2 , 3 ,4 ½I«Twj K~º
´Ã¹¨ K~º Hn ½I«Twj ¸ÄH ºI§¶ ¾a nj
¾Ä¼¿U
¤oM R¯I~UH
½I«Twj ·jo¨ pHoU
kÄoëM oʺ nj Hn jnH¼¶ ¸ÄH ½I«Twj pH ½jIÿTwH pH ®L¤
5 ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj þÃżU
½I«Twj Á¼±] ÁIµº
½I«Twj SzQ ÁIµº
½I«Twj ÏoT¹¨ ¾dÿÅ
6 ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ÁHo]H ½¼dº
¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ¦Ä Ì»o{
7 ½I«Twj RIµÃʹU
¸¨ ¦zi ·I¶p Rk¶
¸¨ ¦zi RI~hz¶ » IÀ ¾¶IºoM
8 I¿wIL² ̼º
¾vL²H Ák¹M ¾£Lö
I¿wIL² Á»n KvaoM ¾M ·j¼µº ¾]¼U
|Ii ³°¤H
9 , 10 ¹µÄH ÁIÀ ¾ÃżU » IÀnHkzÀ
¶¼µø ¹µÄH
SvÄp ôÃd¶ IM nI¬pIw » SÎIÄpIM RIø°öH
SvÄp ôÃd¶ ¾M ¾]¼U » ¡oM nj Âļ] ¾ÎoÅ
11 ½I«Twj pH ÁnHk¿«º » SL¤Ho¶
¡oM ·IÄo] Íõ¤
½jIÿTwH ¾±eo¶ oÀ pH uQ oT±ÃÎ ·jo¨ qõU
½jIÿTwH ¾±eo¶ oÀ pH uQ ½I«Twj ®ÃTwH ¾Êÿd¶ ÂwnoM
½I«Twj ·jo¨ qõU
12 ²IµTeH R°§z¶ ÍÎn
13 x»oÎ pH uQ uÄ»ow » RI¶ki IM tIµU pH ®L¤
¤oM ¸¨ ¦zi pH ½jIÿTwH ÁIµ¹ÀHn ¾aoTÎj
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
1
( kùÃLM Hn ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj þÃżU Sµv¤ ) . k{IM
¾M ¶¼öoi ¾²¼² , ·I@@§¶H Rn¼Å nj ¾¨ j¼@{ ¶ ¾ÃżU
.k{IM ®~T¶ , ¸¨ ¦zi ½I«Twj ¦Äjqº H¼À Â]»oi ¦Ä
. k{IM µº SMIY ®d¶ ¦Ä nj ·A ÏI~UH ·I§¶H ¾`ºI¹a
µ¨ ) ½o\¹Q ¦Ä pH Hn ¾Ä¼¿U ¶¼öoi ¾²¼² ¸ÄH kúH¼U ¶
» ½k{ ³I\ºH ÂM¼hM ¾Ä¼¿U Rn¼Å ¸ÄH nj ½jHj n¼Lø
( pIM
. k¹¨ ¶ nI¨ ÂM¼hM qú ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj
¾@@M IÄ » ¦Äjqº Hn ¾@@ļ¿U ¶¼öoi ¾²¼² IU kù¨ ÂwnoM !
, jnHj nHo@@¤ ½I@@«Twj SzQ nj ¾@@¨ H¼@@À Áj»n» S@µw
. k@@Ã{IM ¾T{Hm«º
o@@@@T¶ 2/4 pH k@@@@ÄILº ¾@@ļ¿U Â@@@@¶¼öoi ¾@@@@²¼² ϼ@@ö !
·I@@§U KUo¶ SvÄIM ¶ ¾@@²¼² ¸ÄH ¸Ã¹`µÀ , k@@¹¨ p»I\U
®iHj pH JA I@Ä » ¥o¨ , nILü RHnl ¾º¼¬ oÀ IU j¼{ ½jHj
Hn Â@¶¼öoi ¾²¼² ¸ÄH ¾¨ kù¨ S¤j . j¼@@{ ¾T{HjoM ·A
. k@@Ã{IM ½jo§º ¾²
SMIY ¾Ä¼¿U ´TvÃw
´TvÃw ¾M ¾@ļ¿U Â@@¶¼öoi ¾@@²¼² ¾¨ ´@@ù¨ ¶ ¾@ÃżU
pH k@@úH¼U ¶ ¾@@¨ k@@{IM ®@@~T¶ nj I@@Ä ½o@@\¹Q ¾@@ļ¿U
I@@Ä » k@@ÄH ½k@@Äoi ·A pH Hn ½I@@«Twj ¾@@¨ ÁH ½k@@¹{»oÎ
. k@@ÃÄIµº ¾Ã¿U , pI\¶ ¨kÄ RI÷õ¤ ·I¬k¹{»oÎ
nH¼Äj ¾Ä¼¿U fHn¼w
K~º ®d¶ Oa Sµw nj -1
o@M , ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj
n¼Lø ÁHoM Hn ±d¶ nH¼Äj Á»n
.kÃÄIµº jI\ÄH Hn J¼öo¶ ÁH¼À
I@@\ºA IU Hn Â@¶¼öoi ¾²¼² -2
ýIÅ » ½I@@U¼¨ k@úH¼U ¶ ¾¨
» S@@z¬oM pH I@@@@U k@@@@ÃÄIµº
·»nj ¾@M RI÷ÄI¶ pH ®ÅIe SM¼ön » ´º ¾º¼¬ oÀ Svzº
. j¼@@{ Áoì¼±] ½I«Twj
SvÄIM ¶ ½k@@{ jI@@\ÄH nH¼@@Äj ·»nj ¾@@¨ ±d¶ -3
H¼@@À ·IÄo] Z»oi pH ͺI¶ IU k{IM ¸ÃÄIQ ¾M »n » ´Ã£Tv¶
nj |¼@@~hM ILUo¶ SvÄIM ¶
B » A ÁI@@¿Tµv¤ .j¼@zº
I@@U kº¼{ ÂwnoM , k@¹¨ ¶ nI¨ ILUo¶ ½I«Twj ¾¨ Â÷¤H¼¶
·I@@zº»nj nj ¥Ii » nI@Lü IÄ » ¥o¨ ¾º¼¬ _ÃÀ
. k{IM ½kzº ͵]
®Å» ½I«Twj ¾M cÃdÅ Rn¼Å ¾M kÄIM qú ¶¼öoi ¾²¼²
¾M ¥Iº ´º » J¼öo¶ ÁH¼À Sz¬pIM pH ͺI¶ IU k{IM ½k{
. j¼{ ¡IUH ·»nj
½I«Twj K~º
2
ÁpHk@@ºH ½Hn » K~º, ·I@@§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki pH ½jIÿTwH » Â@@TºHnI¬ RnI¨ SÎI@@Änj S¿] : ¾]¼U
.jo@@ÄmQ ³I\ºH S@@¨o{ ¸ÄH pI@@\¶ ½k@@¹ÄIµº ôw¼U ô£Î kÄIM ½I«Twj
K~º
? ´Ã¹¨ K~º Hn ½I«Twj ¸ÄH ºI§¶ ¾a nj
®@@d¶ ¾@@¨ k@@ÃÄIµº S@@¤j ð
pH SvÄIM ¶ ½I«Twj K~º
» rIμ{ , ÁnI@hM , pI¬ ¡I]H
k@@{IM n»j ÁpI@¬ ¾@@dÿÅ IÄ
RnHoe ¾¨ SwH ¸§µ¶ ·¼a
KÃwA ½I@@«Twj ¾@@@M I@@@@¿ºA
. k@@ºIwoM
¸@@¨ ¦zi ½I«Twj ¾`ºI¹a
o@@T¶ ±ö 10 SvÄIM ¶ , ½k@@{ K~º S¹ÃMI¨ o@Äp nj
nj ¾@@¨ Â@@dõw oÀ IM ½I«Twj Á»n cõw ¸ÃM ²Ii ÁIñÎ
o@@T¶ ±ö 15 qú » jnHj nHo@@@¤
( S¹ÃMI¨ ) ½I«Twj Á¯IM
½I@@«Twj ¸ÃÎoö nj ¾¨ Âe¼õw IM jnHj nHo¤ pH ¾@@±ÅIÎ
WøIM ¾@@±ÅIÎ jI\ÄH ¸ÄH k@@{IM ¾@@T{Hj j¼]» jnHj nHo¤
. j¼@{ ¶ ½I«Twj ýHo@@öH nj KwI¹¶ ÁH¼À xjo¬
ÁI@@À ½nH¼Äj ýoö nj H¼@@À n¼Lø ·I§¶H ¾¨ k@ù¨ ÂwnoM
¾@@T{Hj j¼@@]» ÁnI@@¹¨ ¾±Ãw» IÄ ÁnI@¹¨ nH¼Äj IM ½I«Twj
. k@@{IM
.k@@¹{IM ½kzº ¾TvM » j»kv¶ ½I«Twj SzQ Sµv¤
¾@@¨ Â@@¤IUH ÁH¼À ¾¨ kù¨ ÂwnoM SvÄIM ¶ ¸Ã¹`µÀ ð
½j¼@Lº J¼öo¶ jnHj nHo¤ ·A nj ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj
. joì ¶ Rn¼Å , ÂÎI¨ ½pHkºH ¾M H¼À ¾Ä¼¿U »
SzQ IÄ » S¹ÃMI¨ Á»n Hn ½I«Twj ¾¨ j¼{ ¶ ¾ÃżU ! ð
S¿] þ²Ih¶ ¾¨ Â@į¼² nj IÄ » Âļz¨ nj , ½k{ ®ÿ¤ nj
. kÃÄIµ¹º K~º , j¼{ ¶ pIM ½I«Twj nj
¾Ä¼¿U
» ³o@@¬ ÁH¼À l¼@@ÿº IM » ¶HnA ¾M Hn I@¿wIL² ½I«Twj ¸ÄH
S¿] . k@@ÄIµº ¶ ¦zi , ¾@@vL²H SÎIM ·»nj ¾@@M q@@õU
¢@@Äoö pH J¼öo¶ ÁH¼À , ·j¼@µº ¦zi kº»n nj ®Ã¿vU
ZnI@@i , ½I@@«Twj SzQ nj ͤH» ¾@@ļ¿U Â@@¶¼öoi ¾@@²¼²
½I@@«Twj pH ½jI@ÿTwH ³I«¹À nj k@@ÃÄIµº S¤j . j¼@{ ¶
·IÄo] IU j¼@@{ ¾@@ļ¿U Â@M¼i ¾@@M ¡IUH ÁH¼À , ¸¨ ¦zi
køI~T¶ ¡IUH ·»nj ÁI@@¿ÀI«Twj o@@«Äj pH ¾¨ Â@@ÄIÀpI¬
. kºjo«ºoM ¡IUH ·»nj ¾@@M kº¼{ ¶
nIÃw ¾Ä¼¿U ´TvÃw
nI@@Ãw ¾Ä¼¿U ´TvÃw IM ¸@¨ ¦zi ½I«Twj pH ¾§Ã¶I«¹À
SvÄIM ¶ ¾@@ļ¿U Â@@¶¼öoi ¾²¼² , k@@ÃÄIµº ¶ ½jI@ÿTwH
Â@¹µÄH RI§º SÄIøn IM SvÄIM ¶ ¾²¼² ¸ÄH . k{IM ®~T¶
½k@@{ ¾TvM , ½I«Twj SzQ nj ͤH» ¾Ä¼¿U ®d¶ ôMHn ¾M
½I«Twj K~º
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
3
½o\¹Q ¾Ä¼¿U ½oÿe
k@@@ÄIM H¼@@@À ¾@@@@ñhU ®@@@d¶
½I@@@@@@«Twj S@@@zQ I@@@@£Ã¤j
j¼@@]» ½o\¹Q Á»n ¸¨ ¦zi
¶¼öoi ¾²¼² IU k{IM ¾T{Hj
. k@@{IM ½IU¼¨ ·I§¶Hke IU
½I@@«Twj I@@U k@@@ÃÄIµº S¤j !
¾@@M ±Ãi Hn ¤oM ¸¨ ¦zi
Ho@Äp kÃ{IM ½jHkº ®À K£ø
» ´i , ¾² ¾Ä¼¿U Â@¶¼öoi ¾²¼² ¾¨ j¼{ ¶ WøIM nI¨ ¸ÄH
. j¼@@{ Íõ¤ ÂTe IÄ
Â@¬jn¼i _ÃQ , ¬kÄoM ¾º¼¬ _ÃÀ q¬oÀ ¾¨ kÃÄIµº ¾]¼U !
·¼@a k{ILº Â@¶¼öoi ¾²¼² Á»n
( u ) ¬k{IU S²Ie IÄ »
. j¼{ ¶ Swnj ¾Ä¼¿U pH ͺI¶
pIM ½o\¹Q ¢Äoö pH ¾Ä¼¿U
¾M kÄIM ¶¼öoi ¾²¼² ÁI¿TºH
pH ͺI¶ IU k{IM ¸ÃÄIQ Sµw
ùHj » J¼@öo¶ ÁH¼@À jI@\ÄH
·»nj nj ·I@@@÷ö pH ®@ÅIe
. j¼{ ¡I@UH IÄ » ½I«Twj
¾@@¨ k@ù¨ ®ÅIe ·I@¹ÃµöH !
Â@@M¼i ¾@M ½I@@«Twj ¾@@ļ¿U
q@@@ú » jo@@@ÄmQ ¶ ³I@@@\ºH
Sµw ¾@@M ¾@@ļ¿U Â@@¶¼öoi ¾@@²¼² ÁI¿TºH IU kù¨ ÂwnoM
nHo¤ , k{IM ¶ ½I«Twj SzQ nj ¾¨ H¼À Áj»n» Sµv¤
. k{IM ¾TÎo«º
k{IM ½k{ K~º ÂM¼hM SvÄIM ¶ ¾Ä¼¿U ¶¼öoi ¾²¼² !
. k@{IM ¾T{Hj Hn ÂLwI¹¶ » ¾¹Ã¿M jo§±µø IU
Áj»n» ¾@`Änj » ¾@@ļ¿U ¶¼öoi ¾²¼² ¾¨ kù¨ ÂwnoM !
. k¹{IM ½kzº j»kv¶ H¼À
ÁH¼@À , Â@¤oM ¸@¨ ¦zi ½I@@«Twj ¾@@¨ k@@ÃÀkº ½pI@@]H !
. jpHk@@ºIÃM ·IÄo] ¾M ½nIM»j Hn Â]»oi
Â@@¤oM ¸¨ ¦zi ½I@@«Twj pH ô±ü » KwI¹¶Iº ½jI@@ÿTwH !
. j¼@{ ¶ Áp¼w yUA oõi ¾M o\¹¶
pH S@vÄIM µº ¤oM ¸@¨ ¦zi ½I@«Twj Â]»oi ÁH¼À !
» ÁnI@@hM , pI@@¬ ¡I@@]H ÁHoM ¾¨ j¼@{ ZnIi ÁH ¾²¼² ·IµÀ
. j¼@{ ¶ ½jIÿTwH o«Äj ÁI¿ÀI«Twj
I@@Ä » ¾@@ļ¿U ´TvÃw ¢@@Äoö pH Hn Â@@]»oi ÁH¼À q¬oÀ !
. k@ÃÄIµ¹º ¾Ã±hU , jnHj ½k¹¹¨ ZHohTwH ¸Î ¾¨ ÂÄHo\¶
» ¾@@T{Hm¬ o@@ÃYIU Â@@UnHoe Ïo@@T¹¨ nI¨ ·IÄo] Á»n HoÄp
. j¼{ ¶ Áp¼w yUA jI\ÄH WøIM
¤oM R¯I~UH
pH , k@@úqM ¡oM ¾M Hn ½I@@«Twj ¾@@iI{ »j ¾@@§¹ÄH pH ®L¤
. k@@ÃÄIµº ®ÅIe ·I¹ÃµöH oÄp jnH¼¶
. k{IM ¦zi ·ITTwj ¾¨ kļ{ ¸Fµõ¶
. k{IM RnH ÏI~UH ÁHnHj ¡oM qÄoQ
½I@«Twj pIú jn¼¶ ·H¼U oX¨Hke ®µdU ¾M njI¤ ¡oM qÄoQ
.SwH ½k¶A ¹ΠRI~hz¶ Ï»k] nj ·H¼U ¸ÄH . k{IM
(kÃÄI¶oÿM ¾Êe°¶ Hn ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj þÃżU Sµv¤)
nj ½k@@{ }hz¶ nHk@£¶ IM ¢MIõ¶ SvÄIM ¶ ¤oM rIT²»
þÃżU Sµv¤ ) k@@{IM ½I@@«Twj Â@@¹Î RI@@~hz¶ ¾@@¬oM
(.kÃÄI¶oÎ ¾Êe°¶ Hn ¸¨ ¦zi ½I«Twj
¾`ºI¹a . k{IM nI¬pIw ½I«Twj ¾iI{ 2 IM ¡oM qÄoQ
Çļ÷U SvÄIM ¶ ¡oM ¾@@iI{ 2 IÄ » qÄoQ , j¼Lº nI¬pIw
. k@@º¼{
. kù§º ½jIÿTwH ¡oM ÂÀHn ¾w IÄ » ôMHn ´Ãw pH !
jHpA ÁI@@ñÎ » Ïq¹¶ pH ZnI@i ôÃd¶ nj Hn ½I«Twj q¬oÀ !
. kù§º K~º . k{IM þ£v¶ o¬H ÂTe
( ¸§²IM )
¥Iºoõi nIÃvM ·HnIM » jIM Æo÷¶ nj ½I«Twj ·jHj nHo¤
. SwH
» ¾@@ö¼Mo¶ ½I@@«Twj ¾iI{ »j , ½I@@«Twj K~º ®d¶ nj !
. k@@{IM toTwj nj SvÄIM ¶ q@@ÄoQ
. k@@{IM ½k{ ¾² IÄ » ´i kÄILº ¡oM ´Ãw !
¾@@T{Hkº Hn jo\¶ Âz¨ ´Ãw SñMI¤ , ¾iI{ »j ¾`ºI¹a !
. j¼@@{ pIM ®¶I¨ ¹µÄH IM SvÄIM ¶ ¾iI{ »j , k{IM
·¼a kÃÀkº nHo¤ q@ÄoQ Â@@§Äjqº nj HoºA ¾iI{ »j q¬oÀ
®@@~T¶ qÄoQ ¾M Hn ·A Â~h{ ¤IÿUH Rn¼Å ¾M ¾@@`ºI¹a
.k{ kÀH¼i Áp¼w yUA oõi ¾M o\¹¶, kÄIµº
I@@M SvÄIM ¶ . j¼@@{ ¦a ILUo¶ SvÄIM ¶ ¡o@@M ®@MI¨ !
» j¼@{ Çļ÷U SwH ½I@@«Twj ¸ÄH |¼@@~h¶ ¾¨ Â@±MI¨
. j¼{ K~º Jo\¶ ¸Ãv¹§U ¦Ä ôw¼U ô£Î
¾@¨ jnHj Áo@@TzÃM ¾¹ÄqÀ ¡oM oU º¯¼ö IÄ » kÄk] ®MI¨
. k@@ù¨ ¾Ã¿U kúH¼U ¶ pI\¶ x»oÎ q¨Ho¶ pH
S¨o{ , j¼@@zº SÄIøn jnH¼¶ ¸ÄH pH ³Hk@@¨ oÀ ¾@`ºI¹a !
. jo@@¨ kÀH¼hº ϼL¤ Hn ÂTò¼Fv¶ _ÃÀ ½kºpIw
I@@M , ¯IM jnH¼¶ pH ³Hk@¨oÀ nj kÄjoU ¸T{Hj Rn¼Å nj !
. kÄoì tIµU ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
½I«Twj K~º
4
½I«Twj ·jo¨ pHoU
Â@@TwnkM IU j¼{ K~º pHoU » cõvµÀ kÄIM ½I«Twj ¸ÄH
. k¹¨ nI¨
o@@ʺ nj Hn jnH¼@@¶ ¸ÄH ·I@@TÀI«Twj pH ½jI@ÿTwH pH ®L¤
. kÄoëM
, k@@Äjo¨ K~º Hn Â@@¤oM ¸¨¦zi ½I«Twj ¾§¹ÄH pH k÷M
» ½j¼@@µº qõU ·A I@@M nI¨ pH ®L¤ Hn ®ÃTwH ¾Êÿd¶ ·»nj
·A ¾M ½I@@«Twj ÏI£TºH Âö nj ¾¨ ÁnI@@Lü » jo¬ ¾@@º¼¬oÀ
. kù¨ qõU Hn ½jo¨ l¼ÿº
ÁI] nj ½I«Twj K~º pH uQ
®ÅIe ·I@@¹ÃµöH , xH µGHj
pHo@@U » cõw ´À ¾¨ k@@ÃÄIµº
ÂwnoM IM kúH¼U¶ ¾¨ k{IM
q@@ú » ½I@@«Twj ýoö »j oÀ
̼ò¼¶ ¸ÄH , ·A K£ø » ¼±]
. k@@ÃÄIµº ÂwnoM Hn
¸¨ ¦zi ½I@@«Twj ¾@@`ºI¹a
k@@{ILº c@õv¶ » pHo@@U °¶I¨
´@@ÃʹU ¸@@Ãe nj kúH¼U ¶
½I«Twj Âļ±] ¾ÄIQ 2 ·jo¨
pH
( I@@¿ºA ·jn»A ¸@@ÃÄIQ » ¯IM )
S@@¿] Â@@@@M¼a ¾@@@÷õ¤ ¦@@Ä
½jI@ÿTwH ·A ·jo¨ cõw ´À
.k@@@@ÃÄIµº
¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj þÃżU
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
5
¸¨ ¦zi ·I¶p o«MIhTºH ³¼²»
jn¼@¶ ·I@¶p IU kúIio`M SøIw ÁI@À¾Mo£ø S¿] nj Hn ³¼²» . joì ¶ nHo¤ ½jIÿTwH jn¼¶ ¸¨ ¦zi ÁI¶j ´ÃʹU S¿]
. kúIio`º SøIw ÁIÀ ¾Mo£ø ý°i S¿] nj Hn ³¼²» q¬oÀ
( kùÃLM Hn ¸¨ ¦zi RIµÃʹU Sµv¤ ) .kÀj ·Izº Hn Iµ{ oʺ
ÂUnHoe ¸¨ ¦zi ´ÃʹU ¾µ¨j
½H¼h²j » J¼±õ¶ ÂUnHoe ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM JIhTºH ÁHoM
( Ì»o{ ) RnITwH ¾µ¨j
. ½I«Twj nI¨ Ì»o{ ÁHoM
½I«Twj Á¼±] ÁIµº ½I«Twj SzQ ÁIµº
ÏIÄow ½nIµ{
Ïk¶ »
®ÃTwH ¾Êÿd¶
oT±ÃÎ
RI~hz¶ ¾dÿÅ
H¼À Áj»n»
¯IM ÁI¶j , óIÃTeH ¾Ä¼¿U ¶¼öoi ¾²¼² ÁHoM ôMHn
ÏoT¹¨ ¾dÿÅ
RnHoe ´ÃʹU ¾µ¨j Ì»o{ ¾µ¨j
¸¨ ¦zi ·I¶p o«MIhTºH ³¼²»
¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ÁHo]H ½¼dº
6
¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ¦Ä Ì»o{
. kúqM qÄoQ ¾M Hn ½I«Twj ¾iI{ »j - 1
Hn oʺ jn¼¶ ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM , ¾vL²H ̼º tIwH oM - 2
( kùLM Hn ¾vL²H Sv¤ ) . kÃÄIµº JIhTºH
oT±ÃÎ ¾¨ kÃÄIµº ®ÅIe ·I¹ÃµöH » ½jo¨ pI@@M Hn Jnj - 3
¾@@ö¼Mo¶ ®@@d¶ nj ®@¶I¨ ¹µÄH » ÂTwnj ¾M » ½j¼M qõU
. k{IM ¾TÎo¬ nHo¤
¾@@¨ k@@ù¨ ÂwnoM » ¾@@T{Hm¬ ½I«Twj nj Hn ¾vL²H - 4
nHo@¤ Jnj n»j ¦ÃTw¯» nj ¸ÃM I@@¿wIL² pH ÂTµv¤ _ÃÀ
. kÄk¹LM Hn ½I«Twj nj . k{IM ¾TÎo«º
¾§ÃºI¶p IU kúIio`M Hn ¸¨ ¦zi ·I¶p o«MIhTºH ³¼²» - 5
j¼{ ½jHj ·Izº , ¾ö¼Mo¶ ¥I{¼Q ̼º S¿] KwI¹¶ ·I¶p
» SÎIM ̼@º ¸@ÃM ¾@õMHn ·jo@@@¨ ÂwnoM S¿] Ï»k@@] pH
Hn ¸¨ ¦zi RIµÃʹU ). k@@ÃÄIµº ½jI@@ÿTwH ¾@@vL²H SÃÎoË
¾@@M ó¼Mo¶ ¸@@úH¼¤ ¾¨ kÃÄIµº ®ÅIe ·I@@¹ÃµöH »
( kùÃLM
(kùLM Hn ¾vL²H Sµv¤ )
kÄH½jo¨ SÄIøn HoºA ̼º » ¾vL²H
. k@@úIio`º SøIw ÁIÀ ¾Mo£ø ý°i S¿] nj Hn ³¼²»
ÁI¶j ´ÃʹU ¾µ¨j pH ½jI@@ÿTwH I@@M , ³»q² Rn¼Å nj - 6
½jI@@ÿTwH RnHoe nHk£¶ ´ÃʹU S¿] , ÂUnHoe ¸¨ ¦zi
.k@@@@ÃÄIµº
¾@@@@¶IºoM ÁHo@@]H I@@U k@@@ÄnIzÿM Hn RnI@@TwH ¾@@@µ¨j - 7
, ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ÁHo]H ϼö nj . j¼{ Ì»o{ ¸¨ ¦zi
pH Â@ñ÷M ¾@§ÃUn¼Å nj » kÄIµº ¦a Hn ¾vL²H kúH¼U ¶
» ¾@@T{HjoM Hn I@@¿ºA k@úH¼U ¶ , kºj¼M ½k{ ¦zi I¿ºA
. j¼@@{ Ho]H , ½k@ºIµÃ¤IM ¾@@vL²H ÁHoM ¾¶IºoM ¾¶HjH
½I@@«Twj IU k@@úqM Hn RnI@TwH ¾@@µ¨j ,nj ¸@@TvM pH k÷M
. k@@Àj ¾¶HjH j¼@@i nI¨ ¾M ½nI@@M»j
¾vL²H ¹÷Ä ) k{IM ¶ jow ¸¨ ¦zi ¾¨ oiA ¾±eo¶ - 8
ÏI@@÷Î ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ¢ÄI¤j ¸ÄoiA nj
( kº¼{ ¶ jow
. j¼{ Ho]H oiA IU ¾¶IºoM ¸ÄH ¾zõÀ kÄnHm«M . j¼{ ¶
» k@Än»IÃM ·»o@ÃM Hn ¾vL²H , kù¨ pIM Hn ½I«Twj nj - 9
. k@@ÃÀj nHo¤ yÄI]ow » ½j¼µº qõU Hn oT±ÃÎ
.kù¨ Hk] ¡oM qÄoQ pH Hn ½I«Twj ¾iI{ »j - 10
½I«Twj RIµÃʹU
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
7
¸¨ ¦zi Rk¶
¾±eo¶
( kùÃLM Hn Ï»k] ) jnHj «TvM ¥I{¼Q » SÎIM ̼º » ½I«Twj ·»nj ¥I{¼Q ´\e ¾M ¸¨ ¦zi ¾±eo¶ ·I¶p Rk¶
. j¼{ ¶ Ho]H ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM oiA ¾£Ã¤j 10nj jow ¸¨ ¦zi
. kÃÄIµº JIhTºH ·j¼M j¼]¼¶ Rn¼Å nj Hn ¯IM RnHoe ¾¹Äq¬ , ¥I{¼Q jIÄp ´\e ÁHoM ¾¨ kÃÄIµº ¾]¼U !
¾anIQ ̼º
nIM ´\e
³o¬¼±Ã¨ 7 #### ³o¬¼±Ã¨ 6 #####³o¬¼±Ã¨ 5#### ## ³o¬¼±Ã¨ 4### ## ³o¬¼±Ã¨ 3# ### ³o¬¼±Ã¨ 2## ### ³o¬¼±Ã¨ 1
- ·IT¨
¯IM RnHoe
- º¼±ÄIº
#¯IM RnHoe
- ¦Ã±Äo¨H
¸ÃÄIQ RnHoe
20-30
¾£Ã¤j
35-45
¾£Ã¤j
45-60
¾£Ã¤j
60-70
¾£Ã¤j
70-80
¾£Ã¤j
80-100
¾£Ã¤j
90-120
¾£Ã¤j
20-30
¾£Ã¤j
35-45
¾£Ã¤j
45-60
¾£Ã¤j
25-40
¾£Ã¤j
40-60
¾£Ã¤j
jnH¼¶ tIwH oM . k{IM ¶ ÂLÄo£U ¸¨ ¦zi ·I¶p Rk¶
: k{IM ¶ R»IÿT¶ oÄp
:¼zTv{ n»j pH k÷M ¾vL²H ôw¼U ½k{ Jm] JA nHk£¶
ð
k@@¹¨ ¶ Jm] JA ÁjIÄp nHk£¶ tIve ³°¤H » IÀ ¾²¼e
» SÎIM IM Â@@²» ¾@@MIz¶ u¹] ¦Ä IM ³°¤H : ¾@@anIQ ̼º
ð
·k{ ¦zi ·I¶p Rk¶ ¾¨ SwH ¸§µ¶ R»IÿT¶ S¶Ihò
. k@@¹{IM ¾T{Hj ÂU»IÿT¶
ÁHo@@M Â@@µ¨ ·I@@¶p k@eH» » ¦a¼¨ ³°¤H : ¾vL²H nHk£¶
ð
. SÎo¬ k@@¹ÀH¼i ·k{ ¦zi
I@@U . j¼@@{ ¼UH SvÄIM ¶ tI@@L² ¾`ºI¹a : ·k{ ¦zi
ð
ZnI@i ½I«Twj pH kúH¼U ¶ , jnHj ´º µ¨ p¼¹À ¾§ÃºI¶p
k@@ºnHj ®¶I¨ ·k@@{ ¦zi ¾M pI@@ú ¾¨ Â@@¶°¤H . k@ÃÄIµº
. k@@¹ºIµM ¤IM ½I«Twj ·»nj nj k@@¹ºH¼U ¶
k@@¹TvÀ jIÄp ´\e ÁHnHj ¾¨ ³°¤H pH ÂioM : jIÄp ´\e
ð
|¼@@~h¶ SL¤Ho¶ ¾M pIú , ·k{ ¦ze ¾±eo¶ ϼö nj
. k@@ºnHj
Hn ³°¤H ¸ÄH , ½I@«Twj nj ¾¨ ÂT¤» ¾¨ ´Ã¹¨ ¶ jI¿¹zÃQ
½jo@@¨ ZnIi ½I«Twj pH Hn I¿ºA k@ºjn¼i ·I§U » kºkÃioa
¾@@LUo¶ ¸Äk¹a Hn nI¨ ¸ÄH . kÄnHm«M Hn ½I«Twj ½nIM»j »
I@@\MI] °¶I¨ IU k@@ÃÀj ³I\ºH ·k@@{ ¦zi Rk¶ ϼ@ö nj
.kº¼{
. kÃÄIµ¹º ¦zi ¸Ã÷¶ ke pH yÃM Hn I¿wIL² q¬oÀ !
¾@M ¾¨ k¹TvÀ HnHj Hn Â÷ÃLö ¨I¹µº Âø¼º IÀ ¾anIQ ³IµU
. k¹¨ ¶ ¦µ¨ I¿ºA ·j¼M ³oº
¸¨ ¦zi RI~hz¶ » IÀ ¾¶IºoM
·jo¨ IÃeH
( Refresh )
» ¾@@anIQ ·jo¨ ½pIU » ·jo@@¨ IÃeH ÁHoM ½IU¼¨ ¾¶IºoM ¦Ä
j»ke ¾¨ j¼{ ¶ yhQ jow ÁH¼À ¾§Ã¶I«¹À nj ¾vL²H
. kz¨ ¶ ϼö ¾£Ã¤j 10
ÁHo@M ¸ÄHoMI¹M Svú ¸¨ ¦zi ¾¶IºoM ¾±eo¶ ¸ÄH ·¼a !
. j¼@@{ ½jIÿTwH kÄILº k¹TvÀ uÃi p¼¹À ¾¨ ÂÄI¿wIL²
¯IM RnHoe ¾µ¨j
. k¹¨ ¶ JIhTºH Hn ¸¨ ¦zi RnHoe ¾µ¨j ¸ÄH
RnHoeï , k@@{IM ¶ ·»o@@ÃM SÃ÷ò» nj ¾@µ¨j ¾§Ã¶I«¹À
¯I@@M RnHo@@e , ½k@@@{ ½jHj nI@@zÎ ¾@@§Ã¶I@@«¹À » ¸@@ÃÄIQ
. k@@@@{IM ¶
I¿wIL² ̼º
8
¾vL²H Ák¹M ¾£Lö
k
@@ÃÄIµº ÂwnoM S¤j IM Hn I¿wIL² Á»n KvaoM ½nH¼µÀ ð
·k
@@{ ¦zi KwI¹¶oʺ jn¼¶ tIL² ¾¨ j¼{ }hz¶ IU
. oÃi IÄ k{IM ¶ ¤oM ¸¨ ¦zi nj
. kÃÄIµº Ák¹M ¾£Lö , ¾anIQ ̼º tIwH oM Hn I¿wIL² ð
½j¼
@µº ÂwnoM Hn ®{ ÁIÀ ¾µ¨j » ½j¼µº ²Ii Hn I¿LÃ] ð
. kÃÄIµº Sÿw »
» k
@@¹Moµ¨ » ¾@@TvM Hn I@@¿wIL² Á»n ÁI@@@¿M°¤ » I@@@¿LÄp ð
. kÄk¹LM HoºA ÁIÀk¹M
, j¼
@@]¼¶ JA jIÄp nHk@£¶ pH IU kÃÄIµº Âz§MA Hn I¿wIL² ð
. kÃÀI§M
nj j¼
@@{ ¶ ½kça I¿ºA pH JA ¾@@§Ã¶I«¹À nj Hn ¾vL²H !
. kÄnHm«º ¦zi ½I«Twj
½I«Twj nj ¾vL²H ´\e nHk£¶ oX¨Hke
. kù§º oQ pI\¶ ke pH yÃM Hn ½I«Twj ®ÃTwH ¾Êÿd¶
. kÀj¶ ·Izº Hn ¦zi ¥I{¼Q ·p»ï, oÄp ÁIÀ ½pHkºH
. ³o¬¼±Ã¨ 7 oX¨Hke : Â÷ÃLö ýIòH
³o¬¼±Ã¨ 3 oX¨Hke : Âø¼¹~¶ ýIòH
kù§º oQ Hn ¸¨ ¦zi ½I«Twj , pI\¶ ke pH yÃM q¬oÀ !
» Â
@@M¼hM ·k@@{ ¦zi k@@º»n ¾@¨ j¼@@{ ¶ WøIM ·¼@@a
. jo
@@ëº Rn¼Å J¼±õ¶ Rn¼~M
Ï»HkT¶ ÁI¿ºp»
³o¬ 1000 = ³o¬¼±Ã¨ 1 : ¾]¼U
¥I{¼Q
p¼±M
( Âhº ) ·IT¨
½oÃü
³o¬ 150
³o¬ 100
( Âhº ) ·IT¨
½oÃü
( Âhº ) ·IT¨
½oÃü
tIL²
( ¸Ã] ¾vL²H ) ¸Ã]
¾`M nHj poQ ¾¹¿¨ jkø 10
¸ÀHoÃQ
##¹ÀHoÃQ oÄp
³o¬ 500
³o¬ 350
³o¬ 700
³o¬ 300
³o¬ 200
³o¬ 1000
³o¬ 125
¾ºIi nj ½jIÿTwH jn¼¶ ÁIÀ ¾anIQ ÌH¼ºH
( ½oÿº 2 ShU ) ýId²
( Âhº ) ·IT¨
½oÃü
³o¬ 1500
³o¬ 1000
#¦a¼¨ Áqö»n IÄ ½oÿw
Rn¼Å » Swj ¾²¼e
##½oÿº 2 ShU ¾Î°¶
³o¬ 700
³o¬ 500
³o¬ 350
©nqM Áqö»n IÄ ½oÿw
¹Ãw Á»n ¾anIQ
³Iµe ¾²¼e
½oÿº 1 ShU ¾Î°¶
³o¬ 250
³o¬ 100
³o¬ 700
³o¬ 350
³o¬ 350
ó¼±h¶ Â@@hº ¥I{¼Q IM Hn Âø¼¹~¶ ÁIÀ ¾anIQ ¾§Ã¶I«¹À
p¼
@@¹À ¾¨ SwH ¸§µ¶ ¸¨ ¦zi n»j ·IÄIQ nj , kù¨ ¶
I
@¿ºA , jITÎH ¶ ¤IÿUH ¸Ã¹a o¬H . k¹{IM ¾T{Hj ´º µ¨
¦zi Rk
@@¶ ½IU¼¨ ¸@@¨ ¦zi n»j ¦Ä nj Â@@TeHn ¾M Hn
. kÃÄIµº
¸
@¨ ¦zi n»j ·I¶p Rk¶ kÃÀH¼i ¶ ¾§Ã¶I«¹À : ¾]¼U
¾
@¨ kÃ{IM ¾T{Hj oöIi ¾M Hn ¾T§º ¸ÄH , kÃÄIµº ´ÃʹU Hn
Â
@@¬k¹¹¨ ¦zi ¾@@±eo¶ , n»j oÀ Â@@ºIÄIQ ¾@£Ã¤j 10 nj
®
@@µø ½I«Twj ¾@@±eo¶ ¸ÄH nj ¾@@¨ j¼@@{ ¶ Ho]H jo@@w
. k
@@Àj µº ³I\ºH Hn ³o¬ ·jo¨ ¦zi
I¿wIL² Á»n KvaoM ¾M ·j¼µº ¾]¼U
|¼~i ¾M. kÃÄIµº ¾]¼U I¿wIL² Á»n KvaoM ¾M ¾zõÀ
¦zi ½I«Twj nj Hn ¥I{¼Q ·A nIM ¸Ã²»H ÁHoM ¾
@@§ÃºI¶p
IÀ ¾ºIzº ¸ÄH ¸ÄoU ý»o÷¶ ¾M oÄp nj . kÄnHm¬ ¶ ¤oM
. ´
@@ÄH ½jo¨ ½nI{H I¿wIL² Á»n KvaoM nj
.k¹{IM µº ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj KwI¹¶ ¾¨ ¶°¤H
I
@@Ä » ·A ¾MIz¶ IÄ Â§ÃTw¯ ÁI¿Tµv¤ ÁHnHj ¾¨ ¶°¤H ð
I
@@Ä » ( Â{pn» ÁI¿T¨Hr IÄ I§T¶ - y²IM ) §ÃTw°Q ÁIÀnH¼º
oÄmQ ÏI÷T{H ½jI¶ ÁHnHj IÄ » oÄmQ ÏI÷T{H ½jI¶ ¾º¼¬oÀ
. k¹{IM ¶
( ¼¶ ÁoPwH ÁHnHj ÁIÀ ¾²¼e nj ¾¨ )
( ÁH ½joQ RI¹ÃGqU pH Âż~h¶ ÌH¼ºH ) ÁH ¾zÃ{ ýIòH ð
. kºH ½k{ Âļ{ ¦zi °L¤ ¾¨ ¶°¤H ð
( |¼@@~h¶ ¥I@@{¼Q ) ITLC S¶°ø ¾@@@¨ Â@@¶°¤H ð
¾
@@Tv{ Â@@«ºIi |¼@@~h¶ R¯¼~d¶ I@@M ¾¨ k@@¹{IM ¶
. kÃÄIµº ÁoëÃQ S¤j ¾M Hn I
@@À ®µ÷²H n¼Twj kº¼{ ¶
, IÀ y²IM , JH¼i ÁIÀ ¾vè , ýId² ) ´@@Ã\e nI@ÃvM ³°¤H ð
nI
@@ÃvM kº¼{ ¶ ¦zi ¾@¨ ÂT¤» ³°¤H ¸ÄH ( ½oÃü » I§T¶
nj H¼@@À ·I@@Äo] xjo@@¬ pH Í@@ºI¶ . k@@º¼{ ¶ o@U ´Ã\e
. kº¼{ ¶ ¸¨ ¦zi ½I«Twj
: |Ii ³°¤H
, ·¼Än»H , ®Uo¨ , ·IñÃwA ) ¦Ã±Äo¨H ³°¤H : ÂThU»n » ¼TQ
¸
@ÃÄIQ RnHoe nj » nIÃvM SL¤Ho¶ IM SvÄIM ¶ ( ·¼²Hnj
³°¤H ¸@@ÄH Rk¶ Â@@º¯¼ö ·jo@@¨ ¦zi pH k@@º¼{ ¦zi
. k
@@ÄqÃÀoPM
pH ¾
@@¨ Â@@ÄI¿±µ÷²Hn¼@@Twj : ¥»oa IÄ nHj ¾vñQ ¥I{¼Q
. k
@@ÃÄIµº ¾÷²Iõ¶ Hn ½k@@{ njIÅ ½kºpIw ¾ºIinI¨
¾
@@¨ Â@@¨I{¼Q Hn ¥I@@{¼Q ¸@@ÄH : ¥I¹Lva » ¦¹U ¥I{¼Q
¸ÄH.kù§º ¦zi ´À IM » ó¼±h¶ k¹Tvú ¥I¹Lva » ª¹U
®
@{ WøIM HoÄp kù§º ¦zi pI\¶ ke pH yÃM Hn ¥I{¼Q
. j¼
@{ ¶ ¥I¹Lva » ª¹U ¥I{¼Q ¸ÄH ¬nH¼£ÃM » ·k{
¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj nj ·k{ ¦zi SñMI¤
. j¼{ ½jIÿTwH kºH¼U µº ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj nj
( ¯IM RnHoe ) ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj nj ·k{ ¦zi SñMI¤
( ¸ÃÄIQ RnHoe ) ¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj nj ·k{ ¦zi SñMI¤
¹µÄH ÁIÀ ¾ÃżU » IÀnHkzÀ
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
9
¶¼µø ¹µÄH
jHo@@ÎH ôw¼U SvÄIM ¶ ¤oM ¸¨ ¦zi ½I@@«Twj ¸@@ÄH
qú ·I¨j¼¨ ®¶I{ ) ¾@@¨ ÁjHo@ÎH . j¼{ ½jIÿTwH ÏIv¬nqM
I@@Ä » jnHj ®@@§z¶ I¿ºA Âve » ¥HnjH Rnk@@¤
( j¼{ ¶
pH k@@ÄILº k@@ºnHkº ½I@@«Twj pH Â@@ÎI¨ SiI@@¹{ » ¾@@Mo\U
Â@@~h{ RnIʺ I@M ¾@@§¹ÄH o@@«¶ k¹ÄIµº ½jIÿTwH ½I«Twj
. joì Rn¼Å , ½I«Twj ¾M I¹{A » Jo\¶
ÁH ¾@@Îoe oÃü » Â@@«ºIi ýnI@@~¶ ÁHo@@M ½I@@«Twj ¸ÄH ð
. SwH ½k@@{ ¾TÎo¬ oʺ nj » ¾TiIw
Swj ½I@@«Twj ¾M uÃi ÁIQ » Swj IÄ » ¾¹ÀoM ÁIQ IM ð
. kúqº
, ¡oM q@@ÄoQ pH ½I@@«Twj ¾iI{ »j ·kÃz¨ ·»oÃM S¿] ð
®@@MI¨ ·k@@Ãz¨ pH k@@Ãz§M ·»oÃM Hn ¾@@iI{ »j ½nH¼µÀ
. k@@ù¨ ÁnHjj¼i ½I@@«Twj
·A nI@@¹¨ pH Hn ·I¨j¼¨ , k¹¨ ¶ nI¨ ½I«Twj ¾§Ã¶I«¹À ð
½jo¨ x¼¶Ii HoºA ½I«Twj pH ½jIÿTwH pH k÷M . kù¨ n»j
IU kÄk¹LM ´À ½I«Twj nj . kÃz¨ ·»oÃM ¡oM pH »
. k¹¹§º ½jIÿTwH ÁpIM JILwH ·H¼¹ø ¾M ·A pH ·I¨j¼¨
ÁpI@@M ½I«Twj IM ·I@@¨j¼¨ ¾@@¨ k@@Ã{IM K¤Ho¶ ½nH¼@µÀ ð
. k¹¹§º
·A ¾@@ļ¿U » j¼@@{ K~º Â@TwnkM SvÄIM ¶ ½I«Twj ð
. joì ³I\ºH ÂM¼i ¾M qú
IµÃ£Tv¶ Hn y¨H¼À ¶¼öoi ¾²¼² q¬oÀ ¾¨ kù¨ S¤j ð
. kÃÀkº nHo¤ ½I«Twj SzQ nj H¼À Áj»n» Sµw ¾M
nI@@ÃvM ÁI¿{¼Q þ¨ IÄ » I@¿{oÎ Á»n Hn ½I@«Twj q¬oÀ ð
¾@@M H¼À ·k{ jnH» pH ͺI¶ ·¼@@a kù§º ½jIÿTwH nHjpoQ
. j¼@@{ ¶ ½I«Twj ·»nj
ÂwnoM , ¸¨ ¦zi ·»nj ¥I{¼Q ·jHj nHo@@¤ pH ®@@L¤ ð
. k@@{IM ²Ii ·A ®ÃTwH ¾Êÿd¶ ¾¨ kù¨
¸@@Ãe nj ½I@@«Twj Â@@TzQ Sµv¤ ¾¨ SwH ¸§µ¶ ð
. k@@{IM ùHj nIÃvM ·A pH ½jIÿTwH
ð
pH , k@@{IM ¾@TÎo«º nHo¤ Â@@TwnkM o@T±ÃÎ ¾§Ã¶I«¹À IU ð
ÁIÀ ¾ÃżU IÀnHkzÀ Sµv¤ ) . k@@ù§º ½jI@@ÿTwH ½I«Twj
( kÃÄI¶oÎ ¾Êe°¶ Hn ¹µÄH
, k@@ù§º ½jI@@ÿTwH ¸¨ ¦zi ½I«Twj nj ½k¹¹¨ ³oº pH ð
·A pH ¼@@zTv{ ¾@±eo¶ nj y@@§MA n»j ¸@@ÄoiA nj ¾§±M
. kÃÄIµº ½jIÿTwH
. kù§º oQ Hn ½I«Twj , pI\¶ ´\e pH yÃQ q¬oÀ ð
( . kÃÄI¶oÎ ¾Êe°¶ Hn ¾vL²H ´\e oX¨Hke Sµv¤ )
Hn k@@@@º¼{ ¶ ½k@@ça I¿ºA pH JA ¾¨ Hn Â@¶°¤H q@@¬oÀ ð
. kÄnHm«º ½I«Twj ·»nj
I@@M °L¤ ¾¨ kÃÄIµº ½jIÿTwH ¸¨ ¦zi nj Hn ¶°¤H ô£Î ð
nj » ½k{ Â@z§MA ¸Ã¹`µÀ » ¾Tv{ ½k¹Ä¼{ jH¼¶ » JA
·jo@@¨ ¦zi . k@@ºH ½k{ ¾@@@T{Hm¬ q@@ú Â@@zioa n»j
¾@@@@M o@@\¹¶ , k@@¹{IM ½k@@{ ¾@@Tv{ JA I@@M ¾@@¨ Â@@¶°¤H
. k{ kÀH¼iÁp¼w yUA
¾@@M I¿wIL² KvaoM Á»n ÁI@@¿±µ÷²H n¼@@Twj ¾M ¾zõÀ ð
. k@@ÃÄIµº ¾]¼U S¤j
nj Hn k@@ºH ¾T{Hj nI@¨ »ow ÂÄIõÃ{ jH¼¶ IM ¾¨ ¶°¤H ð
. kù§º ¦zi ½I«Twj ¸ÄH
k@@¹TvÀ Hp yUA jH¼¶ ¾M ¾@@TzüA ¾¨ Hn Â@@¶°¤H q¬oÀ ð
½k¹¹¨ ¥IQ , Sÿº , ¸Äq¹M , ®§²H , ·¼TwH , ÁqP{A ¸ü»n ®X¶ )
Hn ( ¼¶ ÁoPwH » u¨H» ½k¹¹¨ ¥IQ , u¨H» , ¸ÃTºIMoU , IÀ ¾§²
» ùHj JA nj ¾@@§¹ÄH o«¶ k@@ù§º ¦zi ½I@@«Twj ¸ÄH nj
. k¹{IM ½k{ ¾Tv{ ½k¹Ä¼{ ÁjIÄp nHk£¶
¸¨ ¦zi ½I@«Twj nj , ·k{ ¦zi S¿] Hn ³°¤H ¸ÄH ð
nHj ¦ÃTw¯ ¥I{¼Q » jH¼¶ - ¦ÃTw¯ . k@@ù§º ½jIÿTwH
, Â@@@@\¹ÿwH ¦ÃTw¯ , Â@@§ÃTw¯ [@@¹ÿwH ¾@@į I@@M I@@§T¶
ÁI@@@@ÀnH¼@±{ I@@@@Ä » ¾@@į , JA k@@ò ýI@@òH , ¦@@ÃTw°Q
( Áp¼w yUA oõi ).müI¨ » ¸±ÃUH ±Q , nHj poQ
ZnI@@i I@@¿LÃ] pH Hn ¥k@@¹Î |¼@@~hM Â@@FÃ{ ¾º¼@¬ oÀ ð
( Áp¼w yUA oõi ) . kÃÄIµº
¦zi ½I@@«Twj ¸ÄH nj Hn ´@@Ã\e » ©nqM nI@ÃvM ³°¤H ð
. k@@ù§º
½I@«Twj ¸@@ÄH nj ¯IM ÁI@@¶j nj Hn ¦Ã±Äo¨H ÁI@À ¾anIQ ð
. kù§º ¦zi
¸¨ ¦zi ¾@±eo¶ IM ¸¨ ¦zi ¾±eo¶ oÀ IU kÃÀj ½pI]H ð
. kÄIÄ ³IµUH xj¼i ¾ö¼Mo¶ jow
ùHj p¼@@¹À k@@¹TvÀ ½I@@«Twj ·»nj ¾@¨ ¶°¤H ¾`ºI¹a ð
. kù§º x¼¶Ii Hn ¸¨ ¦zi ½I«Twj , k¹TvÀ
. kù¨ oõU Hn oT±ÃÎ , ýo~¶ n»j oÀ pH k÷M ð
. kÄIÃM j¼]» ¾M poQ ½I«Twj ·»nj ¾¨ kÄnHm«º ð
¾M ·kºIwnKÃwA WøIM ·¼a kÄ»oº ½I«Twj Á»n q¬oÀ ð
. j¼{ ¶ ·A
( K~º Sv¤ ) . kù¨ SÄIøn ¾zõÀ Hn ¹µÄH ϼÅH ð
. kù¨ ¾Ã¿U Hn ®ÅH ¨kÄ ³pH¼² » RI÷õ¤ ¾zõÀ ð
¾M ½I«Twj ¸¨ ¦zi n»j ¾§¹ÄH pH ®L¤ q¬oÀ : nHkzÀ !
³I@@µU ¾§¹ÄH o«¶ k@ù§º x¼¶Ii Hn ½I«Twjï, kwoM ³IµUH
. k@Ã{IM ½jo¨ ZnIi ½I«Twj pH Hn ³°¤H
I@@µ{ o@@TzÃM ¹µÄH S¿] o@@Äp RI@@ø°öH . SwH ½k{ ¾@@TiIw » ÂeHoö ±±µ²H ¸ÃM ¹µÄH ¸@@úH¼¤ I@@M ¢@@MIõ¶ ½I@@«Twj
. kºoì nHo¤ ¾÷²Iõ¶ jn¼¶ S¤j ¾M kÄIM » SwH ½k{ ´ÀHoÎ
¹µÄH ÁIÀ ¾ÃżU » IÀnHkzÀ
10
SÎIÄpIM IM ¾õMHn nj ÂUIø°öH
» S@@vÄp ô@@Ãd¶ IM ¾@@@@õMHn nj ¾@@@@¨ ÁjHj nHo@@¤ ¢@@@Lö
¾@@TvM ¸ÄH I@@¶ ´@@ÄnHj ·IµºIÄoTz¶ ¾¹ÄqÀ Â@@ļ] ¾ÎoÅ
. ´@@ÄH ½jo¨ ¾Ã¿U SÎIÄpIM ®MI¤ Hn Ák¹M
¸@@ÄH SÎIÄpIM n¼Ê¹¶ ¾M : ½I«Twj Ák¹M ¾TvM ·jo¨ pIM ð
. k@@ù¨ ³Hk¤H ®d¶ ¸ÃºH¼¤ ¢Lö Ák¹M ¾TvM
»j , ·I@@¨j¼¨ ÁHoM Áo@õi ¾º¼¬ oÀ yÀI¨ n¼Ê¹¶ ¾M ð
Íõ¤ Hn ½I«Twj ¡oM ·IÄo] » ½jo¨ Hk] qÄoQ pH Hn ¾iI{
¸@@ÄH ÏI~UH pH ´À pH I@@¿Tµv¤ ¸ÄH ·jo@@¨ Hk] . k@ÃÄIµº
. k@@¹¨ ¶ Áoì¼±] ·I¨j¼¨ ôw¼U ¡oM ¾M ½I«Twj
: SvÄp ôÃd¶ ¾M ¾]¼U » ¡oM nj Âļ] ¾ÎoÅ
¦zi IU k@@ÄnHm«M ½I@«Twj nj Hn I¿wIL² ¾§¹ÄH pH ®L¤ ð
( kú°`M )kù¨ Hk] ÂM¼i ¾M Hn I¿ºA JA SvÄIM ¶ kº¼{
°L¤ ¾`ºI¹a ). j¼@{ ¾TwI¨ j¼@@]¼¶ JA jI@@Äp nHk@£¶ pH IU
Âzioa n»j nj Hn I¿ºA kºH ½k{ ¾Tv{ ÂļzwIL² ¸Ã{I¶ nj
WøI@@M nI@@¨ ¸@@ÄH ( . j¼{ ½kÃz¨ I@@¿ºA JA IU kÃÀj nHo¤
. j¼@@{ ¶ ¡o@@M nj Â@@ļ] ¾@@ÎoÅ
ýo~¶ nj I@U k@@ÃÄIµº oQ pI\¶ ke IU Hn ½I«Twj ¾zõÀ ð
S¤» k@@eH» » ¦a¼¨ ³°¤H Ho@@Äp j¼{ Â@ļ] ¾ÎoÅ ¡oM
. kº¼{ ¦zi IU joM k¹ÀH¼i ÁjIÄp
q@@õU Hn o@@T±ÃÎ , ½I@@«Twj pH ½jI@@ÿTwH nI@M oÀ pH uQ ð
. j¼{ Âļ] ¾ÎoÅ ¡oM ýo~¶ nj IU kÃÄIµº
½I«Twj pH ÁnHk¿«º » SL¤Ho¶
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
11
¡oM ·IÄo] Íõ¤
q@@õU ³I@«¹À pH IÄ » SwH x¼@@¶Ii ½I«Twj ¾@§Ã¶I«¹À !
. kÃz§M ·»oÃM ¡oM pH HoºA , ½I«Twj ·jo¨
¸¨ ¦zi n»j oÀ pH k÷M oT±ÃÎ ·jo¨ qõU
¸¨ ¦zi ½I@@«Twj ¸@@ÄH nj Â@@wIwH y@@hM ¦Ä o@@T±ÃÎ
Rk¶ ¸@Ãe nj ¥o¨ » poQ Án»A ͵] ·A ÂÄAnI¨ k{IM ¶
. k{IM ¶ ·jo¨ ¦zi
JA o@@Äp nj Hn o@@T±ÃÎ ¸@@¨ ¦zi ¾@@±eo¶ »j oÀ pH u@Q
. k@@ÃÄIµº qõU HoºA ¤oM »nI] IM IÄ » kÃļzM ¾TÎo¬
nj H¼@@À ·I@@Äo] xjo@@¬ j¼@@{ j»k@@v¶ oT±ÃÎ ¾@@`ºI¹a
¦zi ·I@@¶p Rk@@¶ » k{ kÀH¼i ®@Th¶ HkÄk{ ½I«Twj
Áo@@TzÃM ¡oM qú » k@@{ kÀH¼i o@@U º¯¼ö ³°¤H ·k{
¾@@@M ·k@@ºIwn KÃwA WøIM ½»°ø ¾@@M . j¼@@{ ¶ ýo~¶
. j¼{ ¶ ½I«Twj
¦@@ÃTw¯ S@@zQ nj o@@@T±ÃÎ
nHo@@@@¤ ½I@@@@«Twj Jnj n»j
. SwH ¾@TÎo¬
: oT±ÃÎ ¸T{HjoM
o@@T±ÃÎ Â@§ÃTw°Q ¾Twj -1
.kÃz§M ¯IM ýoö ¾M Hn
o@@T±ÃÎ ®iHj poQ » ¥o¨ -2
½nI@@M»j HoºA » ½j¼µº qõU Hn
nHo@@@¤ y@@ÄI@@]ow S@@wnj
®@@@ÅIe ·I@@@@¹ÃµöH . k@@ÃÀj
Â@@Twnj ¾M oT±ÃÎ ¾¨ kÃÄIµº
. k{IM ¶ yÄI]ow
, k@ÃÀj nHo¤ yÄI]ow Hn o@@T±ÃÎ ¾§¹ÄH pH ®L¤ IU q¬oÀ !
. kù§º ½jIÿTwH ½I«Twj pH
¼zTv{ n»j oÀ pH k÷M ®ÃTwH ¾Êÿd¶ ·jo¨ ÂwnoM
¾@@º¼¬ oÀ IU k@@úIio`M Swj IM Â@@¶HnA ¾M Hn ¾Êÿd¶ ¸ÄH
. kÄnHjoM HoºA nj ½kºI¶ I] Â{
®ÃTwH ¾Êÿd¶ ·jo¨ qõU
I@Ä Áq@@±Î ®ÄIw» pH ¾Êÿd¶ ¸ÄH ·jo@¨ qõU ÁHoM q¬oÀ !
cõw Á»n o@@M Â@@«ºn nH¼º ¦Ä k@@ù§º ½jIÿTwH oMp ÂM¼a
KèoU ´À ·A ®Äj ¾¨ . k{ kÀH¼i oÀIË ¾Êÿd¶ ®ÃTwH
Â@«ºn nH¼º ¸@ÄH . k@@{IM ¶ ½k@@¹Ä¼{ jH¼¶ » JA ·k@@{
. S{Hm@@¬ kÀH¼hº kM oÃYIU ½I«Twj ÂÄAnI¨ Á»n
¤oM ¸¨ ¦zi ½I«Twj ·jo¨ qõU
ÁI@@¿Tµv¤ q@@ú » Áq±Î » Â@@§ÃTw°Q Â]nIi ÁI¿Tµv¤ ð
. kº¼{ qõU nHj ´º ÏIµTwj ¦Ä IM k¹ºH¼U ¶ §ÃTw¯
o@@«Äj ÁI@@¿Tµv¤ qú » y¨H¼À Â@¶¼öoi ¾²¼² ½nH¼µÀ ð
RHnl IÄ nI@@Lü ¾º¼¬ oÀ IU kù¨ ÂwnoM Hn ¾Ä¼¿U ´TvÃw
. k@@ÄoLM ¸ÃM pH Hn poQ
. kÃÄIµ¹º ½jIÿTwH ϼ±d¶ » ½k¹ÄIw pH q¬oÀ !
SvÄI@@M ¶ ½I@@«Twj Â@@¹Î » ¤oM ÁI@@¿Tµv¤ ½nH¼@µÀ !
³I@@µU kļ{ ¸Fµõ¶ IU » j¼@{ ¦a Jo\¶ ¸Ãv¹§U ôw¼U
. k¹¹¨ ¶ nI¨ ÂTwnj ¾M ½I«Twj ÁI¿Tµv¤
²IµTeH R°§z¶ ÍÎn
12
S¤j oÄp RI§º ¾M ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki IM tIµU pH ®L¤ , k¹¨ µº nI¨ ÂTwnkM ½I«Twj kù¨ ¶ tIveH ¾`ºI¹a
.kÃÄI¶oÎ
®e ½Hn
I@@U SwH ½k@@zº ®@@~T¶ qÄoQ ¾@@M ÂTwnj ¾M ¾iI{ »j ð
. j¼{ nHo¤oM ÏI@@~UH
. SwH ½k{ Íõ¤ ¡oM ð
IM Hn# Áo«Äj ½I«Twj ¾¨ kù¨ Â÷w . SwH ½kÄoQ p¼ÃÎ ð
. kù¨ ·IdT¶H qÄoQ ¸ÃµÀ
½I@@«Twj ·¼¹¨H kù¨ ¶ ½jIÿTwH ÂÀHn ¾w pH ¾`ºI¹a ð
. kù¨ ®Å» qÄoQ ¾M ´Ã£Tv¶ Hn#
. SwH ½k@@zº ¾TvM ÂTwnj ¾M ½I«Twj Jnj ð
«º¼«a Sµv¤ ) . SwH ½k@zº ´@ÃʹU ÂTwnkM ¾¶IºoM ð
( . kÃÄIµº ¾Êe°¶ Hn ½I«Twj IM nI¨
Sµv¤ )
. SwH ½k@@@zº ½jHj nI@@zÎ RnI@@@@TwH ¾@@µ¨j ð
( . kÃÄIµº ¾Êe°¶ Hn ½I«Twj IM nI¨# «º¼«a
. j¼{ µº RnITwH ¸¨ ¦zi ½I«Twj
ÏI§{H
. SwH º¯¼ö nIÃvM ¸¨ ¦zi Rk¶
Hn ½I«Twj pH SL¤Ho¶ Sµv¤ ) . SwH ½k@@zº qõU oT±ÃÎ ð
( . kÃÄIµº#¾Êe°¶
¾vL²H ̼º IM KwI¹¶ ¸¨ ¦zi n»j ÂMIhTºH ·I¶p Rk¶ ð
. Svú ½I«Twj nj j¼]¼¶
#### . k¹TvÀ uÃi nIÃvM ³°¤H ð
pI@@\¶ ke pH o@@UjIÄp nIÃvM ½I@@«Twj nj j¼@]¼¶ ¾vL²H ð
. k¹TvÀ
. k{IM ½k{ j»kv¶ SwH ¸§µ¶ ¾Ä¼¿U ¶¼öoi ¾²¼² ð
. k{IM ½k{ j»kv¶ SwH ¸§µ¶ H¼À Áj»n» ð
nHo@@¤ JA k@@ò ÉÎId¶ y{¼Q oM ¾@@¨ SMIY ¾Ä¼¿U O±Î ð
. k@@{IM ½k{ j»kv¶ SwH ¸§µ¶ jnHj
HkÅ ÁHnHj xnI¨ Ï»H ¾£Ã¤j k¹a nj ¸¨ ¦zi ½I«Twj
. SwH
Rk@@¶ ¾M ½I«Twj ¾¨ ¸ÄH I@@ż~h¶ , SwH Â÷ÃLö ¸ÄH ð
ÁHk@@Å ·I¹`µÀ ¾`ºI¹a o¬H . k{IM ½kzº ýo~¶ º¯¼ö
tI@@µU ·I@@§Ãº Â@@Ä°ö RI@@¶ki IM S{Hj ¾@¶HjH ½I«Twj
.kÄoëM
x»oÎ pH uQ uÄ»ow » RI¶ki IM tIµU pH ®L¤
( µwn ½k¹ÄIµº ) ·I§Ãº ÂÄ°ö RI¶ki
13
.j¼M kÃÀH¼i ®§z¶ ÍÎn ¾M njI¤ ·IUj¼i IÄA ¾¨ kù¨ ÏoT¹¨
.k{IM ½k{ ÍÎn ®§z¶ kÄI{ kÃÄIµº Ì»o{ ½nIM»j Hn ¼zTv{ ¾¶IºoM
.kÃÄIµº ®Ie tIµU ,RI¶ki ¾GHnH ÁHoM ·I§Ãº ÂÄ° RI¶ki q¨o¶ IM kÄkzº ®§z¶ ®e ¾M ¢Î¼¶ o¬H
.kù¨ ½jITwH pI\¶ jHoÎH uÄ»ow » RI¶ki pH ½nH¼µÀ !
uÄ»ow ¾M pIú ³°H
:kÃÀkM ·I§Ãº ÂÄ° RI¶ki uÄ»ow n¼UHoQH ¾M Hn ®Äl RI°H
¥HoT{H ½nIµ{ ð
½I«Twj Ïk¶ ð
.kÃTvÀ ¾]H¼¶ ·A IM ¾¨ ±§z¶ ̼º ð
.jjo¬ ÁnI§Twj pI\¶ oà jHoÎH w¼U kÄILº ½I«Twj !
.S{Hj kÀH¼hº ½k¿ oM Hn Ák¿U ¾º¼«`ÃÀ S¨o{ , ½k{ ·H¼¹ jnH¼¶ £º Rn¼ nj
n¼z¨ owHow nj SÄpk¹ÄH x»oÎ pH uQ RI¶ki q¨Ho¶
14
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
-
8
-
9
-
10
-
11
-
12
-
13
-
14
