesti. Jos kierrosluku laskee liian paljon, lastuamissyvyyttä tai

pyörimisnopeutta on vähennettävä. Muussa tapauksessa seurauksena voi olla moottorivaurio, teräpalan lyhyempi käyttöikä tai teräpalan

murtuminen. Myös työstökappaleen läpimitta vaikuttaa asiaan. Jos työstökappaleen läpimitta on 100 mm, 1 mm paksuisen lastun

leikkaamiseen tarvitaan enemmän tehoa kuin jos työstettävän kappaleen läpimitta olisi

10 mm. Siirtopylkkää (8) voidaan siirtää poikittaissuunnassa keskiön sivuun, ja tällä tavoin sorvata ulkopuolisia kartioita.

Pitkittäissorvauksella on mahdollista työstää myös kierteitä. Kierteitykseen tarvitaan erityinen kierreterä, joka leikkaa spiraalinmuotoisen

syvennyksen työstökappaleen ulkopintaan. Osa ulkopinnasta jää koholleen syvennysten väliin, ja muodostuneet korkeuserot saavat

aikaan ruuvinkierteen. Pitkittäissorvauksen lisäksi sorvilla on mahdollista työstää myös työstökappaleiden päät, esimerkiksi litteiksi tai

suoriksi. Lyhyet työkappaleet voidaan yhdeltä puolelta kiinnittää kolmileukaistukkaan ja toiselta puolelta työstää suorakulmassa keskiöön

nähden. Istukan kiinnitysleuat pitävät kappaleen kuvitellun keskilinjan suuntaisena. Kääntämällä kääntökelkkaa tiettyyn asetuskulmaan

voidaan sorvata sisäpuolisia ja ulkopuolisia kartioita. Tällä menetelmällä voidaan tasopinnoille tehdä myös porauksia. Porauksia varten on

hankittava erillinen poraistukka. Morsekartiollinen poraistukka asennetaan siirtopylkän kärkeen (7). Poraistukan avulla voidaan porata

halutun syvyisiä, levyisiä ja muotoisia reikiä.

Työstettävän kappaleen tarkkuus riippuu ensisijaisesti sorvaajan taidoista ja kokemuksesta. Sorvauksessa työn

lopputulokseen vaikuttavat monet tekijät, kuten terien tyyppi ja kunto, työstettävän materiaalin ominaisuudet, koneen syöttö- ja

pyörimisnopeus, työstökappaleen kiinnitys sekä koneen varustelu ja kunto. Jos työskentelyn puitteet ovat kunnossa, koneella

on mahdollista työstää hyvin tarkkoja pitkittäisiä kappaleita.

Vasta-alkajalle

Sorvauksessa joihinkin koneenosiin kohdistuu suuria voimia. Jos käytät konetta väärin, osat saattavat vahingoittua, muuttaa muotoaan tai

kulua tavallista nopeammin loppuun, vaikka ne ovatkin tarkkaan suunniteltuja ja laadukkaita. Väärinkäytön seurauksena koneen tarkkuus

heikkenee huomattavasti, mikä puolestaan vaikuttaa työstökappaleen laatuun ja tarkkuuteen. Siksi on tärkeää käyttää ja hoitaa konetta

ammattimaisesti. Jos et vielä ole tottunut sorvin käyttäjä, suosittelemme aloittamaan yksinkertaisilla työstökappaleilla ja kokeilemaan sorvin

tarjoamia mahdollisuuksia harjoituskappaleilla. Kannattaa myös ottaa oppia kokeneemmilta sorvaajilta! Välttyäksesi epäonnistumisilta

perehdy ensin kunnolla sorvauksen perusperiaatteisiin. Saat huomata, että sorvaaminen on ammattitaitoa vaativaa työtä. Sinun kannattaa

etsiä kirjastoista tai kirjakaupoista metallintyöstöä ja metallisorvausta käsitteleviä kirjoja. Lisäksi mallinrakennuksen harrastajalehdissä

julkaistaan säännöllisesti aiheeseen liittyviä artikkeleita. Parhaiten sorvauksesta kertovat kuitenkin tekniset oppikirjat, vaikka ne olisivat

hieman vanhempaakin perua. Kirjoissa kerrotaan sorvauksen perusperiaatteista ja monista muista tietämisen arvoisista asioista. Niihin

saattaa olla koottu myös käteviä yhteenvetoja, joista voit lukea mahdollisista työssä esiintyvistä ongelmista ja niiden ratkaisuista.

Koneen toiminta

Kuva 1

Jotta koneen toiminnasta voidaan antaa paras mahdollinen kuva, olemme jakaneet ohjeet kappaleisiin eri toiminnoista vastaavien

koneenosien mukaisesti. Katso kuva 1.

Koneen runko

Kuva 2

Koneen runko yhdistää koneen kaikki osat. Lisäksi sillä on muita tärkeitä tehtäviä. Runko (3) on valmistettu korkealaatuisesta

harmaavaluraudasta, ja lisäksi siinä on useita poikittaisvahvikkeita. Erityisen rakenteen ja käytettyjen materiaalien ansiosta runko on

värinänkestävä, ja rasituksen aiheuttamat muutokset koneessa ovat mahdollisimman pieniä. Rungossa on kaksi tarkkuushiottua johdetta,

joilla teräkelkka ja siirtopylkkä liikkuvat. Nämä kaksi johdetta, toinen prismajohde ja toinen tasojohde, pitävät sorvin keskiössä (4). Katso

kuva 2.

Moottori

Sisäänrakennettu vaihtovirtamoottori on hiiliharjaton 1-vaihe-oikosulkumoottori, jossa on käynnistyskondensaattori. Moottori on

huoltovapaa eikä vaadi mitään erityisiä toimenpiteitä. Moottorin liike siirretään pääkaralle monihihnaisen kiilahihnavälityksen avulla.

Karapylkkä

Kuva A

Valettu karapylkkä (1) on kiinnitetty rungon prismajohteelle. Sen takapuolella on öljynpoistomutteri. Kansi voidaan irrottaa tarkastusta ja

öljyn lisäämistä varten. Karapylkän alapuolella on pyörivien akseleiden ja hammaspyörien muodostama vaihteisto. Hammaspyörien

ansiosta pääkaran pyörimisnopeus hidastuu ja välittyy kaksinkertaiselle, sama-akseliselle ulostuloakselille. Tällä akselilla on syötön ja

kierteityksen käyttökoneisto, katso kuva B. Karapylkässä sijaitsee koneen kaikkein tärkein osa, pääkara (2). Pääkara on laakeroitu

karapylkän runkoon kahdella kartiorullalaakerilla. Kaikki karapylkän pyörivät osat voidellaan öljykylvyssä. Öljyn korkeuden voi tarkistaa

etupuolella sijaitsevasta tarkastussilmästä. Pääkara on ontto, ja sen oikeassa päässä on kiinnityslaippa tai morsekartio istukan ja

keskiökärjen kiinnittämistä varten.

18 Ferm

FIN

SLO

Teräkelkka

Kuva 1

Teräkelkka (5) on kiinnitetty rungon pitkittäisjohteiden päälle. Kelkan avulla saadaan aikaan työkalun kontrolloitu liike työstökappaleen

pinnalla. Teräkelkka koostuu pitkittäiskelkasta ja lukkolevystä. Pitkittäiskelkka liikkuu rungon johteiden päällä ja tuottaa koneen

pitkittäisliikkeet. Liike voidaan tuottaa joko käsipyörällä tai koneellisesti syöttökaran välityksellä (6). Jälkimmäisessä tapauksessa

lukkolevyn suojalukitus on kytkettävä pois päältä. Pitkittäiskelkan päälle on kiinnitetty toinen kelkka, jolla terää liikutetaan

poikittaissuunnassa. Poikittaiskelkkaa voidaan liikuttaa tai säätää karan välityksellä. Poikittaiskelkan päällä on kiertolaatta. Kiertolaatan

avulla ylinnä sijaitsevaa kääntökelkkaa voidaan säätää kulmassa. Kääntökelkkaa eli yläkelkkaa voidaan liikuttaa mihin tahansa suuntaan yli

70 mm etäisyydelle. Se liikkuu kaikkien alla olevien kelkkojen ja kiertolaatan jokaisen liikkeen mukana. Yläkelkan päällä on teränpidin.

Teränpitimeen asetetaan terä niin, että teränkorkeus on enintään 15 mm, mikä vastaa kohtisuorassa mitattua etäisyyttä sorvin keskiöön.

Koneessa oleva teränpidin on neliteränpidin, jossa on neljä kiinnityssivua. Sen avulla terä voidaan vaihtaa erittäin nopeasti, ilman että terän

asetuksia tarvitsee säätää uudelleen.

Siirtopylkkä

Kuva 1

TKoneen keskiön toisen pään muodostaa siirtopylkkä (8). Karapylkän ja siirtopylkän akselit ovat täsmälleen toistensa tasolla. Siirtopylkkää

voidaan siirtää sorvin rungossa olevien johteiden päällä, ja se voidaan kiinnittää sopivalle paikalle työstökappaleen pituuden mukaan.

Siirtopylkän työntimeen (7) kiinnitetään keskiökärki, jonka varaan työstökappale tuetaan pyörimään tarkasti sorvin keskiössä. Kun työnnin

kierretään takaisin sisään, keskiökärki irtoaa automaattisesti. Siirtopylkän runko koostuu kahdesta osasta. Yläpuolta voidaan säätää

sivusuunnassa säätöruuveilla. Tämän ominaisuuden ansiosta siirtopylkkä voidaan siirtää koneen keskiön sivuun. Tavallisissa

pituussuuntaisissa liikkeissä sivuttaisasetuksia ei käytetä.

Yhdistetty syöttökara/johtoruuvi

Kuvat 3 ja 4

Jotta työstöpinnasta tulee laadukas, on tärkeää että sorvin pitkittäissyöttönopeus on oikea ja ennen kaikkea tasainen. Jos työstettävänä on pitkä

työstökappale, tämä on lähes mahdotonta tehdä käsin. Teräkelkka voidaan tällöin kytkeä johtoruuviin sulkemalla lukkomutteri. Kun johtoruuvi

alkaa pyöriä, se puolestaan kytkeytyy pääkaraan. Syöttökaran hammaspyörä ja karapylkän hammaspyörä kytketään toisiinsa

vaihtohammaspyörän avulla. Tämä tehdään kiinnityshaarukkaa säätämällä, katso kuvat 3 ja 4. Pääkaran jokaisen pyörähdyksen aikana

teräkelkka liikkuu tietyn pituisen matkan rungon johteita pitkin. Liikkeen pituus riippuu karan pyörähdysnopeudesta ja valitusta hammaspyörästä.

Syöttönopeutta voidaan säätää valitsemalla toinen hammaspyörä. Kierteityksessä tapahtuu periaatteessa sama ilmiö, paitsi että teräkelkka

liikkuu paljon pitemmän matkan paljon pienemmällä karanopeudella. Tässä tapauksessa kytkentä on tehtävä karapylkässä olevaan

kierteityksessä käytettävään hammaspyörään. Hammaspyörät asennetaan syöttöakselille ja kiinnityshaarukan vaihtopyöräakselille

asennusrenkaiden avulla. Kierteityksessä sorvattavan kierteen nousu voidaan valita vaihtamalla syöttökaran hammaspyörää. Huomaa, että

syöttökara ei ole pysähdy automaattisesti. Tästä syystä kierteitys on lopetettava ajoissa, ettei teräpala osu istukkaan.

Käyttömoottori

Kuva 5

Koska koneen moottorissa on kiinteä ja suhteellisen korkea kierrosluku, vaihteisto on suunniteltu niin, että se pienentää kierroslukua. Useita

hihnapyöriä ja välihihnapyörää käyttämällä kierroslukua voidaan säätää kuusiportaisesti. Kiilahihnojen jännityserojen tasaamiseksi

koneessa on säädettävä ja laakeroitu hihnojen kiristysrulla. Katso kuva 5. Kolmen nopeimman karanopeuden valitsemiseksi etummainen

hihna on siirrettävä välihihnapyörältä moottorin hihnapyörälle. Vaihtopyörä jatkaa pyörimistä ja toimii rasitusvaihteluita tasaavana

vauhtipyöränä.

Sorvauksen perusperiaatteet

Ennen sorvauksen aloittamista sinun on hallittava sorvauksen tärkeimmät perusasiat. Muussa tapauksessa saatat valita työhösi

esimerkiksi väärät pyörimisnopeudet ja vääräntyyppisen terän. Koneen asettamiseksi sorvauskuntoon on olemassa lukuisia taulukoita ja

hyviä nyrkkisääntöjä.

Kiinnittäminen

Kuvat 6–8

Kolmileukaistukan asentaminen:

• Ennen kolmileukaistukan asentamista sorvin laippaan, puhdista molempien kiinnityspinnat.

• Aseta kolmileukaistukka laippaan: Katso, että istukassa olevat 3 ruuvinreikää ovat linjassa laipan reikien kanssa.

• Aseta 3 kuusiokoloruuvia istukan ruuvinreikiin (kiristä vain vähän).

• Kiristä kuusiokoloruuvit käsin (niin pitkälle kuin mahdollista).

• Käytä lopuksi lyhyttä kuusiokoloavainta ja kiristä ruuvit tasaisesti. Varmista ettei kolmileukaistukka tule pois paikaltaan!

Työstökappale on kiinnitettävä istukkaan huolellisesti. Aseta työstökappale niin syvälle istukkaan kuin mahdollista ja kiristä

kiristysavaimella. Älä kuitenkaan kiristä liian tiukalle, etteivät istukka, kiristysleuat tai työstökappale vahingoitu. Sama koskee siirtopylkän

kärkeä. Kiristä se käsin tiukalle, mutta vältä liiallista voimankäyttöä. Sivuilla 6, 7 ja 8 on esitetty joitakin yleisimpiä kiinnitystapoja.

Esimerkeistä saa hyvän kuvan myös porien ja teräpalojen oikeanlaisesta käytöstä. Tässä esitetty perusmallinen kolmileukaistukka on

itsekeskittävä. Ominaisuuden ansiosta pienen työstökappaleen keskiakseli osuu täsmälleen sorvin keskiöön ilman, että käytetään

keskiökärkeä. Istukan mukana toimitetaan sisäpuoliset kiinnitysleuat (kuvassa) ja ulkopuoliset kiinnitysleuat. Sisäpuolisia käytetään

läpimitaltaan suurten kappaleiden kiinnittämiseen sisäpuolelta. Jokaisella leualla on oma paikkansa istukassa. Sekä leuat että niiden paikat

on numeroitu. Kuva 6 esittää oikeakätisen teräpalan (ylhäällä) ja oikeakätisen rouhintaterän käyttöä. Nuolet osoittavat aloitussuunnan.

Rouhintaterää voidaan käyttää pitkittäissuunnassa ja poikittaissuunnassa. Sitä käytetään usein, kun halutaan poistaa paljon materiaalia

nopeasti. Kuva 7 esittää vasenkätisen teräpalan (ylhäällä) ja pohjareiänporausterän käyttöä. Kuva 8 esittää siirtopylkän keskiön avulla

tehtyä kiinnitystä. Kuvassa käytetään teräväkärkistä teräpalaa pinnan viimeistelyyn. Alapuolella oleva kuva esittää kiinnitystä, jota

käytetään reiän poraamiseksi kierreporalla. Ennen poraamista on kuitenkin tehtävä esiporaus keskiöporalla. Keskiöpora on pora, jonka

varsi on paljon paksumpi kuin sen kärki. Keskiöporalla porattava reikä toimii sekä keskiökärjen että poran ohjausreikänä.

Ferm 19

FIN

SLO

Istnieje zagrożenie uszkodzenia ciała, utraty życia lub zniszczenia narzędzia, w przypadku nie przestrzegania zaleceń instrukcji

obsługi.

Istnieje możliwość porażenia prądem elektrycznym

Używać ochrony słuchu i oczu

Podczas wykonywania czynności konserwacyjnych oraz w razie uszkodzenia przewodu zasilającego natychmiast wyjąć

wtyczkę z gniazda zasilania

Zepsute i / lub niepotrzebne urządzenia elektryczne i elektroniczne należy przekazać do punktu recyklingu odpadów.

Zalecenia specjalne dotyczące bezpieczeństwa pracy

Konstrukcja obrabiarki spełnia wymagania bezpieczeństwa pracy. Jakakolwiek zmiana, przeróbka, przebudowa lub tym podobne działania

mogą zmniejszyć bezpieczeństwo oraz powodują utratę Gwarancji. Przed rozpoczęciem, w trakcie oraz po zakończeniu pracy tokarką,

należy podjąć stosowne środki bezpieczeństwa. Obecność części wirujących i ostrych przedmiotów, szczególnie końcówek wirującego

uchwytu, może być bardzo niebezpieczna i stwarza zagrożenie uszkodzenia ciała.

• Tokarka jest przystosowana do obróbki surowych materiałów i dlatego jest urządzeniem o znacznej mocy. Dotknięcie części wirujących

jest wyjątkowo niebezpieczne. Należy zabezpieczyć się przed nieuprawnionym, niepożądanym i przypadkowym włączeniem

urządzenia, na przykład poprzez zakładanie blokady z zamkiem na wciśnięty wyłącznik awaryjny.

• Podatność narzędzi tokarskich może być przyczyną niespodziewanego odrzucenia z dużą prędkością kawałków obrabianego metalu.

• Stosowanie ochrony oczu jest bardzo ważne. Należy wyrobić w sobie nawyk nakładania specjalnych okularów ochronnych w czasie

przebywania w pobliżu tokarki. Operator powinien używać sprawdzonych, profesjonalnych okularów, które przeznaczone są do

noszenia nawet przez dłuższy czas. Osoby przebywające w strefie pracy okazjonalnie, mogą być zaopatrzone w okulary tańszego typu,

jednak spełniające wymagania jakościowe.

• Utrzymywanie porządku w warsztacie zapobiega niebezpiecznym sytuacjom w pobliżu obrabiarki takim, jak potknięcie lub zahaczenie

o rozrzucone ścinki materiału.

• Zachowaj szczególną ostrożność w czasie ręcznego obrabiania elementów na tokarce:

• Do szlifowania toczonej powierzchni użyj długiego kawałka papieru ściernego i przełóż go za obrabianym elementem tak, aby chwycić

od przodu za końce papieru.

• Nigdy nie owijaj końców papieru wokół palców i nigdy nie dociskaj papieru ściernego bezpośrednio palcami.

• W czasie toczenia powstają bardzo ostre krawędzie, które należy wygładzić pilnikiem lub zdzierakiem.

• Nigdy w czasie pracy nie usuwaj wiórów palcami. Używaj małego haczyka wykonanego samodzielnie z drutu lub kupionego

profesjonalnego narzędzia.

• Jeśli podczas pracy coś upadnie pomiędzy ślizgi lub za łoże, nigdy nie sięgaj ponad włączoną maszyną lub wirującym uchwytem.

Zawsze należy najpierw zatrzymać maszynę. Dopilnuj, aby otwór w łożu był przykryty pokrywą.

• Dobre oświetlenie zapobiega zbytniemu nachylaniu się nad obrabiarką:

• W przypadku oświetlenia miejsca pracy świetlówką, może zaistnieć tzw. efekt stroboskopowy. Wówczas obracający się element

sprawia wrażenie nieruchomego. Rozwiązaniem może być zastosowanie dwóch źródeł światła, z zapewnieniem przesunięcia

fazowego ich pracy.

• Zatrzymanie awaryjne. Jeśli nagle zaistnieje sytuacja niebezpieczna, na przykład źle zamocowana obrabiana część poluzuje się w

czasie pracy, można wyłączyć awaryjnie urządzenie poprzez przyciśnięcie żółtego wyłącznika awaryjnego (oznaczonego napisem

"STOP”). Obrabiarka zatrzyma się bez konieczności obsługi wyłącznika.

Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym

W czasie pracy urządzeniami elektrycznymi należy przestrzegać obowiązujących w danym kraju przepisów bezpieczeństwa. Pozwala to na

zmniejszenie zagrożenia pożarem, porażeniem prądem elektrycznym i uszkodzenia ciała. Zapoznaj się z niniejszymi i załączonymi

przepisami bezpieczeństwa. Zachowaj instrukcję i chroń ją przed zniszczeniem.

Zawsze upewnij się, czy napięcie zasilania odpowiada napięciu podanemu na tabliczce znamionowej.

Wymiana przewodów zasilania i wtyczek

Po wymianie należy od razu wyrzucić stare kable czy wtyczki. Włożenie do kontaktu wtyczki z odciętym przewodem stwarza duże

niebezpieczeństwo.

3. INSTALACJA

Miejsce pracy

Ponieważ obrabiarka jest w większości wykonana z metali, istotne jest, oprócz zapewnienia odpowiedniej konserwacji, aby obrabiarka stała

w suchym pomieszczeniu. Pomieszczenia mogą zawilgotnieć z powodu niewystarczającej lub niewłaściwej wentylacji, nieregularnego

grzania, wilgotnych ścian lub zbierającej się wilgoci. Skraplanie się wody na powierzchni metalu spowodowane jest nagłym ogrzaniem

dotychczas zimnego pomieszczenia. Należy zapewnić stałą temperaturę w pomieszczeniu.

74 Ferm

FIN

SLO

TOKARKASTOŁOWA

Oznaczenia użyte w tekście odpowiadają oznaczeniom na rysunkach na stronach 2 - 4.

Przed rozpoczęciem pracy należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi. Upewnij się, że znasz sposób działania i wiesz jak

obsługiwać urządzenie. Dokonuj konserwacji zgodnie z instrukcją. Zapewni to poprawną pracę urządzenia. Przechowuj

instrukcję obsługi i załączoną dokumentację razem z obrabiarką.

Eksploatacja

Opisywana tokarka do metalu jest przeznaczona do mechanicznej obróbki metali żelaznych i nieżelaznych, tworzyw sztucznych i drewna.

Tokarka jest przeznaczona do użytku pół profesjonalnego i amatorskiego.

Spis treści

1. Dane techniczne

2. Zasady bezpiecznej pracy

3. Instalacja

4. Przed rozpoczęciem pracy

5. Obsługa

6. Konserwacja

1. DANE TECHNICZNE

Specyfikacja techniczna

W skład dostarczonej obrabiarki wchodzą następujące części:

Łoże obrabiarki ze ślizgiem ustalającym, wrzeciennik z wrzecionem i napędem śruby pociągowej, konik z kłem i regulacją posuwu

poprzecznego, silnik elektryczny z wyłącznikiem i przełącznikiem kierunku obrotów, suport ze skrzynką posuwów, połączony ze śrubą

pociągową, sanie poprzeczne z płytą obrotową i saniami narzędziowymi, imak czteronożowy z bolcem ustalającym, uchwyt trójszczękowy

z dodatkowymi zewnętrznymi szczękami mocującymi i certyfikatem zgodności, obudowa napędu, 7 kół zmianowych,

3 paski napędowe, 2 kły, 3 klucze nasadowe, 2 klucze imbusowe, zawleczka oraz klucz do uchwytu zaciskowego.

Bez podstawy (Artykuł Nr BLA1009).

2. ZASADY BEZPIECZNEJ PRACY

Wyjaśnienie znaczenia symboli

W niniejszej instrukcji obsługi użyto następujących symboli oznaczających:

Uważnie przeczytać instrukcję obsługi

Zgodnie z podstawowymi normami bezpieczeństwa stosownych Dyrektyw Unii Europejskiej

Napięcie zasilania 230 Volt

Częstotliwość prądu zasilania 50 Hz

Pobór mocy 370 Watt

Wysokość umiejscowienia kłów 110 mm

Rozstaw kłów 500 mm

Maksymalna średnica toczenia nad łożem 200 mm

Maksymalna średnica toczenia nad suportem 115 mm

Przepust i mocowanie wrzeciona 18 mm, MT-3

Ilość prędkości wrzeciona 6

Zakres prędkości obrotowej wrzeciona 120-2.000/min

Posuw automatyczny 11 mm, 0.04 - 0,3

Gwintowanie (prawe) 11 mm, M0.4 - M3

Pionowa odległość uchwytu narzędziowego od linii środkowej 15 mm

Obrót części tocznej 360°

Odchylenie części tocznej

45°

Ruch narzędzia tnącego 70 mm

Zakres ruchu sani poprzecznych 115 mm

Zakres ruchu konika 500 mm

Podziałka regulacji posuwu sań 0.04 mm

Mocowanie i skok kła konika MT-2, 50 mm

Podziałka regulacji posuwu kła konika 0.05 mm

Waga 115 kg

Ciśnienie akustyczne Lwa 70.0 dB(A)

Drgania 2.8 m/s

Ferm 73

FIN

SLO

5. KÄYTTÖ

Kuvat 9–12

1. Yhdistetty käynnistys/sammutuskatkaisin ja pyörimissuunnan valitsin.

Moottorin käynnistäminen ja pyörimissuunnan vaihtaminen. Käynnistyminen voidaan estää hätäpysäytyskatkaisimella, joka on

mahdollista lukita pohjaan pienellä lukolla.

2. Karalaatikon kansi

Karalaatikon avaamiseen ja sulkemiseen

3. Lukkomutterin kampi

Lukkomutterin sulkeminen kytkee päälle koneellisen syötön.

4. Käsipyörä pitkittäissäätöä varten

Siirtää teräkelkkaa nopeasti vasemmalle tai oikealle. Mitta-asteikko näyttää säätöliikkeen pituuden 0,04 mm tarkkuudella.

5. Teränpitimen kiristyskampi

Avaamalla kampi neliteränpidintä voidaan kääntää 90 ° kerrallaan.

6. Työntimen lukituskampi

Lukitsee työntimen paikoilleen.

7. Työntimen käsipyörä

Käsipyörää kääntämällä työstökappale voidaan kiinnittää istukan ja keskiökärjen väliin. Lisäksi käsipyörää voidaan käyttää

poraukseen. Mitta-asteikko näyttää säätöliikkeen pituuden 0.05 mm tarkkuudella.

8. Yläkelkan käsipyörä

Yläkelkan pitkittäissäätöä varten. Mitta-asteikko näyttää säätöliikkeen pituuden 0.04 mm tarkkuudella.

9. Poikittaiskelkan käsipyörä

Poikittaiskelkan pitkittäissäätöä varten. Mitta-asteikko näyttää säätöliikkeen pituuden 0.04 mm tarkkuudella.

10. Siirtopylkän lukitusmekanismi

Siirtopylkän lukitsemiseksi rungon johteille. Siirtopylkän yläosan lukitsemiseksi peruslaatalle.

11. Kiertolaatan lukitusmekanismi

Lukitsee kiertolaatan osat toisiinsa kun haluttu kulma on säädetty.

12. Kiilahihnan kiristysrulla

Mahdollistaa kiilahihnojen vaihtamisen, kiristämisen ja siirtämisen hihnapyöriä irrottamatta.

13. Pääkaran hihnapyörä

Pyörimisnopeuden säätämiseen.

14. Välihihnapyörä

Pyörimisnopeuden säätämiseen.

15. Moottorin hihnapyörä

Pyörimisnopeuden säätämiseen.

16. Kiinnityshaarukka

Vaihtohammaspyörän asentamista ja kolmeen suuntaan säätämistä varten. Syöttökaran kytkemistä varten.

17. Kiinnityshaarukan kiristysruuvi

Kiinnityshaarukkaa säätämällä voidaan kytkeä käyttöpyörä ja syöttökaran vaihtopyörä. Kytkee syöttökaran päälle ja pois.

18. Vaihtohammaspyörä

Johtoruuvin pyörimissuunnan valinta. Syöttökaran välityksen säätäminen.

19. Syöttökaran vaihtopyörä

Syöttökaran välityksen säätäminen. Täyterenkaiden avulla pyörää voidaan säätää pituussuunnassa (kuva 3). Teräkelkan pitkittäisliike.

20. Syöttökara/johtoruuvi

Vaihtohammaspyörän kiinnittämiseen. Täyterenkaiden ansiosta pyörä on pituussuuntaan säädettävä, ja alimmalla akselimutterilla

pyörää voidaan säätää myös poikittain.

21. Vaihtohammaspyörä

Kierteityspyörän edessä, syöttöpyörän takana.

22. Syöttöhammaspyörät

Käyttämällä suojalukituslaitetta poikittaissyötössä ja kierteityksessä lukkomutterin voi jättää auki, jolloin teräkelkka ei liiku. Kara ja

mutteri joutuvat näin vähemmälle rasitukselle.

23. Poikittaiskelkan lukituspultti

Terät

Kuva 13

Sorvatessa terä leikkaa lastuja työstökappaleesta. Tästä syystä terien on oltava teräviä erityisen muotoisia. Terän muoto riippuu

valmistuksessa käytetystä materiaalista ja työstettävästä materiaalista. Katso seuraava taulukko.

Teräkulmat Ohut lastu Normaaali lastu Paksu lastu

HSS HM HSS HM HSS HM

Rintakulma 12 10 10 5 5 0

Päästökulma 8 6 7 5 6 4

Teroituskulma 70 74 73 80 79 86

Taulukko 2

Kuva 13 näyttää esimerkin tässä taulukossa esitettyjen kulmien käytöstä. Kuvassa on otettu pieni pätkä neliskanttista pikaterästä ja hiottu

siitä oma terä. Esimerkin terä on oikeakätinen rouhintaterä. Kappaleen alkuperäinen muoto näkyy kuvassa katkoviivalla. Kulmien 1,2 ja 3

yhteenlaskettu summa on aina 90°. Kulma 1 on rintakulma, kulma 2 teroituskulma ja kulma 3 päästökulma.

20 Ferm

FIN

SLO

Strona jest ładowana ...

Ferm BLM1005 Instrukcja obsługi

Marka: Ferm

Model: BLM1005

Typ: Instrukcja obsługi

ściągnij PDF

raport

w innych językach

čeština: Ferm BLM1005 Uživatelský manuál
svenska: Ferm BLM1005 Användarmanual
suomi: Ferm BLM1005 Ohjekirja

Ferm BLM1005 Instrukcja obsługi

Ferm BLM1005 Instrukcja obsługi

w innych językach

Powiązane dokumenty

Inne dokumenty