Pulsar PSBSOF3012 Instrukcja obsługi

PSBSOF 3012

v.1.0

PSBSOF 13,8V/3A/OF

Zasilacz buforowy impulsowy do zabudowy

z wyjściami technicznymi.

PL

Wydanie: 4 z dnia 07.08.2017

Zastępuje wydanie: 3 z dnia 01.06.2016

www.pulsar.pl PSBSOF3012

2

Cechy zasilacza:

 bezprzerwowe zasilanie DC 13,8V/3A

 napięcie zasilania AC 230V

 wysoka sprawność 69%

 niski poziom tętnień napięcia

 kontrola ładowania i konserwacji akumulatora

 ochrona akumulatora przed nadmiernym

rozładowaniem (UVP)

 prąd ładowania akumulatora 0,5A/1A przełączany

zworką

 przycisk START załączenia akumulatora

 zabezpieczenie wyjścia akumulatora przed

zwarciem i odwrotnym podłączeniem

 sygnalizacja optyczna LED

 wyjście techniczne EPS zaniku sieci 230V

– typu OC

 wyjście techniczne PSU awarii zasilacza – typu OC

 wyjście techniczne LoB niskiego napięcia

akumulatora – typu OC

 opcja montażu modułu przekaźnikowego MPSBS

zmieniającego wyjścia techniczne typu OC na

przekaźnikowe

 regulowane czasy sygnalizacji zaniku sieci 230V AC

 zabezpieczenia:

 przeciwzwarciowe SCP

 termiczne OHP

 przepięciowe

 przeciążeniowe OLP

 gwarancja – 5 lat od daty produkcji

SPIS TREŚCI:

1. Opis techniczny.

1.1 Opis ogólny

1.2 Schemat blokowy

1.3 Opis elementów i złącz zasilacza

1.4 Parametry techniczne

2. Instalacja.

2.1 Wymagania

2.2 Procedura instalacji

3. Sygnalizacja pracy zasilacza.

3.1 Sygnalizacja optyczna –diody LED na PCB zasilacza.

3.1 Sygnalizacja optyczna z dodatkowym modułem.

3.3 Wyjścia techniczne typu OC

3.4 Wyjścia techniczne przekaźnikowe

4. Obsługa oraz eksploatacja.

4.1 Przeciążenie lub zwarcie wyjścia zasilacza (zadziałanie SCP)

4.2 Uruchomienie zasilacza z akumulatora

4.3 Ochrona akumulatora przed nadmiernym rozładowaniem UVP

4.4 Konserwacja

1. Opis techniczny.

1.1 Opis ogólny.

Zasilacz buforowy przeznaczony jest do nieprzerwanego zasilania urządzeń wymagających

stabilizowanego napięcia 12V DC (+/-15%). Zasilacz dostarcza napięcia U=13,8V DC o wydajności prądowej:

1. Prąd wyjściowy 3A + 0,5A ładowanie akumulatora

2. Prąd wyjściowy 2,5A + 1A ładowanie akumulatora

Sumaryczny prąd odbiorników + akumulator wynosi max 3,5A

W przypadku zaniku napięcia sieciowego następuje natychmiastowe przełączenie na zasilanie

akumulatorowe. Zasilacz umieszczony jest na metalowej płycie (kolor RAL 9003), przystosowanej do montażu za

pomocą śrub lub opcjonalnie za pomocą uchwytów montowanych na szynę DIN (PKAZ107).

www.pulsar.pl PSBSOF3012

3

OPCJONALNE KONFIGURACJE ZASILACZA:

(wizualizacja dostępna na www.pulsar.pl)

1. Zasilacz buforowy PSBSOF 13,8V/moduł przekaźnikowy MPSBS

- PSBSOF3012 + MPSBS

2. Zasilacz buforowy PSBSOF 13,8V/3x1A/moduł przekaźnikowy MPSBS

- PSBSOF3012 + LB4 3x1A (AWZ575 lub AWZ576) + MPSBS

1.2 Schemat blokowy (rys.1).

Rys.1. Schemat blokowy zasilacza.

www.pulsar.pl PSBSOF3012

4

1.3 Opis elementów i złącz zasilacza (tab.1, rys.2).

Tabela 1. Elementy płyty pcb zasilacza (patrz rys. 2).

Element nr

Opis

Zworka P

BAT

- konfiguracja funkcji ochrony akumulatora UVP

 P

BAT

= funkcja ochrony (odłączenia) akumulatora wyłączona

 P

BAT

= funkcja ochrony (odłączenia) akumulatora włączona

Zworka T

AC

- konfiguracja czasu opóźnienia sygnalizacji zaniku sieci AC

 T

AC

= czas opóźnienia T= 60s

 T

AC

= czas opóźnienia T= 10s

Opis: zworka założona, zworka zdjęta

START przycisk (uruchomienie zasilacza z akumulatora)

V

ADJ

potencjometr, regulacja napięcia DC 12 ÷ 14,5V

F

BAT

bezpiecznik w obwodzie akumulatora, F5A / 250V

Zaciski:

~AC~ – wejście zasilania AC

EPS – wyjście techniczne sygnalizacji zaniku sieci AC

stan hi-Z = awaria zasilania AC

stan 0V = zasilanie AC - O.K.

PSU – wyjście techniczne sygnalizacji awarii zasilacza

stan hi-Z = awaria

stan 0V = praca zasilacza O.K.

LoB – wyjście techniczne sygnalizacji niskiego napięcia akumulatora

stan hi-Z = napięcie akumulatora U

BAT

<11,5V

stan 0V = akumulator O.K.

+BAT- – zaciski do podłączenia akumulatora

+AUX- – wyjście zasilania DC, (+AUX= +U, -AUX=GND)

Opis: hi-Z – wysoka impedancja, 0V – zwarcie do masy GND

Diody LED - sygnalizacja optyczna:

AC – napięcie AC

LB – ładowanie akumulatora

AUX – napięcie wyjściowe DC

Złącze wyjścia sygnalizacji optycznej (opcja montażu z PKAZ108)

Zworka I

BAT

; - konfiguracja prądu ładowania akumulatora

 I

BAT

= , Ibat =0,5 A

 I

BAT

= , Ibat =1 A

Opis: zworka założona, zworka zdjęta

Rys. 2. Widok płyty pcb zasilacza.

www.pulsar.pl PSBSOF3012

5

Tabela 2. Elementy zasilacza (patrz rys. 3).

Element nr

Opis

Transformator separacyjny

Płyta zasilacza (patrz tab. 1, rys. 2)

Otwory do zamontowania zaczepów montażowych na szynę DIN (PKAZ107)

F

MAINS

bezpiecznik w obwodzie zasilania 230V, T630mA / 250V

L-N zacisk zasilania 230V AC, Zacisk ochronny PE

Konektory akumulatora; dodatni: +BAT = czerwony, ujemny: - BAT = czarny

Moduł sygnalizacji optycznej (opcja montażu z PKAZ108)

Rys.3. Widok zasilacza.

1.4 Parametry techniczne:

- parametry elektryczne (tabela 3)

- parametry mechaniczne (tabela 4)

- bezpieczeństwo użytkowania (tabela 5)

- parametry eksploatacyjne (tabela 6)

www.pulsar.pl PSBSOF3012

6

Tabela 3. Parametry elektryczne.

Typ zasilacza:

A (EPS - External Power Source)

Napięcie zasilania

230V AC /50Hz (-15%/+10%)

Pobór prądu

0,39A @230V AC

Moc zasilacza

49W

Sprawność

69%

Napięcie wyjściowe

11V÷ 13,8V DC – praca buforowa

10V÷ 13,8V DC – praca bateryjna

Prąd wyjściowy

3A + 0,5A ładowanie akumulatora

2,5A + 1A ładowanie akumulatora

Zakres regulacji napięcia wyjściowego

12÷14,5V DC

Napięcie tętnienia

40mV p-p max.

Pobór prądu przez układy zasilacza

15 mA

Prąd ładowania akumulatora

0,5A lub 1A – przełączany zworką

Zabezpieczenie przed zwarciem SCP

Elektroniczne – ograniczenie prądu i/lub uszkodzenie

bezpiecznika topikowego F

BAT

w obwodzie akumulatora

(wymaga wymiany wkładki topikowej)

Automatyczny powrót

Zabezpieczenie przeciążeniowe OLP

110-150% mocy zasilacza, ponowne uruchomienie ręczne

(awaria wymaga odłączenie obwodu wyjściowego DC)

Zabezpieczenie w obwodzie akumulatora SCP i

odwrotna polaryzacja podłączenia

F5A- ograniczenie prądu, bezpiecznik topikowy F

BAT

(awaria wymaga wymiany wkładki topikowej)

Zabezpieczenie przepięciowe

warystory

Zabezpieczenie akumulatora przed nadmiernym

rozładowaniem UVP

U<10V (± 0,5V) – odłączenie zacisku akumulatora

Sygnalizacja optyczna na PCB zasilacza:

- AC dioda sygnalizująca stan zasilania AC

- AUX dioda sygnalizująca stan zasilania DC na

wyjściu zasilacza

- LB dioda LED sygnalizująca ładowania

akumulatora:

- czerwona, stan normalny: świeci światłem ciągłym,

awaria: nie świeci

- zielona, stan normalny: świeci światłem ciągłym,

awaria: nie świeci

- żółta, ładowanie akumulatora: świeci światłem ciągłym,

akumulator naładowany: nie świeci

Wyjścia techniczne:

- EPS; wyjście sygnalizujące awarię zasilania AC

- PSU; wyjście sygnalizujące brak napięcia

DC/awarię zasilacza

- LoB wyjście sygnalizujące niski poziom napięcia

akumulatora

- typu OC: 50mA max.

stan normalny: poziom L (0V),

awaria: poziom hi-Z,

- opóźnienie 10s/60s (+/-20%) - konfiguracja zworką T

AC

- typu OC: 50mA max.

stan normalny: poziom L (0V),

awaria: poziom hi-Z,

- typu OC, 50mA max.

stan normalny (U

BAT

>11,5V): poziom L (0V),

awaria (U

BAT

<11,5V): poziom hi-Z

Zasilacz nie posiada funkcji wykrywania akumulatora.

Bezpieczniki:

- F

MAINS

- F

BAT

T 630mA / 250V

F 5A / 250V

Tabela 4. Parametry mechaniczne.

Wymiary

L=230, W=170, H=80 [mm] (+/- 2)

Waga netto/brutto

1,8kg / 1,9kg

Obudowa

Blacha stalowa, DC01 1mm, kolor RAL 9003

Złącza

Zasilanie sieciowe 230V AC: Ф0,51÷2 (AWG 24-12)

Wyjścia: Ф0,41÷1,63 (AWG 26-14)

Wyjścia akumulatora BAT: 6,3F-2,5, 30cm

Mocowanie

Śruby montażowe lub uchwyty na szynę DIN (patrz rysunek 3).

www.pulsar.pl PSBSOF3012

7

Tabela 5. Bezpieczeństwo użytkowania.

Klasa ochronności PN-EN 60950-1:2007

I (pierwsza)

Wytrzymałość elektryczna izolacji:

- pomiędzy obwodem wejściowym (sieciowym) a obwodami wyjściowymi

zasilacza (I/P-O/P)

- pomiędzy obwodem wejściowym a obwodem ochronnym PE (I/P-FG)

- pomiędzy obwodem wyjściowym a obwodem ochronnym PE (O/P-FG)

3000 V/AC min.

1500 V/AC min.

500 V/AC min.

Rezystancja izolacji:

- pomiędzy obwodem wejściowym a wyjściowym lub ochronnym

100 MΩ, 500V/DC

Tabela 6. Parametry eksploatacyjne.

Klasa środowiskowa

II

Temperatura pracy

-10ºC...+40ºC

Temperatura składowania

-20ºC...+60ºC

Wilgotność względna

20%...90%, bez kondensacji

Wibracje w czasie pracy

niedopuszczalne

Udary w czasie pracy

niedopuszczalne

Nasłonecznienie bezpośrednie

niedopuszczalne

Wibracje i udary w czasie transportu

Wg PN-83/T-42106

2. Instalacja.

2.1 Wymagania.

Zasilacz buforowy przeznaczony jest do montażu przez wykwalifikowanego instalatora, posiadającego

odpowiednie (wymagane i konieczne dla danego kraju) zezwolenia i uprawnienia do przyłączania (ingerencji) w

instalacje 230V/AC oraz instalacje niskonapięciowe. Urządzenie powinno być zamontowane w obudowach lub

szafach zamkniętych zgodnie z II klasą środowiskową, o normalnej wilgotności powietrza (RH=90% maks. bez

kondensacji) i temperaturze z zakresu -10°C do +40°C. Zasilacz powinien pracować w pozycji pionowej tak, aby

zapewnić swobodny konwekcyjny przepływ powietrza wokół zasilacza.

Przed przystąpieniem do instalacji, należy sporządzić bilans obciążenia zasilacza:

1. Prąd wyjściowy 3A + 0,5A ładowanie akumulatora

2. Prąd wyjściowy 2,5A + 1A ładowanie akumulatora

Sumaryczny prąd odbiorników + akumulator wynosi max 3,5A

Ponieważ zasilacz zaprojektowany jest do pracy ciągłej nie posiada wyłącznika zasilania, dlatego należy

zapewnić właściwą ochronę przeciążeniową w obwodzie zasilającym. Należy także poinformować użytkownika o

sposobie odłączenia zasilacza od napięcia sieciowego (najczęściej poprzez wydzielenie i oznaczenie

odpowiedniego bezpiecznika w skrzynce bezpiecznikowej). Instalacja elektryczna powinna być wykonana według

obowiązujących norm i przepisów. Urządzenie należy montować w metalowej obudowie (szafie) oraz w celu

spełnienia wymagań UE należy przestrzegać zasad: zasilania, zabudowy, ekranowania odpowiednio do

zastosowania.

2.2 Procedura instalacji.

1. Przed przystąpieniem do instalacji należy upewnić się, że napięcie w obwodzie zasilającym 230V

jest odłączone.

2. Zamontować zasilacz w obudowie lub szafie i doprowadzić przewody połączeniowe.

3. Przewody zasilania (~230V AC) podłączyć do zacisków L-N zasilacza. Przewód uziemiający podłączyć do

zacisku oznaczonego symbolem PE (złącze zasilacza). Połączenie należy wykonać kablem trójżyłowym (z

żółto-zielonym przewodem ochronnym PE).

Szczególnie starannie należy wykonać obwód ochrony przeciwporażeniowej: żółto-

zielony przewód ochronny kabla zasilającego musi być dołączony z jednej strony do

zacisku oznaczonego PE. Praca zasilacza bez poprawnie wykonanego i sprawnego

technicznie obwodu ochrony przeciwporażeniowej jest NIEDOPUSZCZALNA! Grozi

uszkodzeniem urządzeń, porażeniem prądem elektrycznym.

4. Podłączyć przewody odbiorników do zacisków wyjścia AUX na płycie zasilacza.

www.pulsar.pl PSBSOF3012

8

AC:

 świeci - zasilacz zasilany napięciem 230V AC

 nie świeci - brak zasilania 230V AC

DC:

 świeci - napięcie DC na wyjściu zasilacza AUX

 nie świeci - brak napięcia DC na wyjściu zasilacza AUX

BAT:

 świeci - napięcie akumulatora U

BAT

> 11,5V

 nie świeci - napięcie akumulatora U

BAT

< 11,5V

5. W razie potrzeby podłączyć przewody od urządzeń do wyjść technicznych:

- EPS; wyjście techniczne sygnalizacji zaniku sieci AC

- PSU; wyjście techniczne sygnalizacji awarii zasilacza.

- LoB; wyjście techniczne sygnalizacji niskiego napięcia akumulatora

- opcja montażu modułu przekaźnikowego MPSBS zmieniającego wyjścia techniczne typu OC na przekaźnikowe

(str. 9, rozdz. 3.4)

6. Za pomocą zworki I

BAT

należy określić maksymalny prąd ładowania akumulatora, uwzględniając parametry

akumulatora.

7. Za pomocą zworki P

BAT

należy określić, czy ma być włączona/wyłączona funkcja odłączenia rozładowanego

akumulatora U<10V (+/-5%). Ochrona akumulatora jest włączona w przypadku zdjętej zworki P

BAT

.

8. Wykonać połączenia między akumulatorem a płytą zasilacza zwracając szczególną uwagę na zachowanie

odpowiedniej biegunowości.

9. Załączyć zasilanie 230V AC. Odpowiednie diody na płycie pcb zasilacza powinny się zaświecić: czerwona AC

oraz zielona AUX. Dioda żółta LB powinna się zaświecić podczas ładowania akumulatora.

10. Sprawdzić napięcie wyjściowe (napięcie zasilacza bez obciążenia powinno wynosić 13,6V ÷ 13,9V, w czasie

ładowania akumulatora 11V ÷ 13,8V). Jeżeli wartość napięcia wymaga korekty należy dokonać nastawy za

pomocą potencjometru V

ADJ

, monitorując napięcie na wyjściu AUX zasilacza.

11. Sprawdzić pobór prądu przez odbiorniki i uwzględnić prąd ładowania akumulatora tak aby nie przekroczyć

całkowitej wydajności prądowej zasilacza (rozdział 1.1).

12. Zamontować płytę dodatkowej sygnalizacji optycznej i dołączyć przewodem do gniazda na płycie PCB zasilacza

(rys.2 pkt. 7)

13. Po wykonaniu testów i kontroli działania, załączyć zasilacz.

3. Sygnalizacja pracy zasilacza.

3.1 Sygnalizacja optyczna - diody LED na PCB zasilacza

Zasilacz wyposażony jest w trzy diody sygnalizujące stan pracy: AC, LB, AUX umieszczone na PCB

zasilacza:

 AC- dioda czerwona: w stanie normalnym (zasilanie AC) dioda świeci światłem ciągłym. Brak zasilania

AC sygnalizowane jest poprzez zgaszenie diody AC.

 LB- dioda żółta: sygnalizuje proces ładowania akumulatora, intensywność świecenia uzależniona jest od

prądu ładowania.

 AUX- dioda zielona: sygnalizuje stan zasilania DC na wyjściu zasilacza. W stanie normalnym świeci

światłem ciągłym, w przypadku zwarcia lub przeciążenia wyjścia dioda jest zgaszona.

3.2. Sygnalizacja optyczna z dodatkowym modułem PKAZ108.

Moduł dodatkowy PKAZ wyposażony jest w trzy diody sygnalizujące stan pracy: AC, DC, BAT.

www.pulsar.pl PSBSOF3012

9

3.3 Wyjścia techniczne.

Zasilacz posiada wyjścia sygnalizacyjne:

 EPS - wyjście sygnalizacji zaniku sieci 230V.

Wyjście sygnalizuje utratę zasilania 230V. W stanie normalnym, przy obecnym zasilaniu 230V wyjście jest

zwarte do masy GND. W przypadku zaniku zasilania zasilacz przełączy wyjście w stan wysokiej impedancji

hi-Z po upływie czasu ustawionego przez zworkę T

AC

.

 PSU - wyjście sygnalizacji awarii zasilacza.

Wyjście sygnalizuje awarię zasilacza. W stanie normalnym (przy poprawnej pracy) wyjście jest zwarte do

masy GND w przypadku braku napięcia DC na wyjściu (np. zwarcie) wyjście jest przełączane w stan

wysokiej impedancji hi-Z.

Awarię mogą wywołać następujące zdarzenia:

- zwarcie wyjścia

- przeciążenie wyjścia

- awaria przetwornicy napięcia DC/DC

- zadziałanie układu UVP

 LoB - wyjście sygnalizacji niskiego napięcia akumulatora.

Wyjście sygnalizuje niskie napięcie akumulatora. W stanie normalnym (U

BAT

> 11,5V) wyjście jest zwarte

do masy GND, w przypadku obniżenia się napięcia akumulatora (U

BAT

< 11,5V) wyjście jest przełączane w

stan wysokiej impedancji hi-Z.

Zasilacz nie posiada funkcji wykrywania akumulatora, w przypadku braku lub nie podłączenia akumulatora

wyjście jest w stanie normalnym.

Wyjścia techniczne zasilacza zostały zrealizowane w układzie otwarty kolektor OC (open collector) w

sposób przedstawiony schematycznie poniżej.

Rys. 4. Schemat elektryczny wyjść technicznych OC.

3.4 Wyjścia techniczne przekaźnikowe.

Jeżeli wyjścia typu OC nie są wystarczające do sterowania urządzeniem wówczas można zastosować

moduł MPSBS który zmienia funkcjonalność wyjść typu OC na wyjścia przekaźnikowe.

Rys. 5. Schemat podłączenia modułu MPSBS.

www.pulsar.pl PSBSOF3012

10

4. Obsługa oraz eksploatacja.

4.1 Przeciążenie lub zwarcie wyjścia zasilacza (zadziałanie SCP).

Wyjście zasilacza AUX wyposażone jest w zabezpieczenie z wykorzystaniem bezpiecznika polimerowego PTC.

W przypadku obciążenia zasilacza prądem przekraczającym Imax. (obciążenie 110% ÷ 150% @25ºC mocy zasilacza)

następuje automatyczne odłączenie napięcia wyjściowego sygnalizowane przez zgaszenie zielonej diody AUX.

Przywrócenie napięcia na wyjściu wymaga odłączenia obciążenia wyjścia na okres ok. 1min.

W przypadku zwarcia wyjścia AUX, BAT lub odwrotnego podłączenia akumulatora następuje trwałe uszkodzenie

bezpiecznika F

BAT

w obwodzie akumulatora. Przywrócenie napięcia na wyjściu BAT wymaga wymiany bezpiecznika.

4.2 Uruchomienie zasilacza z akumulatora.

Zasilacz został wyposażony w przycisk na płycie pcb umożliwiający w razie potrzeby załączenie zasilacza z

samego akumulatora. Aby w ten sposób załączyć zasilacz należy nacisnąć i przytrzymać 1s przycisk START na płycie

urządzenia.

4.3 Ochrona akumulatora przed nadmiernym rozładowaniem UVP.

Zasilacz wyposażony jest w układ odłączenia rozładowanego akumulatora. Podczas pracy akumulatorowej

obniżenie napięcia na zaciskach akumulatora poniżej 10V±0.5V spowoduje odłączenie akumulatora. Ochrona

akumulatora jest włączona w przypadku zdjętej zworki P

BAT

.

Uwaga.

Nie zaleca się wyłączania funkcji UVP ponieważ nadmierne rozładowanie akumulatora powoduje

ograniczenie jego możliwości magazynowania energii, zmniejszenie pojemności i skrócenie żywotności.

4.4 Konserwacja.

Wszelkie zabiegi konserwacyjne można wykonywać po odłączeniu zasilacza od sieci elektroenergetycznej.

Zasilacz nie wymaga wykonywania żadnych specjalnych zabiegów konserwacyjnych jednak w przypadku znacznego

zapylenia wskazane jest jedynie odkurzenie jego wnętrza sprężonym powietrzem. W przypadku wymiany bezpiecznika

należy używać zamienników zgodnych z zalecanymi.

OZNAKOWANIE WEEE

Zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie wolno wyrzucać razem ze zwykłymi

domowymi odpadami. Według dyrektywy WEEE obowiązującej w UE dla zużytego sprzętu

elektrycznego i elektronicznego należy stosować oddzielne sposoby utylizacji.

W Polsce zgodnie z przepisami ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym zabronione jest umieszczanie

łącznie z innymi odpadami zużytego sprzętu oznakowanego symbolem przekreślonego kosza. Użytkownik, który

zamierza się pozbyć tego produktu, jest obowiązany do oddania ww. do punktu zbierania zużytego sprzętu. Punkty

zbierania prowadzone są m.in. przez sprzedawców hurtowych i detalicznych tego sprzętu oraz gminne jednostki organizacyjne prowadzące

działalność w zakresie odbierania odpadów. Prawidłowa realizacja tych obowiązków ma znaczenie zwłaszcza w przypadku, gdy w zużytym

sprzęcie znajdują się składniki niebezpieczne, które mają negatywny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi.

Zasilacz współpracuje z akumulatorem ołowiowo-kwasowym (SLA). Po okresie eksploatacji nie należy go wyrzucać, lecz zutylizować w sposób

zgodny z obowiązującymi przepisami.

Ogólne warunki gwarancji

Ogólne warunki gwarancji dostępne na stronie www.pulsar.pl

ZOBACZ

Pulsar

Siedlec 150, 32-744 Łapczyca, Polska

Tel. (+48) 14-610-19-40, Fax. (+48) 14-610-19-50

e-mail: biuro@pulsar.pl, sal[email protected]

http:// www.pulsar.pl, www.zasilacze.pl

Pulsar PSBSOF3012 Instrukcja obsługi

Pulsar PSBSOF3012 Instrukcja obsługi

Powiązane dokumenty